Zoals iedere vrouw die ooit een knobbel in haar borst heeft gevonden weet, is het onmogelijk er een te voelen zonder ook een knobbel in je keel te voelen. Je bent bang. In de war. Ongerust. En als je zwanger bent wanneer je die knobbel vindt, wordt de ongerustheid nog vergroot.
De meeste borstknobbels blijken niets te zijn om je zorgen over te maken – vooral tijdens de zwangerschap, wanneer veranderingen in de borsten zo gewoon zijn. Als u in verwachting bent, voelen uw borsten natuurlijk voller, steviger en zwaarder aan omdat ze zich klaarmaken om uw toekomstige baby te voeden.
In feite blijken de meeste borstknobbels die tijdens de zwangerschap verschijnen een verstopt melkkanaal te zijn, dat zich kan ontwikkelen omdat uw borsten een voorsprong krijgen op de taak die voor u ligt (het voeden van uw baby).
Toch is het een goed idee – al was het maar voor de zekerheid – om elk nieuw borstgezwel dat u opmerkt, te laten onderzoeken door uw arts. Hoewel borstkanker tijdens de zwangerschap zeer zeldzaam is, komt het voor (ongeveer een op de 3000 zwangerschappen, meestal bij vrouwen tussen 32 en 38 jaar), en vroege opsporing kan een wereld van verschil maken.
Wat is het verband tussen zwangerschap en het risico op borstkanker?
Het is bekend dat het risico van een vrouw om borstkanker te ontwikkelen verband houdt met haar blootstelling aan oestrogeen en progesteron – twee hormonen die door de eierstokken worden geproduceerd. Hoe meer blootstelling aan deze hormonen, zo blijkt uit onderzoek, hoe groter het risico op het ontwikkelen van borstkanker.
Vrouwen die meer menstruatiecycli hebben gehad omdat ze eerder met hun menstruatie begonnen (voor hun twaalfde) en/of later in de menopauze kwamen (na hun 55ste) en degenen die nooit zwanger zijn geweest, hebben een iets hoger risico op het krijgen van borstkanker.
Onderzoek suggereert echter dat zwangerschap en borstvoeding het risico van een vrouw op borstkanker verlagen. Ander onderzoek suggereert dat de veranderingen die in de borsten van een vrouw optreden tijdens de zwangerschap en de borstvoeding, de borstcellen minder kans geven om later in kankercellen te veranderen. Het krijgen van een kind voor de leeftijd van 20 jaar en het geven van borstvoeding langer dan een jaar zijn ook gekoppeld aan een lager risico op bepaalde soorten borstkanker.
Aanbevolen lectuur
Vrouwen die ouder zijn dan 30 wanneer ze bevallen van hun eerste kind, hebben daarentegen een iets hoger risico op borstkanker in vergelijking met vrouwen die nog nooit een kind hebben gebaard.
Hoe wordt borstkanker tijdens de zwangerschap ontdekt?
Omdat het moeilijk is om borstkanker bij aanstaande moeders te ontdekken dankzij de normale gevoeligheid en zwelling die het zwanger zijn met zich meebrengt, is het belangrijk om te letten op andere tekenen (naast een knobbeltje dat u zou kunnen opmerken), zoals dimpling of puckering van de huid, bloederig vocht uit de tepel, schilferige huid op de borst en elke ongewone verdikking in een deel van de borst.
Als u een van deze tekenen hebt, is het belangrijk om met uw arts te praten. Vertraagde diagnose blijft een van de grootste problemen met borstkanker in de zwangerschap, juist omdat het zo moeilijk is om normale zwangerschapsborstveranderingen te onderscheiden van veranderingen in de borsten die te wijten kunnen zijn aan kanker.
Als uw arts verontrustende knobbels of afwijkingen constateert, zal hij waarschijnlijk verder onderzoek aanraden. Dit kan onder meer zijn:
- Bloedonderzoek
- Een mammografie, die veilig tijdens de zwangerschap kan worden gebruikt omdat de benodigde hoeveelheid straling klein is en op de borsten is gericht (hoewel een loodschild over uw buik zal worden geplaatst om te voorkomen dat de straling de baarmoeder bereikt)
- Een echografie van de borsten
- Een biopsie, waarbij cellen uit het knobbeltje worden verwijderd met een lange naald en vervolgens onder een microscoop worden onderzocht op tekenen van kanker
- Als kanker wordt gevonden, zullen uw arts en oncoloog deze testresultaten en andere gebruiken (zoals van tests die de hoeveelheid hormonen, groeifactoren en genen in het kankerweefsel meten) om te bepalen hoe snel de kanker kan groeien of zich door het lichaam kan verspreiden.
Als tijdens de zwangerschap borstkanker bij u wordt vastgesteld, zult u waarschijnlijk geschokt en overweldigd zijn wanneer u het nieuws hoort, u maakt zich zorgen over uw gezondheid en die van uw toekomstige baby, en u maakt zich zorgen over wat u te wachten staat.
Tracht enige troost te putten uit de wetenschap dat de kankercellen zich niet naar uw baby zullen verspreiden of uw baby zullen schaden. Het is ook belangrijk om te weten dat het beëindigen van de zwangerschap de overlevingskansen van de aanstaande moeder waarschijnlijk niet zal verbeteren, dus het is meestal geen behandelingsoptie (behalve in zeldzame gevallen, in gevallen van zeer agressieve vormen van kanker die onmiddellijke behandelingen vereisen die niet verenigbaar zijn met zwangerschap).
Wat zijn de stadia van borstkanker?
Hoe weet u hoe agressief uw kanker is? Uw artsen bepalen welk stadium van borstkanker u heeft.
Het stadium beschrijft hoe groot de tumor is, of hij is uitgezaaid en waar hij is uitgezaaid. Stadiumbepaling is zeer belangrijk voor zwangere vrouwen met borstkanker, omdat hun kanker meestal in een verder gevorderd stadium wordt aangetroffen, wanneer de tumor waarschijnlijk groter is en buiten de borst is uitgezaaid.
Het probleem is dat de beste manier om te bepalen welk stadium van kanker u hebt, beeldvormend onderzoek (CT, bot, PET) is, dat meestal verboden is wanneer u zwanger bent. Gelukkig kunnen de standaardmethoden voor het maken van beeldvormende onderzoeken worden aangepast, zodat de foetus aan minder straling wordt blootgesteld.
Zo is bijvoorbeeld een MRI-onderzoek veilig tijdens de zwangerschap, zolang er geen contrastvloeistof wordt gebruikt. Röntgenstralen van de borst gebruiken slechts een kleine hoeveelheid straling en worden veilig geacht voor zwangere vrouwen wanneer de buik voldoende is afgeschermd.
De stadia beginnen met 0 en lopen door tot IV:
- Stadium 0: Dit zijn niet-invasieve aandoeningen die ductaal carcinoma in situ (DCIS) of lobulair carcinoma in situ (LCIS) worden genoemd, waarbij abnormale cellen alleen worden aangetroffen in de bekleding van een borstkanaal of in borstkwabben.
- Stadium I en II: Het kankerweefsel dringt normaal, omringend borstweefsel binnen. De diagnose wordt gesteld op basis van de grootte van de tumor in de borst en/of de lymfeklieren die zich het dichtst bij de borst bevinden.
- Stadium III: De kankercellen hebben zich uitgebreid tot buiten de onmiddellijke omgeving van de tumor en kunnen de nabijgelegen lymfeklieren en spieren zijn binnengedrongen. Dit stadium wordt als vergevorderd beschouwd, maar er zijn effectieve behandelingsopties beschikbaar.
- Stadium IV: De borstkanker is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam, zoals de hersenen, botten, long of lever.
Hoe wordt borstkanker tijdens de zwangerschap behandeld?
De behandeling van kanker is altijd een uitdaging, en tijdens de zwangerschap is het nog complexer, omdat niet alleen u, maar ook uw toekomstige baby moet worden behandeld.
Het doel van de behandeling is echter hetzelfde, of u nu zwanger bent of niet: de kanker onder controle krijgen en voorkomen dat deze zich uitbreidt. Uw behandelingsopties zijn afhankelijk van het stadium van de kanker en de leeftijd van uw foetus, en u moet de risico’s en voordelen van alle behandelingsopties volledig begrijpen (door met uw artsen te praten – uw OB/GYN, uw oncoloog – en door zoveel mogelijk informatie in te winnen door te lezen, met een steungroep te praten en de steun van vrienden en familie te krijgen) voordat u de beslissing neemt over hoe u verder gaat.
De meeste aanstaande moeders met borstkanker kunnen een operatie ondergaan – een lumpectomie of een mastectomie waarbij de borst (of een deel ervan) wordt verwijderd, samen met eventuele betrokken lymfeklieren. Maar zelfs als artsen tijdens de operatie alle kanker verwijderen, is vaak verdere behandeling nodig om eventueel achtergebleven kankercellen te doden, afhankelijk van het stadium van de kanker.
In sommige gevallen kan deze behandeling worden uitgesteld tot na de bevalling. Maar als u tijdens de zwangerschap een behandeling nodig hebt, zijn verschillende van de typische behandelingen een optie voor u.
In feite bleek uit een studie van 129 kinderen uit september 2015 dat baby’s van wie de moeder tijdens de zwangerschap voor kanker wordt behandeld, geen ontwikkelingsproblemen hebben als gevolg daarvan. Behandelingen die werden bekeken omvatten radiotherapie, chemotherapie, chirurgie en medicijnen, en baby’s die in de baarmoeder aan deze behandelingen werden blootgesteld, verschilden niet van degenen van wie de moeder kanker had maar geen behandeling kreeg.
Behandelingen voor borstkanker kunnen zijn:
- Bestraling. Bij bestraling worden hoogenergetische röntgenstralen gebruikt om kankercellen te doden. Aanstaande moeders krijgen meestal pas bestraling als de baby is geboren.
- Chemotherapie. Bij chemotherapie (‘chemo’) worden medicijnen gebruikt die kankercellen doden of de deling ervan stoppen. Uit onderzoek is gebleken dat chemo meestal niet schadelijk is voor de foetus, maar wel vroeggeboorte en een laag geboortegewicht kan veroorzaken. Artsen geven soms geen chemotherapie tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap.
- Hormoontherapie. Bij deze behandeling van borstkanker (met medicijnen zoals tamoxifen) worden bepaalde hormonen geblokkeerd om de groei van kankercellen te stoppen. Zwangere vrouwen komen niet in aanmerking voor hormoonbehandelingen, omdat deze in verband zijn gebracht met een hoog percentage aangeboren afwijkingen. Andere gerichte geneesmiddelen worden ook niet gebruikt bij zwangere vrouwen vanwege het risico voor de foetus.
Als u met de behandeling moet beginnen nadat uw baby is geboren, is het onwaarschijnlijk dat u borstvoeding kunt geven, omdat chemo en andere geneesmiddelen via de moedermelk aan de baby worden doorgegeven.
Welke behandeling u uiteindelijk ook nodig hebt, het goede nieuws is dat uit onderzoek is gebleken dat de overlevingskansen van zwangere vrouwen met borstkanker vergelijkbaar zijn met die van niet-zwangere vrouwen in hetzelfde stadium van borstkanker.
Kunt u na borstkanker weer zwanger worden?
Hoe zit het na uw behandeling? Vraagt u zich af wanneer u weer een baby kunt proberen te krijgen? Sommige behandelingen van borstkanker, zoals bepaalde chemokuren, kunnen invloed hebben op de vruchtbaarheid van een vrouw. Het is dus belangrijk dat u uw oncoloog laat weten of u hoopt nog een baby te krijgen nadat u de kanker hebt overwonnen.
Als uw vruchtbaarheid geen probleem is, raden de meeste artsen aan dat een vrouw twee jaar na de behandeling wacht voordat ze een baby probeert te krijgen – niet omdat het krijgen van een baby kort daarna een probleem zou zijn, maar eerder zodat een eventuele vroege terugkeer van de kanker kan worden opgespoord.
Gelukkig verhoogt een nieuwe zwangerschap niet het risico dat de kanker terugkomt na een succesvolle behandeling.
