Antarctic ice shelves have lost nearly 4 trillion metric tons of ice since the mid-1990s, scientists say. Oceaanwater smelt ze van onderaf, waardoor ze sneller massa verliezen dan ze kunnen herbevriezen.
Dat is volgens een nieuwe studie die satellietgegevens van 1994 tot 2018 analyseert. De resultaten zijn gisteren gepubliceerd in het tijdschrift Nature Geoscience.
Dat betekent slecht nieuws voor de honderden gletsjers die verspreid liggen langs de kustlijn van Antarctica.
De ijsplaten zijn richels van ijs die vanaf de rand van het continent in de oceaan uitsteken. Ze helpen de gletsjers stabiel te houden, door ze op hun plaats te houden.
Als de ijsplaten smelten, worden ze dunner, zwakker en is de kans groter dat ze breken. Wanneer dit gebeurt, kunnen ze ijsstromen ontketenen van de gletsjers achter hen, waardoor de wereldwijde zeespiegel stijgt.
Wetenschappers zijn de laatste jaren bezorgder geworden over de Antarctische ijsplaten. Onderzoek wijst er steeds meer op dat de ijsplaten in bepaalde regio’s van het continent – met name in West-Antarctica en delen van het Antarctisch Schiereiland – van onderaf smelten en dunner worden.
De nieuwe studie bevestigt dat de snelst smeltende gebieden vooral ijsplaten zijn die in de Amundsen- en Bellingshausenzeeën uitsteken, die teruggaan tot de kust van West-Antarctica en de westelijke flank van het Antarctisch Schiereiland.
De smeltende ijsplaten zijn slechts verantwoordelijk voor een deel van het ijs dat Antarctica in een bepaald jaar verliest.
Onderzoek suggereert dat het continent elk jaar miljarden tonnen ijs verliest. Een deel van het massaverlies is afkomstig van smeltende ijsplaten, een ander deel van het smelten aan de oppervlakte van de ijskap. Het grootste deel komt van brokken ijs die van gletsjers in zee storten.
En dunner wordende, zwakker wordende ijsplaten kunnen dat proces versnellen.
Stromingen van warm oceaanwater lijken de boosdoener te zijn. Dit warme water ontspringt in de Stille en Indische Oceaan en stroomt zuidwaarts naar Antarctica.
Het is typisch een diepwaterstroom. Maar wanneer het het Antarctische continent bereikt, kan een deel ervan naar de oppervlakte borrelen. Daar kan het onder nabijgelegen ijsplateaus sijpelen en het ijs van onderaf smelten.
De nieuwe studie toont aan dat het smelten niet helemaal consistent is geweest in de tijd. Het smelten leek te versnellen in de late jaren 2000, om uiteindelijk weer te vertragen in de jaren 2010.
Dat is waarschijnlijk deels te wijten aan de invloed van El Niño en La Niña patronen in de Stille Oceaan, volgens hoofdauteur van de studie Susheel Adusumilli, een doctoraal student aan het Scripps Institution of Oceanography aan de Universiteit van Californië, San Diego. Deze natuurlijke klimaatpatronen kunnen oceaantemperaturen doen schommelen tussen warmere en koelere cycli.
Toch geloven veel onderzoekers dat klimaatverandering waarschijnlijk ook bijdraagt aan de smeltende ijsplaten. Onderzoek suggereert dat klimaatverandering bepaalde windpatronen rond Antarctica kan beïnvloeden, waardoor het water in de Zuidelijke Oceaan in beroering kan komen en de hoeveelheid warm water die naar de oppervlakte opwelt, kan toenemen.
Modelstudies suggereren dat dit proces de komende decennia intensiever kan worden naarmate de aarde verder opwarmt.
En zelfs als de smeltsnelheden langzamer zijn dan in het verleden, verliezen de ijsplaten over het geheel genomen nog steeds massa.
Als de ijsplaten zich in een stabiele, stabiele toestand zouden bevinden, dan zouden ze heen en weer kunnen schommelen tussen het winnen van massa en het verliezen van massa, merkte Adusumilli op.
Maar de laatste 25 jaar is er “altijd massaverlies,” zei hij. “Het gaat van een kleine hoeveelheid massaverlies naar een grote hoeveelheid massaverlies naar weer een kleine hoeveelheid massaverlies. Het gaat nooit van massatoename naar massaverlies.”
Het stijgen van de zeespiegel is de grootste zorg over het verlies van ijs van Antarctische gletsjers. Maar smeltende ijsplaten zijn om een andere reden de moeite waard om in de gaten te houden, voegde Adusumilli eraan toe.
De toevloed van smeltwater dat in zee stroomt, kan de oceaan op een aantal belangrijke manieren veranderen.
Het koude, zoete water kan een stijve laag vormen op het oppervlak van de oceaan. Sommige onderzoekers geloven dat dit op zijn beurt diepere, warmere lagen van de oceaan in staat kan stellen om nog warmer te worden.
En wanneer deze warme lagen aan de rand van het continent welig tieren, kunnen ze de ijsplaten nog sneller doen smelten.
“Mensen praten zo’n beetje over hoe het toegenomen smelten van ijsplaten kan leiden tot meer ontlading van aan de grond gezet ijs en zeespiegelstijging,” zei Adusumilli. “Maar dan is de directe invloed van ijsplaten op de oceaan ook heel belangrijk.”
Gedrukt van Climatewire met toestemming van E&E News. E&E biedt dagelijks verslag van essentieel energie- en milieunieuws op www.eenews.net.
