Abstract
Onderzoeken uitgevoerd in het kader van het programma voor demografisch en gezondheidsonderzoek (DHS) zijn een belangrijke bron van gegevens over de gezondheid van gezinnen in ontwikkelingslanden. Zowel op nationaal als op internationaal niveau verschaffen DHS-enquêtes de broodnodige gegevens over vruchtbaarheid en gezinsplanning, over sterfte en voeding, en over het gebruik van gezondheidsdiensten. Het gebruik van uniforme onderzoeksinstrumenten maakt gedetailleerde internationale en subnationale vergelijkingen van de gezondheidstoestand en de gezondheidszorg mogelijk. Beperkingen van de DHS-enquêtes worden ook besproken.
PIP: Demografische en gezondheidsenquêtes (DHS), gefinancierd door USAID, werden voor het eerst uitgevoerd in 1984 als een uitbreiding van gegevens van het type World Fertility Survey (WFS). DHS verzamelde kwalitatieve informatie over gezondheid en voeding, evenals WFS-gegevens over vruchtbaarheid, kindersterfte, en gezinsplanning. Voor de DHS-onderzoeken werd gebruik gemaakt van nationaal representatieve steekproeven van vrouwen in de vruchtbare leeftijd en, recentelijk, van steekproeven van mannen. Nationale overheidsorganisaties voerden gewoonlijk de enquête uit en analyseerden de resultaten. Een basisvragenlijst werd aangepast aan de specifieke behoeften van elk land. Er werd een lijst verstrekt van de 44 landen die een DHS-onderzoek uitvoeren, met aanvullende informatie over het (de) meest recente jaar (jaren) van het onderzoek en het aantal respondenten. De kernvragenlijst omvatte vragen over vruchtbaarheid en sterfte, antropometrie, gezinsplanning, kraamzorg, kindervoeding, vaccinatie, morbiditeit van kinderen, en aids. De enquêtes waren nuttig voor het verkrijgen van een grote verscheidenheid aan gezondheidsindicatoren en indicatoren voor gezondheidsdiensten. Er werden voortdurend kwaliteitscontroles van de gegevens uitgevoerd om de instrumenten te verbeteren, te zorgen voor goed opgeleid veldpersoneel, gebruik te maken van gelijktijdige gegevensinvoer en -bewerking, en feedback te geven aan de enquêteurs tijdens de toediening van het instrument in het veld. De resultaten werden zeer snel gepubliceerd, en de tabellen waren beschikbaar binnen 2-3 maanden na de voltooiing van het veldwerk. Tot de beperkingen behoorden rapportage- en herinneringsfouten, met name bij leeftijd of andere retrospectieve gegevens die berusten op de herinnering aan een gebeurtenis in het verleden. Omissies werden niet als een ernstig probleem beschouwd. Gegevens op individueel niveau vereisten een meer zorgvuldige interpretatie. Analyse op districtsniveau kreeg de voorkeur omdat dit overeenkwam met de belangrijkste niveaus van gezondheidsprogramma’s. Steekproeven van 1000-1500 vrouwen waren nodig voor een geldige schatting van de vruchtbaarheid en de kindersterfte. Uitbreiding werd onwaarschijnlijk geacht vanwege de huidige lengte van de vragenlijst. Overwogen werd aanvullende modules in te voeren of speeksel- of bloedtesten voor AIDS op te nemen. Landen die de gezondheidsdoelstellingen van de Wereldtop voor kinderen overnemen, zouden de DHS kunnen gebruiken voor basisinformatie.
