Screenplay-structuur heeft niets te maken met mythologie of het redden van een kat – het gaat om de basiskeuzes die een scenarioschrijver kan maken om te bepalen hoe hij zijn verhaal wil vertellen. Het is eigenlijk vrij eenvoudig: je moet alleen weten met welke structuren je kunt spelen. Geïnspireerd door de video van Cinefix over filmstructuur, bieden we tien scenario-structuren die kunnen worden toegepast op elk genre en elk verhaal.
We zullen de basisprincipes uiteenzetten, enkele voorbeelden geven, en laten het aan jou over om verder te gaan op je reis als scenarioschrijver.
Leer de beste manier om je scenario te structureren met deze gratis gids.
Three-Act Structure
Laten we eerlijk zijn. Als je alles tot de kern uitlegt – ondanks de vele goeroes die hun eigen structuurfilosofie opdringen – heeft alles een begin, een midden en een einde. Dit is de verhaalstructuur die door de mensheid wordt gevolgd sinds de dagen dat verhalen rond het dorpsvuur werden verteld of grotschilderingen op stenen muren werden geëtst die waardige verhalen uitbeeldden over de jacht op een prooi (begin), de confrontatie met de prooi (midden) en het verslaan van de prooi (einde).
De drie-actsstructuur in de film is de meest elementaire en zuivere structuur die de meeste films – ongeacht wat goeroes en geleerden zeggen – volgen.
Er is de opbouw, de confrontatie, en de resolutie. Vier-act structuren, vijf-act structuren, en de zeven-act structuren voor televisiefilms – evenals vele andere variaties – zijn slechts aanvullingen op de kern drie-act structuur.
Zelfs de kern verhaal structuur van scenario’s die gebruik maken van de volgende negen andere structuren die we hieronder presenteren kan meestal worden opgesplitst in drie actes, maar gewoon afgebeeld op verschillende manieren.
Wanneer je ervoor kiest de basisstructuur van drie aktes voor je scenario te gebruiken, bied je het publiek misschien wel de meest toegankelijke verhaalopzet.
Elke scène is belangrijk. Elke scène gaat direct over in de volgende, en draagt de vaart van het verhaal in een natuurlijk verloop – zonder overdaad. Er is de setup van het personage en hun wereld, gevolgd door een conflict dat ze ofwel gedwongen worden onder ogen te zien of ervoor kiezen om het op zich te nemen, en dan worden we naar de resolutie geleid.
Films als Star Wars, The Fugitive, Witness, Raiders of the Lost Ark, en Die Hard zijn perfecte voorbeelden van de drie-act structuur. Iedereen kan, achteraf gezien, verschillende gradaties van goeroe-filosofie en beat sheets op elk van hen toepassen, maar uiteindelijk laten dit soort verhalen een echt begin, midden en einde zien met een constante voorwaartse vooruitgang als elke scène naar de finale bouwt.
Real-Time Structure
In plaats van een scenario samen te stellen met alleen de meest vitale delen van het verhaal – zoals je doet in de drie-act-structuur – geven andere scripts hun verhalen weer in een enkele ononderbroken stroom. De causaliteit van alle conflicten die de personages over zich heen krijgen, wordt in real time gepresenteerd.
Films als 12 Angry Men, My Dinner with Andre, Nick of Time, United 93, en High Noon zijn uitstekende voorbeelden van de real time structuur.
Er zijn geen pauzes, geen tijdsprongen, geen flashbacks, of iets dergelijks. Het verhaal wordt ononderbroken en ongefilterd gepresenteerd. Elk moment is belangrijk en scenarioschrijvers die deze structuur in hun verhalen proberen toe te passen, moeten dat begrijpen. Er is een reden waarom Jack Bauer in de realtime gestructureerde televisieserie 24 nooit in een periode van 24 uur naar de wc te zien was – elk moment moet ertoe doen.
Dit soort scenario’s kan in dat opzicht lastig zijn, dus je moet vaak een manier vinden om de actie en de motivatie van de personages aan te jagen. De tikkende tijdklok is misschien wel de beste manier om dat te bereiken.
Als je kijkt naar High Noon en vooral Nick of Time, dan komen de actie en het drama in een stroomversnelling door een tikkende tijdklok.
Er komt iets aan tegen een bepaalde tijd in High Noon en de marshal moet zich voorbereiden.
De vader in Nick of Time moet doen wat de schurk zegt als hij zijn dochter ooit nog wil zien – en de klok tikt letterlijk door.
Als je ervoor kiest je verhaal in een realtime-structuur te vertellen, moet je begrijpen dat je je aan de regels moet houden – geen seconde in het gekozen moment van het leven van je personage mag worden overgeslagen.
Het prachtige aspect van deze structuur is dat de spanning binnen het verhaal escaleert en zo veel indrukwekkender is wanneer het eerlijk wordt afgeleverd.
Meervoudige tijdlijnstructuur
Dit is misschien wel een van de meest gecompliceerde structuren in scenarioschrijven. Je neemt een paar anders lineaire verhalen en mengt ze door elkaar.
Films als Intolerance, The Fountain, Cloud Atlas, en zelfs The Godfather Part II omarmen de meervoudige tijdlijn structuren.
Merendeel van de tijd de verhalen zijn gemengd samen gepeperd met dezelfde thema’s, emoties, en berichten, maar zijn niet altijd specifiek en direct met elkaar verbonden. De causaliteit van het ene verhaal heeft niet altijd invloed op de andere. Het enige verband tussen de verhalen zijn de gedeelde thema’s, emoties en boodschappen – afgezien van productiekeuzes zoals het gebruik van dezelfde acteurs voor verschillende personages, het gebruik van dezelfde locaties in verschillende tijdsperioden, enz.
De magie van deze structuur is dat ze het publiek het gevoel kan geven dat al het leven in het universum op de een of andere manier met elkaar verbonden is.
Als je besluit om de verhaallijnen op de een of andere manier met elkaar te verbinden – zoals Francis Ford Coppola deed in The Godfather Part II – kan elk verhaal een nog diepere betekenis krijgen. Als we de opkomst van de macht van Michael Corleone zien…
…gekoppeld aan de subtielere opkomst van de macht van zijn vader…
… beginnen we de dualiteit te voelen van de twee verhalen die anders een eigen film hadden kunnen zijn.
Hoe je deze meervoudige tijdlijnverhalen ook verbindt, deze structuur biedt schrijvers een manier om verder te gaan dan het conventionele vertellen.
Hyperlink-structuur
Lineaire verhalen, zoals die in de drie-actenstructuur, vertonen iets van een domino-effect. Elke domino valt naar voren, waardoor de volgende valt, en de volgende, en de volgende, totdat er een definitieve oplossing is gevonden. Het is een verhaal vertellen van punt A tot Z, zonder een alfabetisch punt daartussen te missen.
Maar sommige filmische verhalen, zoals die in Magnolia, Crash en Babel, zijn als meervoudige tijdlijnstructuren – maar met elk verhaal hyperlinks, als meerdere verschillende rijen vallende dominostenen die in en uit elkaar weven, maar aan het eind altijd eindigen in dezelfde resolutie. De oorzaak en het gevolg van elk verhaal leiden alles samen.
Dit soort verhalen geeft het publiek een gevoel van hoe onze individuele levens zo met elkaar verbonden kunnen zijn. De oorzaak en het gevolg van wat we doen of laten kan een parallelle oorzaak en gevolg hebben in het leven van andere mensen.
In Magnolia maakte Paul Thomas Anderson een verhaal waarin acht personages en hun verhalen langzaam met elkaar verbonden raakten naarmate de film vorderde.
Het belangrijkste aspect van hyperlinkverhalen is dat aan het eind elk verhaal en personage de andere op meesterlijke wijze moet beïnvloeden, waarbij als je één verhaallijn of personage zou schrappen, het overkoepelende verhaal niet zou werken. Het is moeilijk om het onder de knie te krijgen, en zelfs sommige van de hyperlink-filmpjes die we hebben genoemd, kloppen misschien niet helemaal, maar de ervaring van die poging kan verkwikkend zijn voor een lezer of publiek.
En het maakt het lezen van zo’n scenario nog beter, omdat het de lezer bezig houdt terwijl hij zich afvraagt of en hoe al deze verhalen en personages echt met elkaar verbonden zijn.
Fabula/Syuzhet Structure
Terwijl je misschien nog nooit van dit type verhaalstructuur hebt gehoord, komt het eigenlijk vaker voor in films dan je misschien denkt. Fight Club, Casino, American Beauty, Goodfellas, Forrest Gump, Interview with the Vampire, en Citizen Kane zijn uitstekende voorbeelden.
Deze structuur is afkomstig uit Rusland, waar termen worden gebruikt die hun oorsprong vinden in het Russische formalisme en die in de narratologie worden gebruikt om de opbouw van het verhaal te beschrijven.
Fabula is het vlees van het verhaal, terwijl de syuzhet de vertelling is en hoe het verhaal is georganiseerd.
Deze specifieke structuur die door de Amerikaanse film wordt gebruikt, maakt vaak gebruik van een originele organisatie door eerst het einde te tonen en het publiek te laten zien hoe ze daar zijn gekomen. Het verhaal gaat over de reis en concentreert zich op het hoe in tegenstelling tot het wat.
Citizen Kane begint met de dood van het titelpersonage als hij op zijn sterfbed “Rosebud” mompelt. Zijn leven wordt vervolgens gepresenteerd door middel van flashbacks, afgewisseld met een hedendaags onderzoek van een journalist naar Kane’s leven.
De fabula van de film is het feitelijke verhaal van Kane’s leven zoals het in chronologische volgorde is gebeurd, terwijl de syuzhet de manier is waarop het verhaal door de film heen wordt verteld.
Forrest Gump opent met het bijna-einde van het verhaal als Forrest op een bus wacht. We leren de fabula van het verhaal door zijn flashbacks als hij vertelt verschillende bushalte metgezellen bepaalde chronologische verhalen uit zijn leven. De syuzhet van het verhaal is aanwezig in de scènes bij de bushalte die verweven zijn met die verhalen uit zijn leven. Als de film in de drie-acten structuur was gepresenteerd, zouden we zijn begonnen met Forrest Gump als jongen en zijn doorgegaan tot het punt waarop hij bij de bushalte staat te wachten. De momenten waarop Forrest bij de halte met anderen praat, zouden overbodig geweest zijn en de voice-over zou misschien helemaal niet gebruikt zijn.
Interview with the Vampire opent met vampier Louis die geïnterviewd wordt door Malloy. Louis vertelt over zijn dagen als vampier honderden jaren geleden, met zijn maker Lestat. Dat is de fabula van het verhaal, terwijl de interviewscènes de syuzhet voorstellen. De gebeurtenissen van de verhalen (fabula) zelf bestaan onafhankelijk van het vertellen ervan (syuzhet).
Het is een unieke structuur die vaak wordt gebruikt in waargebeurde verhalen, maar net zo goed creatief kan worden toegepast op fictieve verhalen. De structuur geeft ons een extra gevoel van narratief en verontschuldigt het anders afgekeurde gebruik van voice-over vertelling. Dus als je behoefte hebt aan een voice-over in je script, is een van de beste manieren om dat te doen het schrijven binnen een Fabula/Syuzhet-structuur.
Reverse Chronological Structure
Een van de meer originele structuren die we in films hebben gezien is het vertellen van verhalen in omgekeerde chronologische volgorde. Nu, dit verschilt van de Fabula/Syuzhet structuur. Hoewel we beginnen met het einde – of bijna het einde – gaan we niet terug naar een chronologische verhaallijn. We snijden het scenario in stukken en ordenen het verhaal aan de hand van die stukken van eind tot begin, waarbij elke scène zelf in volgorde wordt verteld. Het maakt op briljante wijze gebruik van de omgekeerde volgorde van scènes om unieke spanning en verwondering te creëren over wie het personage is, waarom hij doet wat hij doet, en of de personages die bij zijn verhaal betrokken zijn al dan niet te vertrouwen zijn. Met elke terugval van het verhaal – in tegenstelling tot de progressie in drie-act structuren en chronologische toepassingen – leren we een beetje meer, terwijl er tegelijkertijd meer vragen worden gesteld.
Het begin van het verhaal wordt de belangrijkste oorzaak van spanning, nieuwsgierigheid en intrige.
Als je de film in chronologische volgorde bekijkt, is dat een heel andere ervaring die veel van de spanning en intrige wegneemt.
Reverse chronologische structuren zijn moeilijk te construeren. Het is niet zo eenvoudig als het snijden van dat script in brokken en het omkeren van de volgorde van die verhaal brokken. Je moet nog steeds een meeslepend en boeiend verhaal schrijven dat beter speelt in die omgekeerde volgorde, dat cliffhangers achterlaat en vragen presenteert waar lezers en publiek over kunnen nadenken – terwijl je tegelijkertijd vragen beantwoordt.
Rashomon-structuur
Deze structuur is afgeleid van het klassieke gelijknamige meesterwerk van Akira Kurosawa – Rashomon.
Het draait om het vertellen van hetzelfde verhaal vanuit verschillende gezichtspunten. Deze verhalen kunnen vaak elementen van de Fabula/Syuzhet-structuur gebruiken – waarbij een personage binnen de syuzhet zich gebeurtenissen herinnert of herinnert – maar de fabula is hier anders omdat het hetzelfde verhaal is dat meerdere keren wordt verteld vanuit het perspectief van verschillende personages.
Hoewel het verhaal zelf hetzelfde is, is het anders door de manier waarop het wordt verteld.
Dit stelt het publiek in staat te onthouden dat er altijd verschillende kanten aan hetzelfde verhaal zitten. Het stelt u, de schrijver, in staat om nog meer creativiteit en vindingrijkheid in uw scenario’s te injecteren. Maar het is een lastige helling om te manoeuvreren omdat de aandacht voor detail bijna perfect moet zijn om elk perspectief gelijkmatig te laten verlopen. En elk perspectief moet individueel de moeite waard zijn als een op zichzelf staand verhaal – terwijl het tegelijkertijd een overkoepelend verhaal presenteert dat evenveel waarde en intrige heeft.
Circulaire Structuur
De circulaire vertelling is een verhaal dat vaak eindigt waar het begint en begint waar het eindigt.
Ook deze structuur maakt gebruik van elementen uit de Fabula/Syuzhet Structuur. De syuzhet wordt meer voorgesteld als een Mobius-strook, alsof het verhaal een enkele platte lijn papier is die in het midden wordt gedraaid en dan aan de uiteinden wordt samengevoegd, waardoor een cirkel ontstaat – zij het met een twist. Tegelijkertijd is de fabula als een ouroborussymbool – een slang of draak die zijn eigen staart opeet.
Tijdreisverhalen zijn de meest prominente verhalen met een cirkelstructuur en maken op de meest letterlijke manier gebruik van het cirkelaspect van het verhaal. Films als Back to the Future, Primer, 12 Monkeys en Looper laten personages zien die terug of vooruit gaan in de tijd, en invloed hebben op hun vroegere of toekomstige zelf of gebeurtenissen – meestal getoond door te spelen met de paradoxale beelden van het eindigen en beginnen met dezelfde scènes, momenten en locaties, of variaties daarop.
Note: Pas op voor spoilers
Maar verhalen die niet in de tijd reizen kunnen deze structuur ook omarmen, in bijna elk genre, en kunnen het circulaire aspect op een meer losse manier behandelen. De Odyssee van Homerus begint met Odysseus die Ithaca verlaat om ten strijde te trekken en later eindigt met zijn heldhaftige terugkeer naar dezelfde plaats. Het is een subtiele cirkelvormige vertelling, maar niettemin cirkelvormig.
Non-lineaire structuur
Non-lineaire films als Pulp Fiction, Reservoir Dogs, Annie Hall en Dunkirk vertellen verhalen door achteruit, vooruit en opzij in de tijd te springen om een enkel verhaal te vertellen. Dergelijke verhalen worden niet in chronologische volgorde gepresenteerd, of de vertelling volgt niet het directe causaliteitspatroon van de verhaalgebeurtenissen dat je zou vinden in een drie-act structuur of door de gemiddelde fabula – het vlees van het verhaal.
Het concept achter niet-lineaire films is het uitdagen van de manier waarop we denken dat we ons dingen herinneren – of hoe personages zich hun eigen herinneringen herinneren aan ervaringen die ze hebben meegemaakt.
Memento wordt vaak toegeschreven aan een niet-lineaire structuur, maar onderscheidt zich in feite door in omgekeerde chronologische volgorde te werken. Die omgekeerde chronologische volgorde kan echter nog steeds worden opgevat als een lineaire vertelling. Niet-lineaire verhalen gaan heen en weer en soms zijwaarts. We gaan niet van punt A naar Z of van punt Z naar A en raken elk punt daartussen. In plaats daarvan gaan we misschien van Punt A naar Punt D, dan springen we naar Punt L en Punt M, om dan weer terug te springen naar Punt B en Punt C.
Dit daagt de lezer en het uiteindelijke publiek uit. Ze moeten onthouden waar bepaalde scènes en verhaallijnen zijn gebleven en ze moeten in staat zijn om het verhaal vrijwel onmiddellijk weer op te pakken.
Oneiric Structure
Oneiric Structure is uniek omdat het een filmisch verhaal weergeeft met behulp van droomachtige beelden, waarbij de structuur van dromen, herinneringen en het menselijk bewustzijn wordt verkend.
Subtiel gebruik van deze structuur wordt het best weergegeven door Vanilla Sky van Cameron Crowe. De grenzen tussen de echte wereld en de droomwereld worden steeds vager naarmate de film vordert. We weten niet zeker wat echt is en wat niet.
The Tree of Life omarmt de Oneirische Structuur tienvoudig. Alleen al het kijken naar de film voelt alsof je getuige bent van iemands leven – en van het leven van de planeet als geheel – door middel van vage en halfherinnerde herinneringen en dromen.
Dit soort films wordt vaak gepresenteerd door auteurs, waarschijnlijk omdat het vertellen van dergelijke verhalen – vooral in de extreme gevallen zoals The Tree of Life van Terrence Malick – vaak één enkele visie en visionair vereist.
Deze tien structuren zijn waar je uit kunt kiezen als het gaat om het beslissen hoe je je verhalen wilt vertellen.
Structuur is minder over het raken van bepaalde beats op bepaalde paginanummers en meer over het bepalen van wat voor soort kader u wilt uw verhaal op te bouwen.
Ken Miyamoto heeft gewerkt in de filmindustrie voor bijna twee decennia, met name als een studio liaison voor Sony Studios en vervolgens als een script lezer en verhaal analist voor Sony Pictures.
Hij heeft vele studio-ontmoetingen achter de rug als geproduceerd scenarioschrijver, met ontmoetingen met onder meer Sony, Dreamworks, Universal, Disney, Warner Brothers, en vele productie- en managementbedrijven. Hij heeft een eerdere ontwikkeling deal met Lionsgate, evenals meerdere schrijfopdrachten, met inbegrip van de geproduceerde miniserie Blackout, met in de hoofdrollen Anne Heche, Sean Patrick Flanery, Billy Zane, James Brolin, Haylie Duff, Brian Bloom, Eric La Salle, en Bruce Boxleitner. Volg Ken op Twitter @KenMovies
Voor al het laatste ScreenCraft nieuws en updates, volg ons op Twitter, Instagram en Facebook!
