“George Martin heeft ons gemaakt tot wat we waren in de studio,” zei John Lennon in 1971. “Hij hielp ons een taal te ontwikkelen om met andere muzikanten te praten.”
Martin werd op 3 januari 1926 geboren in Highbury, Londen. Hij begon op jonge leeftijd piano te spelen, en in 1943 ging hij bij de Fleet Air Arm van de Royal Navy. Na de Tweede Wereldoorlog werkte hij bij de afdeling Klassieke Muziek van de BBC en daarna bij EMI. Een groot deel van zijn tijd bracht hij door met het produceren van platen voor Britse komieken als Peter Sellers, Dudley Moore en Bernard Cribbins.
Martin ontmoette de Beatles in het begin van 1962. In die tijd hadden ze een cult-volger in delen van Engeland, maar weinig succes met het krijgen van een platencontract. De manager van de groep, Brian Epstein, benaderde de producer, die voor EMI records werkte, en kreeg hem zover hun demo-tape te beluisteren.
“De opname, om het vriendelijk uit te drukken, was geenszins een knock-out,” schreef Martin in zijn memoires uit 1979, All You Need Is Ears. “Ik kon goed begrijpen dat mensen het hadden afgewezen. Maar er was een ongewone geluidskwaliteit, een zekere ruwheid die ik nog niet eerder was tegengekomen. Er was ook het feit dat er meer dan één persoon zong.”
Hij riep de Beatles op 6 juni 1962 naar de Abbey Road Studios voor een testsessie. De band was dolblij dat ze de kans kregen om hun materiaal op te nemen, dat op dat moment al “Love Me Do” en “P.S. I Love You” bevatte. Er was een duidelijke culturele kloof tussen de gladgeschoren, oudere Martin en de smerige jongens. Toen Martin de Beatles vroeg of ze problemen hadden met de sessie, schoot George Harrison terug: “Nou, daar is je das, om te beginnen.” Maar ze respecteerden Martin toch. Toen hij suggereerde dat drummer Pete Best het niet aankon, gingen ze akkoord om hem te ontslaan.
Toen “Love Me Do” een hit werd, voelde Martin de druk om snel een hele plaat met de band op te nemen, en vanaf dat moment werd hij hun vaste producer. “Er leek een bodemloze bron van liedjes te zijn,” zei Martin eens. “En mensen vroegen me waar die put gegraven was. Wie weet?”
The Beatles namen hun debuut LP, 1963’s Please Please Me, op in de loop van een enkele dag in februari van dat jaar. Maar naarmate de muziek complexer werd, werden de sessies aanzienlijk langer. In het begin waren Martin’s bijdragen relatief klein. Met “Yesterday” uit 1965 drukte hij echter een onuitwisbaar stempel op hun muziek door orkestratie aan het nummer toe te voegen. Het is iets wat hij het jaar daarop verder zou uitdiepen. “Mijn benadering werd sterk beïnvloed door Bernard Herrmann en zijn filmscore voor Psycho,” zei Martin in een interview uit 2012. “Hij had een manier om violen heftig te laten klinken. Dat inspireerde me om de strijkers korte noten krachtig te laten spelen, waardoor het nummer een lekkere punch krijgt. Als je naar de twee luistert, hoor je het verband.”
Martin speelde ook mee op enkele Beatles-nummers, waaronder de piano op “In My Life.” “Ik kon de piano niet spelen in de snelheid waarmee het gespeeld moest worden, de manier waarop ik de partij had geschreven,” zei hij in een ander interview uit 2012. “Ik was niet zo’n goede pianist, maar als je een echt goede pianist had gehad, kon hij het wel. Ik kon niet alle noten erin krijgen. Op een avond was ik alleen en speelde ik de noten op halve snelheid maar een octaaf lager op de piano, waarbij ik opnam met 15 inch per seconde. Toen ik de tape terugspeelde op 30 inch per seconde, waren de noten op de juiste snelheid en in het juiste octaaf.”
Tegen de tijd van Revolver uit 1966 introduceerde hij de band in het concept van het creëren van nieuwe nummers door tapemachines achterstevoren af te spelen, een aanpak die ze gebruikten op “Tomorrow Never Knows.” “Ik introduceerde dat aan John, en hij was knock-out,” vertelde Martin aan Rolling Stone in 1976. “Ze kwamen binnen en brachten me tapes van alle blikken en we speelden ze gewoon af voor een giechel. Toen we ‘Tomorrow Never Knows’ maakten, waren dat alle tapes die ze thuis hadden gemaakt, gemaakt tot loops.”
Martins leeftijd en culturele afstand tot de Beatles werd een voordeel toen hun muziek steeds psychedelischer werd. “Drugs hadden zeker invloed op de muziek,” zei hij in hetzelfde interview. “Maar het had geen invloed op de platenproductie omdat ik produceerde. (…) Ik zag de muziek groeien, maar ik zag het eerder als de schilderijen van Salvador Dalí. Ik dacht niet dat drugs de reden waren. Ik dacht dat het was omdat ze op een impressionistische manier te werk wilden gaan.”
Tegen het einde van 1966 speelde de groep “Strawberry Fields Forever” zowel als een traditioneel rockdeuntje als een weelderige, orkestrale vertolking met koperblazers. Lennon kon niet kiezen tussen de twee, dus stelde hij voor om ze op een of andere manier te combineren, ondanks dat Martin hem vertelde dat ze in verschillende toonsoorten en in verschillende tempo’s waren. “Je kunt er iets aan doen,” zei Lennon. “Je kunt het maken.” Martin nam de uitdaging aan, versnelde een versie, vertraagde de andere en gebruikte een variabele-bandmachine om ze te combineren. Het eindresultaat was een van zijn favoriete Beatles-opnames.
Een van de vele opmerkelijke dingen over Martin is dat hij erin slaagde om zeer complexe, gelaagde muziekstukken zoals Sgt. Pepper Lonely Hearts Club Band te produceren, met behulp van slechts een viersporige recorder. “Ik vond dat dat het album was dat de Beatles veranderde van een gewone rock & roll groep in belangrijke bijdragers aan de geschiedenis van artistieke prestaties,” schreef Martin in zijn memoires. “Het was het keerpunt dat de opnamekunst veranderde van iets dat de tand des tijds zal doorstaan als een geldige kunstvorm: beeldhouwkunst in muziek, zo je wilt.”
Tegen de tijd van de Let It Be-sessies in 1969 voelde de groep dat het tijd was voor verandering. “Ze gingen door een anti-productie ding,” zei Martin in 1976. “John zei: ‘Ik wil geen productie gimmicks op dit.'” De sessies werden uiterst moeizaam en uiteindelijk overhandigde de groep de tapes aan Phil Spector. “Ik was geschokt toen Phil hemelse koren overdubde en weelderige strijkers en harpen en dingen,” zei Martin. “Ik dacht dat het toen gedaan was met ons. Ik was niet gelukkig en ik wilde niet verder.”
Veel tot zijn verbazing belden ze hem terug om Abbey Road te produceren. “Ze zeiden: ‘Laten we proberen terug te gaan naar hoe het vroeger was, en wil je echt het volgende album voor ons produceren?'” aldus Martin. “We waren echt amicaal en echt vriendelijk. We hebben echt geprobeerd om samen te werken.” Het enige probleem was dat McCartney dol was op Martins idee om een symfonie van popmuziek te creëren en Lennon een meer traditionele verzameling liedjes wilde. “Het was een compromis,” zei Martin. “Kant één was een verzameling individuele liedjes en kant twee was een doorlopend werk.”
Doorheen de jaren zeventig was er enorme druk op de Beatles om opnieuw te formeren, maar Martin vond het nooit een goed idee. “Het zou een vreselijke vergissing voor hen zijn om ooit samen de studio in te gaan,” zei hij in 1976. “The Beatles bestonden jaren geleden; vandaag bestaan ze niet. En als de vier mannen weer bij elkaar zouden komen, zouden het niet de Beatles zijn.”
Hij bleef wel met de leden van de groep werken aan hun soloprojecten en produceerde McCartney’s hit “Live and Let Die” uit 1973 en diens LP’s Tug of War, Pipes of Peace en Give My Regards to Broad Street uit het begin van 1980, evenals Ringo Starr’s album Sentimental Journey uit 1970. Martin was ook verantwoordelijk voor de soundtrack van de film Sgt. Pepper Lonely Heart’s Club Band uit 1978, de Anthology-collectie van de Beatles uit 1995 en, in 2006, de Beatles Las Vegas-show Love.
Hoewel zijn naam altijd nauw verbonden zal blijven met de Beatles, produceerde hij ook albums voor Gerry and the Pacemakers, Kenny Rogers, Cheap Trick, Jeff Beck en Celine Dion. In 1997 produceerde hij Elton John’s nieuwe versie van “Candle in the Wind” ter ere van de overleden Prinses Diana. Het werd een van de best verkochte singles aller tijden.
Aan het eind van de jaren negentig begon zijn werk aanzienlijk te vertragen toen zijn gehoor achteruit ging. Tegen die tijd begon zijn zoon, Giles Martin, hem te assisteren. Ze werkten nauw samen aan het Love-project, waarbij ze Beatles-nummers door elkaar husselden en er gloednieuwe werken van maakten.
In 2011 keek Martin liefdevol terug op zijn tijd met de Beatles. “Ik denk dat ze zo verdomd goed zijn dat ze generaties lang bij ons zullen zijn, tot het midden van de volgende eeuw,” zei hij. “Ze zijn gewoon geweldige muzikanten en geweldige schrijvers, zoals Gershwin of Rodgers en Hammerstein. Ze zijn er in de geschiedenis, en de Beatles zijn er ook in de geschiedenis. Ze zullen er over 100 jaar ook nog zijn. Maar ik niet.”
