Een van de vele eigenschappen van een normale en goedverzorgde kat is een indrukwekkend scherp gehoor. Eigenaren moeten zich er echter van bewust zijn dat een aantal aandoeningen – erfelijk of verworven – het gehoor van de kat kunnen aantasten en het dier gedeeltelijk of geheel doof kunnen maken.
De oren van de kat bestaan, net als die van andere zoogdieren, uit drie structurele delen: het buitenoor, middenoor en binnenoor. Het buitenoor bestaat uit de uitwendige oorschelp (pinna), en de gehoorgang – een smalle buisvormige doorgang waardoor geluidstrillingen het oor binnendringen vanuit de buitenomgeving. Het middenoor bevat het trommelvlies, een strak membraan dat mee trilt met de binnenkomende geluidsgolven, en de gehoorbeentjes, kleine botjes die de trommelvliestrillingen doorgeven aan het binnenoor. En het binnenoor, dat dieper in de schedel ligt, bevat het slakkenhuis, een slakvormige structuur met zenuwuiteinden die de trillingen opvangen en de signalen van het zenuwstelsel doorgeven aan de hersenen, waardoor het gehoor van de kat mogelijk wordt.
Sommige katten worden doof geboren, en de handicap kan niet worden gecorrigeerd. Door een afwijking in hun genetische opmaak, bijvoorbeeld, lopen witte katten met blauwe ogen het grootste risico op aangeboren doofheid. Inderdaad, zegt James Flanders, DVM, universitair hoofddocent chirurgie aan Cornell University’s College of Veterinary Medicine, “Ongeveer 80 procent van de witte katten met twee blauwe ogen zullen tekenen van doofheid beginnen te vertonen als ze ongeveer vier dagen oud zijn als gevolg van cochleaire degeneratie.” Een andere voornamelijk erfelijke afwijking die doofheid kan veroorzaken, zegt Dr. Flanders, is atresia-een defect in de ontwikkeling van de gehoorgang die kan resulteren in een gedeeltelijke of totale obstructie van het kanaal.
De overgrote meerderheid van katachtige ooraandoeningen die doofheid kunnen veroorzaken, zijn echter verworven. Deze aandoeningen omvatten: tumoren, poliepen en kankergezwellen in de gehoorgang; hypothyreoïdie; bepaalde antibiotica en diuretica; en een breed scala van huishoudelijke chemicaliën die ofwel kunnen worden ingeslikt of sijpelen in de diepte van het oor door een geperforeerd trommelvlies. Van alle ooraandoeningen bij katachtigen, merkt Dr. Flanders op, is de meest voorkomende veruit otitis externa, een infectie van de uitwendige gehoorgang die, indien onbehandeld, kan overgaan naar het midden- en binnenoor. Deze aandoening is meestal het gevolg van besmetting van de gehoorgang met infectieuze stoffen, zoals gist, bacteriën of oormijten, en leidt tot ontsteking. Eigenaars moeten er ook rekening mee houden dat het trommelvlies van de kat dikker wordt naarmate de kat ouder wordt. Daarom worden gehoorproblemen en mogelijke doofheid vaak aangetroffen bij geriatrische katten.
De meeste verworven ooraandoeningen bij katten, waaronder otitis externa, kunnen worden behandeld met medicijnen, zegt Dr. Flanders, hoewel chirurgie soms de enige optie kan zijn. Helaas is doofheid in een of beide oren meestal een blijvende aandoening.
Een paar eenvoudige maatregelen, wijst hij erop, zullen de kans aanzienlijk verminderen dat een kat een ernstige ooraandoening krijgt die tot doofheid kan leiden. Hij adviseert het volgende: zorg voor een schone omgeving die de verspreiding van oormijten en andere infectieuze agentia ontmoedigt; en onderzoek regelmatig de oren van uw kat op tekenen van infectie zoals zwelling, afscheiding, en de verzameling van vuil en puin.
Als u een van deze tekenen waarneemt of merkt dat uw kat aanhoudend aan zijn oren krabt, adviseert Dr. Flanders, tast dan niet in de oren om de oorzaak te zoeken. Raadpleeg in plaats daarvan zo snel mogelijk uw dierenarts. Hoewel aangeboren doofheid niet kan worden teruggedraaid, kunnen verschillende medicijnen en chirurgische maatregelen effectief zijn in het tegengaan van de progressie van een verworven aandoening die, indien onbehandeld, kan leiden tot een totaal verlies van het gehoor.
Om aan de behoeften van een dove kat te voldoen, adviseert Dr. Flanders adviseert, is het eerste wat u wilt doen het dier strikt beperken tot het binnenhuis, uit de buurt van geluiden buitenshuis die het niet langer kan waarnemen en waarop het niet langer kan reageren – het gebrul van een tegemoetkomende auto, bijvoorbeeld.
Binnenshuis, wijst hij erop, moet u zich altijd bewust zijn van het gehoorverlies van uw kat en uw gedrag dienovereenkomstig aanpassen. Hij stelt het volgende voor: “Voorkom dat het dier schrikt. Benader het nooit van achteren zonder uw aanwezigheid aan te geven. Klap hard in uw handen of stamp op de vloer. De trillingen zullen de kat laten weten dat u in de buurt bent. Als de kat getraind is om op verbale signalen te reageren, moet u die signalen vervangen door visuele commando’s, zoals handsignalen of het aan- en uitknippen van een lichtschakelaar.”
