Beeldresolutie

Beeldresolutie en de bijbehorende afkortingen zoals ppi en dpi verwarren veel mensen. Op deze pagina wordt uitgelegd wat resolutie is en hoe er rekening mee moet worden gehouden bij het maken van lay-outs of het afdrukken van afbeeldingen. De volgende onderwerpen komen aan de orde:

• Pixels, de basis om over resolutie te spreken
• Resolutie als definitie van het aantal pixels
• Resolutie als definitie van de beoogde grootte van een afbeelding
• Resolutie-eisen voor verschillende afdrukprocessen
• Resolutie en afdrukkwaliteit

Pixels

Omdat resolutie te maken heeft met digitale afbeeldingen, laten we eerst eens kijken naar zo’n afbeelding. Ik zal een beeld gebruiken dat ik een paar jaar geleden in een plaatselijke dierentuin heb geschoten met mijn Nikon D70 digitale camera.

Als zo’n elektronisch beeld flink wordt uitvergroot, kun je zien dat het bestaat uit een matrix van beeldelementen. Dergelijke beeldelementen worden pixels genoemd. Hieronder ziet u de pixels waaruit het oog van de vogel is opgebouwd.

Resolutie als de definitie van het aantal pixels

In de bovenstaande afbeelding bevat elke rij 3000 pixels en zijn er 2000 rijen. Resolutie beschrijft de beeldgrootte als het aantal pixels dat het bevat, meestal als ‘breedte x hoogte’. Dat betekent dat de bovenstaande afbeelding van de vogel een resolutie heeft van 3000 x 2000 pixels. Soms zijn gebruikers alleen geïnteresseerd in het totale aantal pixels. Die 6 miljoen pixels staan gelijk aan een resolutie van 6 megapixels. De gewoonte om de term resolutie te gebruiken om het aantal pixels in een afbeelding aan te duiden is typisch voor de fotografiemarkt.

Resolutie als definitie van de absolute grootte van een afbeelding

De bovenstaande definitie is vrij rechttoe rechtaan. De term resolutie kan echter ook worden gebruikt om de werkelijke of veronderstelde grootte van pixels aan te geven. Dat is typisch het geval in de grafische industrie.

Dus, hoe groot is een pixel? Aangezien een digitale afbeelding niet fysiek is, hebben de pixels erin niet echt een grootte. Als je de afbeelding afdrukt of op een fysiek apparaat weergeeft, dan krijgen die pixels wel echte afmetingen. Misschien worden ze heel klein of misschien worden ze groot genoeg om het voetbalveld van Stamford Bridge, de thuishaven van voetbalclub Chelsea, te vullen.

Laten we eens rekenen met een paar voorbeelden:

• Het veld van Stamford Bridge is 103 meter of 73,3 yards lang. Met 3000 pixels te verdelen over die afstand, is elke pixel 3,43 centimeter breed.
• Stel dat ik diezelfde afbeelding gewoon met mijn printer thuis op een A4-tje afdruk. Als de afbeelding zo wordt afgedrukt dat hij 25 centimeter breed is, meet elke pixel 0,0083 centimeter.

De term resolutie kan worden gebruikt om de werkelijke grootte van pixels aan te geven. De conventie is dat dit niet wordt gedaan door aan te geven hoe breed één enkele pixel is, zoals ik hierboven deed. In plaats daarvan beschrijft resolutie hoeveel pixels er in één inch (wat gelijk staat aan 25,4 millimeter) passen. De afkorting voor “pixels per inch” is ppi. Zelfs in landen waar het metrieke stelsel wordt gebruikt, is de ppi-conventie vrij populair. In andere landen, zoals Duitsland, wordt de resolutie uitgedrukt in pixels per centimeter (ppc).

Voor de bovenstaande voorbeelden:

• Als de afbeelding zo wordt afgedrukt dat deze het voetbalveld volledig vult, is de resolutie 0,73 ppi.
• Als de afbeelding zo wordt afgedrukt dat deze 25 centimeter breed is, is de resolutie 305 ppi.

Velen gebruiken ten onrechte de afkorting dpi (dots per inch) voor resolutie.

Resolutie als de definitie van de beoogde grootte van een afbeelding

Er is nog een derde definitie van resolutie waarvan u zich bewust dient te zijn. Resolutie kan worden gebruikt om het beoogde aantal pixels te beschrijven dat in een inch past. Voordat een afbeelding wordt afgedrukt, hebben de pixels niet echt afmetingen. Het zijn gewoon bits in een elektronisch bestand. Mensen ontdekten dat het praktisch kan zijn als je binnen dat bestand ook kunt aangeven hoe groot je de afbeelding wilt hebben. Hier zijn twee praktische voorbeelden:

• Je scant of fotografeert een advertentie in een oude krant. Deze moet in een boek verschijnen met exact dezelfde afmetingen. Waarom zou je die informatie niet in de afbeelding zelf opslaan, in plaats van een aparte tekst toe te voegen waarin wordt beschreven hoe groot de afbeelding is?
• Wanneer een ontwerper een afbeelding op een pagina plaatst in een opmaakprogramma zoals Adobe InDesign, moet dat programma de afbeelding op ‘een bepaalde grootte’ weergeven. Wat is een betere maat dan de maat waarvan de afbeelding zelf beweert dat het de bedoelde maat is? Dat kan de ontwerper veel tijd besparen, omdat er minder noodzaak is om de grootte van het beeld te veranderen na het importeren ervan.

Een beeldbestand bevat niet alleen alle beeldgegevens van de pixels. Het kan ook metadata bevatten, dat zijn gegevens over de gegevens. De naam van de fotograaf is metadata, net als het merk van de digitale camera waarmee het beeld is gemaakt. Zoals je misschien al geraden hebt, kan de beeldresolutie ook deel uitmaken van de metagegevens. Ik heb mijn digitale camera’s zo ingesteld dat ze in afbeeldingen insluiten dat de beoogde resolutie 300 ppi is. Merk op dat deze resolutie slechts FYI of ‘For Your Information’ is. Iedereen die mijn beelden in handen krijgt, kan nog steeds doen wat hij of zij wil en een heel andere resolutie gebruiken.

Resolutievereisten voor afdrukken

Wanneer een beeld naar een bepaald uitvoerapparaat wordt gestuurd, zoals een printer of een monitor, wordt de resolutie belangrijk omdat elk apparaat of medium een bepaalde basisresolutie nodig heeft om het beeld met de best mogelijke kwaliteit te reproduceren. Laten we eens kijken naar enkele typische toepassingen van afbeeldingen:

Magazineprinten

Voor afbeeldingen die met een offsetpers op papier van goede kwaliteit worden afgedrukt, geldt als algemene regel dat de beeldresolutie tweemaal zo hoog moet zijn als de schermresolutie die wordt gebruikt om de opdracht af te drukken. Tijdschriften worden doorgaans gedrukt met een rasterregel van 150 of 175 lpi. Dit betekent dat afbeeldingen 300 dpi moeten zijn. Mijn vogelfoto is 3000 pixels breed, wat betekent dat voor de beste kwaliteit het kan worden afgedrukt tot 3000/300=10 inch breed.
Merk op dat een iets lagere resolutie zoals 220 tot 250 dpi ook perfect aanvaardbaar is voor de meeste mensen. Voor opdrachten van hoge kwaliteit, zoals kunstboeken of voor afbeeldingen met kritische patronen, zoals bakstenen muren of kleding met een patroon erin, wordt door de drukker soms een hogere resolutie aanbevolen. Gewoonlijk wordt voor dergelijke afbeeldingen 400 dpi gebruikt.
De bovenstaande regel geldt zowel voor afbeeldingen in kleur als voor afbeeldingen in grijstinten. De opmerkelijke uitzondering is lijntekeningen, zuivere zwart-wit tekeningen die rechte of gebogen lijnen bevatten. Cartoons of logo’s zijn voorbeelden van lijntekeningen. Dergelijke afbeeldingen moeten een veel hogere resolutie hebben. De meeste drukkers bevelen 800 dpi aan als het absolute minimum. Bij voorkeur worden resoluties van 1200 tot 2400 dpi gebruikt.

Krantendruk

Krantendrukwerk wordt met een hogere snelheid gedrukt op papier van lagere kwaliteit. Dit betekent dat de resolutie-eisen niet zo hoog zijn als die voor tijdschriften. Doorgaans wordt een resolutie van 200 tot 250 dpi voldoende geacht. Voor line art afbeeldingen wordt 400 tot 600 dpi aanbevolen.

billboard printing

Hoe groter een afbeelding wordt afgedrukt, hoe lager de resolutie moet zijn. De belangrijkste reden hiervoor is dat de kijkafstand ook groter wordt. Voor grote billboards is 30 dpi vaak voldoende – wat betekent dat veel digitale camera’s prima in staat zijn dergelijke bestanden te genereren.

Foto’s afdrukken

In de regel wordt 250 dpi beschouwd als de optimale resolutie voor het afdrukken van foto’s van hoge kwaliteit. Laat u niet misleiden door het feit dat een fotoprinter een veel grotere resolutie heeft, zoals 720 of 1440 dpi. De printer kan weliswaar zeer kleine puntjes afdrukken, maar kan kleuren alleen nauwkeurig reproduceren door een groot aantal puntjes te combineren om verschillende tinten weer te geven. Daarom biedt een afbeelding van 250 dpi een perfecte uitvoerkwaliteit op een printer van 1000+ dpi.
De professionele fotolabapparatuur die wordt gebruikt om duizenden afbeeldingen per dag af te drukken, heeft ook een hogere resolutie, meestal 300 tot 600 dpi. Dezelfde regel geldt voor foto’s die met zo’n machine worden afgedrukt: 200 tot 250 dpi biedt een uitstekende kwaliteit.

Bekijken van een afbeelding op een computermonitor

De meeste computerschermen hebben een resolutie van rond de 100 dpi. Dat betekent dat mijn foto van de vogel groot genoeg is voor een 30 inch breed computerscherm. Dat is 30 inch horizontaal, niet diagonaal. Zulke computerschermen zijn nog niet te koop (of betaalbaar)! De resolutie van digitale camera’s is op dit moment veel hoger dan die van beeldschermen. De resolutie van televisieschermen is meestal nog lager dan die van computerschermen.

Resolutie en afdrukkwaliteit

Als u niet zeker weet welke resolutie afbeeldingen moeten hebben voor een bepaald project, raadpleeg dan uw printer.

Als de resolutie van een afbeelding te laag is, resulteert dit in

• een verlies van scherpte.
• Afbeeldingen krijgen ook een ‘pixelig’ uiterlijk.
• Rechte lijnen vertonen een trapsgewijs effect.

Te veel informatie klinkt misschien alsof het onschadelijk is, maar dat is niet waar:

• Uw bestand wordt opgeblazen, waardoor het meer opslagruimte in beslag neemt, meer tijd om af te drukken of meer tijd om te verzenden
• Afbeeldingen kunnen wat aan scherpte verliezen.

Een lage-resolutie afbeelding is natuurlijk niet echt een groot probleem, want je kunt het altijd nog ‘Photoshoppen’. Onderstaande cartoon is van Brad Guigar.

Andere parameters die beeldkwaliteit bepalen

Vergeet niet dat resolutie slechts een van de parameters is die de kwaliteit van beelden in een gedrukte opdracht bepalen!

• Beeldscherpte, ruis, kleurnauwkeurigheid en de compositie van een beeld zijn net zo belangrijk als het aantal pixels.
• Het gebruik van een lossy compressie-algoritme zoals JPEG kan beelden wazig maken.
• De keuze van het afdrukpapier en de instellingen van de pers hebben ook een enorme invloed.