Pijn bij de bevalling is een constante, niet alleen in medische verhandelingen, maar ook in de menselijke culturele en religieuze traditie.
Pijn bij de bevalling
Gerenommeerde onderzoekers zoals Melzack hebben in de tweede helft van de 20e eeuw studies verricht naar pijn bij de bevalling. Zij stelden vast dat 60% van de nulliparae vrouwen en 45% van de multiparae vrouwen zeer ernstige of ondraaglijke pijn ondervonden tijdens de bevalling, waarbij ontspannings- of voorbereidingsmaatregelen onvoldoende waren om significante verlichting te bereiken. (1)
Epidurale of spinale analgetische technieken hebben hun doeltreffendheid bewezen en zijn de referentie geworden voor pijnbestrijding; het zijn zeer doeltreffende technieken, hoewel ze niet vrij zijn van complicaties zoals hypotensie of hoofdpijn na de punctie.
Arbeidspijn heeft drie fundamentele componenten, een intermitterende abdominale component die verband houdt met weeën, een intermitterende lumbale component en een continue lumbale component. Al deze verschijnselen ontwikkelen zich tijdens de bevalling en nemen in intensiteit toe naarmate de bevalling vordert.
Arbeidspijn
Arbeidspijn begint met aantasting van de dermatoom D10-11-12 en L1 en ontwikkelt zich vanaf het eerste stadium via innervatie van de baarmoeder en de baarmoederhals, via gevoelszenuwen, de plexus uteri en cervicalis, de plexus hypogastricus, de plexus aortae, en de sympatische ketens lumbaal en lager thoracaal.
Arbeidspijn
In het tweede stadium verspreidt de pijn zich via de pudendalzenuwen naar de sacrale segmenten als gevolg van de distensie van het perineum, hoewel de doorverwijzende pijn die de dorsale en lumbale segmenten treft, niet verdwijnt, hoewel hij minder uitgesproken is.
De complexe integratie op medullair en encefalisch niveau, in de hypothalamus, het limbisch systeem, de thalamus en de cortex, verklaart de verschillende perceptie bij elke gelegenheid, gemedieerd door neerwaartse remmende mechanismen.
Pijn tijdens de bevalling
De vraag die altijd rijst is: moeten we pijn behandelen, omdat het een natuurlijk proces is?
Patiënte 24 jaar, primipaar, opgenomen voor bevalling, de zwangerschap is in week 37, de laatste twee weken is de gewichtstoename erg laag wat adviseert om een mogelijke inductie te beoordelen.
Na 24 uur monitoring komt de bevalling niet spontaan op gang dus wordt het oxytocine-infuus gestart. Na een uur met steeds sterkere weeën en toenemende pijn, werd besloten een epidurale punctie uit te voeren en een perfusie van Bupivacaïne en lage dosis Fentanyl te starten. Zes uur later ging de bevalling door, de ontsluiting was nauwelijks toegenomen tot 4 cm. Negen uur later, met een ontsluiting van slechts 6 cm, werd een keizersnede uitgevoerd.
Dezelfde katheter werd gebruikt om anesthesie op te wekken met een anesthesiedosis die vier keer hoger was dan die gebruikt werd voor de analgesie. De operatie is zonder problemen verlopen. De pasgeborene heeft een craniale arbeidstumor, maar zijn onderzoek en APGAR-score zijn normaal.
Verlospijn
Ondanks dat dit niet de natuurlijke weg is, verloopt alles zoals verwacht en zowel moeder als baby rusten uit na de inspanning. Wie kan twijfelen aan het nut van een pijnstillende techniek die een inspannende uitdaging van zoveel uren mogelijk maakt, die het comfort van de patiënte verbetert en de stress tijdens de bevalling vermindert, die de foeto-placentale circulatie verbetert, die een anders onhaalbare bevalling mogelijk maakt?
Enige vraag blijft: moeten we bevallingspijn behandelen bij de foetus pasgeborene, we weten nu dat zijn hersenen pijn integreren vanaf de eenentwintigste week van zijn ontwikkeling,… misschien moeten we die eerste reis van ons leven beter voorbereiden.
(1) Melzack et al Can Med Assoc J 1981, 125: 357-63.
