We kunnen naar de BUN / Creatinine-verhouding kijken om de oorzaak van het nierfalen te helpen vaststellen. De verhouding tussen BUN en creatinine ligt gewoonlijk tussen 10:1 en 20:1. Een verhoogde verhouding kan het gevolg zijn van een aandoening die een afname van de bloedstroom naar de nieren veroorzaakt, zoals hartinsufficiëntie of uitdroging. Het kan ook worden gezien bij verhoogd eiwit, door BI-bloedingen, of verhoogd eiwit in de voeding. De verhouding kan dalen bij leveraandoeningen (door een afname van de vorming van ureum) en ondervoeding.
*Merk op dat BUN=Bloed ureumstikstof, wat in wezen een meting van ureum is. Ureum wordt in de lever gemaakt als bijproduct van het eiwitmetabolisme.
| BUN: Cr | Locatie | Mechanisme |
|---|---|---|
| >20:1 | Prerenaal (voor de nieren) | BUN reabsorptie is verhoogd. BUN is onevenredig verhoogd ten opzichte van creatinine in serum. Dehydratie of hypoperfusie wordt vermoed. |
| 10-20:1 | Normaal of intrarenaal (ATN) | Normaal bereik. Kan ook ATN zijn. Sommige bronnen zeggen dat het normale bereik 10-15:1 is. Nierbeschadiging veroorzaakt verminderde reabsorptie van BUN, waardoor de verhouding BUN:Cr daalt. In normale omstandigheden worden zowel BUN als Cr gefilterd. Bij het passeren van de niertubule wordt BUN uit de PCT (proximale convoluole tubule) geabsorbeerd, terwijl creatinine niet wordt geabsorbeerd, maar in plaats daarvan meer wordt uitgescheiden in de DCT. Bij ATN is de reabsorptie van BUN of de secretie van Cr verminderd, waardoor de verhouding normaal is. |
| <10:1 | Post-renaal? |
*** Een BUN/Cr-verhouding die hoog is wanneer BUN en creatinine laag zijn of zich in het lagere gebied van normaal bevinden, zal klinisch niet significant zijn.
De BUN/Cr-verhouding is normaal bij 10 tot 15:1 bij ATN (intrarenaal), maar is vaak groter dan 20:1 bij prerenale ziekte als gevolg van de toename in de passieve reabsorptie van ureum die volgt op de verhoogde proximale reabsorptie van natrium en water . Een hoge ratio wijst dus op een prerenale ziekte, zolang er geen andere oorzaak voor een hoge ratio aanwezig is.
Als voorbeelden:
Het BUN zal buiten verhouding tot het serumcreatinine stijgen wanneer de ureumproductie verhoogd is ten gevolge van GI-bloeding (bovenste iets meer dan onderste), weefselafbraak, of glucocorticoïdtherapie.
De BUN/serum creatinine ratio kan meer dan 20:1 bedragen wanneer verlies van spiermassa bij een chronisch zieke of oudere patiënt de creatininineproduktie verlaagt en daardoor ook de serum creatinine concentratie, onafhankelijk van de GFR. Dit probleem is echter chronisch en kan geen acute stijging van het BUN verklaren die niet in verhouding staat tot enige verandering in de serumcreatinineconcentratie.
In tegenstelling tot het potentiële nut van een hoge BUN/serumcreatinineverhouding, is een normale verhouding van beperkt diagnostisch nut. Met name prerenale ziekten mogen door een normale verhouding niet worden uitgesloten, aangezien een verminderde ureumproductie (als gevolg van een verminderde eiwitinname of een onderliggende leverziekte) de verwachte stijging van het BUN als gevolg van een verhoogde tubulaire reabsorptie kan verhinderen.
