We zijn allemaal bekend met streptokokken: bacteriën die een keelontsteking veroorzaken die meestal resulteert in een lichte koorts en een antibioticumkuur, maar ook kan leiden tot ernstige complicaties die het hart kunnen beschadigen. Wat voorkomt dat de bacterie in het lichaam kan gedijen en ernstige schade kan aanrichten? Hint – het zijn niet alleen antibiotica.
In ons lichaam bevinden zich triljoenen witte bloedlichaampjes met als enig doel het opsporen en elimineren van microscopisch kleine factoren die een bedreiging vormen voor het lichaam. De volgende video toont een deel van het verfijnde beschermingssysteem van het lichaam. We kunnen hier zien hoe de antilichaam-afscheidende B-cellen worden geactiveerd, en hoe de juiste cellen worden geselecteerd en gestuurd om de bedreiging te bestrijden
De video werd geproduceerd door Drew Berry als onderdeel van het WEHI-TV project. Wij danken Drew Berry voor zijn hulp. Voor aanvullende informatie over de activering van de immuunrespons kunt u de volgende video’s bekijken: Activation of the Immune Response by TLR Receptors, Dendritic Cells and Activation of the Innate Immune System
Het “Clonal Selection” model, ontdekt door Sir Frank Macfarlane, waarmee hij ook de Nobelprijs voor de Geneeskunde won, is het principe achter de adaptieve immuunrespons. Het principe zelf is vrij eenvoudig: er is een grote verscheidenheid van cellen, die elk een specifieke structuur herkennen. Wanneer een vreemde indringer het lichaam binnendringt, en een van deze cellen herkent daarop een structuur, dan zal die cel geactiveerd worden.
Na deze activering deelt de cel zich in vele kopieën – klonen – en differentieert zich in plasmacellen, dat zijn actieve cellen die antilichamen afscheiden, en ook in geheugencellen, dat zijn de “reserve”-cellen die het immunologisch geheugen in stand houden
Na een paar dagen bestaat er al een enorm leger van B-cellen, die klaar zijn om de bacterie te bestrijden, en zij doen dit door antilichamen af te scheiden. Antilichamen zijn eiwitachtige structuren die in staat zijn de structuur te herkennen die is ontdekt door de B-cel die ze heeft afgescheiden. Wanneer het antilichaam een interactie aangaat met een dergelijke structuur, bindt het zich er onmiddellijk aan en geeft zo een signaal aan de fagocyten en het complementsysteem om de indringer te elimineren.
Het model van klonale selectie is niet beperkt tot B-cellen, maar werkt ook in T-cellen, die verantwoordelijk zijn voor het assisteren van de activiteit van het immuunsysteem en voor het doden van geïnfecteerde cellen van het lichaam. Klonale selectie vindt ook plaats in het ontwikkelingsproces van B- en T-cellen, omdat de cellen receptoren weten te herkennen die een reactie vereisen en andere structuren die van nature in ons lichaam voorkomen, niet herkennen (zodat zij geen gezonde cellen aanvallen). Dit is in feite een vorm van evolutie van een diverse populatie, waarbij één individu door een uit milieuoogpunt gunstige eigenschap (d.w.z. het al dan niet herkennen van bepaalde structuren) meer floreert dan de anderen.
