Op een winteravond in 2001 zat Penny Baker-Dupuie op de bank in de woonkamer van haar huis in Michigan. Haar twee kinderen, een pasgeborene en een driejarige, lagen boven in bed te slapen, en Penny keek in stilte toe hoe haar man John, die tegenover haar zat, haar liet zien hoe ze hun jachtgeweer moest laden, legen en opnieuw laden; langzaam, nauwgezet.
Een paar dagen eerder had Penny’s zwager, Christian Longo, zijn hele gezin vermoord: Penny’s zus, Mary Jane, was 34 jaar oud. Haar drie kleine kinderen, Zachery, Sadie, en Madison, waren respectievelijk vier, drie en twee. Als Longo dit zijn eigen vrouw en kinderen aan kon doen, zo redeneerde Penny, dan kon hij het iedereen aan doen. Nu was hij op de vlucht en Penny wilde weten hoe ze haar jonge gezin kon beschermen.
Wat ze niet wist, was dat Longo al naar Mexico was gevlucht. Maar ook al was hij nog maar anderhalve week van zijn arrestatie door de politie verwijderd, het trauma voor Penny’s eigen gezin was nog maar net begonnen.
Niet alleen had ze te maken met de gewelddadige dood van haar zus en de kinderen van haar zus, er was Longo’s proces en doodvonnis en het mediacircus dat onvermijdelijk haar familie omhulde. Een paar jaar later was er het boek, geschreven door een voormalig journalist van de New York Times. En nu is er True Story, een Hollywoodfilm geregisseerd door de Britse theaterregisseur Rupert Goold en met in de hoofdrollen James Franco en Jonah Hill en Felicity Jones. Voor Penny is er geen ontsnappen aan Christian Longo.
Het verhaal van de moord op een gezin door toedoen van de enige man die ze boven alles dachten te kunnen vertrouwen, is volkomen angstaanjagend. Gefrustreerd met zijn leven van huiselijkheid, en vechtend met ernstige financiële problemen, wurgde Longo op een nacht MaryJane in hun slaapkamer, doodde zijn jongste dochter Madison op dezelfde manier, en stopte hun lichamen in koffers. Hij reed zijn andere twee slapende kinderen naar een nabijgelegen brug over Lint Slough, een kustinham van Oregon’s Alsea River, bond kussenslopen met stenen aan hun enkels en gooide ze vervolgens over de brug hun dood tegemoet.
Politie vond Zachery’s lichaam een paar dagen later met het gezicht naar beneden in het water drijven en vaardigde een arrestatiebevel voor Longo uit. Toen vonden duikers van de politie Sadie’s opgezwollen lichaam onder de brug. Er ging bijna een week voorbij voordat de grote groene koffers met MaryJane en Madison werden ontdekt in een jachthaven, niet ver van de flat die de familie huurde in de stad Waldport.
Met behulp van een gestolen creditcardnummer was Longo op het vliegtuig naar Mexico gestapt en vertelde hij de twee weken daarna aan mensen die hij in het vakantieoord Cancun ontmoette (waaronder een vrouw met wie hij naar bed was geweest) dat hij een journalist van de New York Times was, Michael Finkel genaamd. Het is dit bizarre, bijna bijkomstige detail in dit gruwelijke verhaal, dat de centrale pijler vormt van zowel het boek als de film.
- Chris Kyle: het verhaal van de echte American Sniper
In november 2001, een maand voordat Longo zijn gezin vermoordde, werkte Michael Finkel als schrijver voor de New York Times magazine en het had net een verhaal van hem gepubliceerd over de moderne slavenhandel in Mali. Maar rond dezelfde tijd dat Longo op de vlucht was in Mexico, was Finkel ontmaskerd voor het verzinnen van de hoofdrolspeler in zijn verhaal en stond hij op het punt te worden ontslagen uit zijn functie bij de Times en publiekelijk in ongenade te worden gebracht.
Het was pas in februari van het volgende jaar dat Finkel achter de Longo-moorden kwam. Een krantenverslaggever in Oregon belde hem op om hem te vertellen over zijn ijle band met de meest kwaadaardige moordenaar van de staat in een generatie. Longo zat inmiddels in de gevangenis in afwachting van zijn proces wegens moord.
In de loop van de volgende jaren werd Finkel, in zijn eigen woorden, “geobsedeerd” door het verhaal van Longo. Aanvankelijk hoopte Longo dat de man wiens identiteit hij had aangenomen hem zou helpen vrijgesproken te worden (zijn aanvankelijke verhaal was dat MaryJane Zachery en Sadie had vermoord, en dat hij, toen hij ontdekte wat ze had gedaan, in woede was ontstoken en zowel haar als Madison had vermoord).
Later, nadat Longo zijn schuld had bekend, zei Finkel dat hij wilde begrijpen hoe hij zijn hele familie had kunnen vermoorden. Hij sprak urenlang met hem aan de telefoon, bezocht hem 10 keer in de gevangenis, en huurde een huisje in de buurt van waar Longo’s proces werd gehouden, zodat hij elk woord kon horen. Toen begon hij te werken aan het boek waarvan hij hoopte dat het zichzelf zou rechtvaardigen als journalist.
Zoals de San Francisco Chronicle in 2005 zei, een paar jaar eerder was Finkel’s carrière “zo dood als de krant van gisteren.” Nu, heeft hij “een voorschot van een half miljoen dollar op zijn eerste boek verkocht de filmrechten aan Brad Pitt’s productiemaatschappij.”
Maar Penny Baker-Dupuie zegt dat Finkel gewoon profiteert van de brute moorden op haar zus, haar nichtjes en neefje. Voor Dupuie is Longo een monster dat nooit berouw heeft getoond voor de meest gruwelijke misdaden en dat nooit het onderwerp van een boek of film had mogen zijn.
Toen ik hem telefonisch spreek, vertelt Finkel me dat het een verhaal was dat hem koos; een waarin hij was meegesleurd. “En het was een ongelooflijk vreemd verhaal,” zegt hij. “Griezelig. Ongemakkelijk. Chris Longo mag dan een monster zijn, maar ik zou zeggen dat als je je afwendt en iemand als Chris negeert, je misschien iets mist. Als we hem in de ogen kijken, leren we misschien iets.”
Finkel zei dat hij een man wilde verzoenen die hij goed had leren kennen – “de heldere en droog-grappige persoon die ik … soms mijn vriend noemde,” schreef hij in een stuk voor Esquire magazine – met de “man die was veroordeeld voor de meest onvoorstelbare misdaden.”
Dupuie vond dat Esquire-artikel, gepubliceerd in 2009, een paar jaar nadat het boek van Finkel uitkwam, misselijkmakend. De kern van het artikel was een plan dat Longo had bedacht toen hij in de dodencel zat om zijn organen te doneren nadat hij was geëxecuteerd. Hij was geïnspireerd, zei hij, door de Will Smith film Seven Pounds, waarin Smith zeven mensen doodt in een auto-ongeluk en bij wijze van genoegdoening, belooft zijn eigen organen te doneren, waardoor de levens van zeven anderen worden gered, na het plegen van zelfmoord.
Longo wilde Finkel’s hulp bij het starten van een non-profit die hij G.A.V.E. noemde – Gifts of Anatomical Value from the Executed. Longo vertelde Finkel dat dodelijke injectie organen onuitvoerbaar maakte, maar dat een verandering in de executieprocedure dat zou kunnen veranderen, en hij wilde de ethische kwesties aanpakken die nog steeds in de weg stonden van veroordeelde mannen en vrouwen die hun organen doneren na de dood. Als hij succes zou hebben, vertelde Longo aan Finkel, zou hij afzien van de rest van zijn juridische beroepen, waardoor hij zijn eigen reis naar de doodskamer zou versnellen.
- De timmerman die Hitler bijna vermoordde
Finkel stemde in met Longo’s verzoek op voorwaarde dat Longo hem het volledige verhaal zou vertellen van wat er die nacht in 2001 was gebeurd. Het resultaat was een verhaal dat in forensisch detail gaat over Longo’s leven in de dodencel – zijn pornografieverzameling, gevangenisetiquette, zelfs de snacks die hij eet.
Finkel schrijft dat Longo’s verzonnen leven zich ook achter de gevangenismuren uitstrekt. Hij heeft zijn medegevangenen verteld dat hij een beurswonderkind is, die nog steeds veel geld verdient via een effectenmakelaar buiten de gevangenis.
Longo vertelde Finkel dat hij zich te erg schaamde om zijn vader om geld te vragen; dat hij een mislukkeling was en dat hij geen andere keuze had dan zijn familie te vermoorden. Het was de eerste keer dat hij alles toegaf – en Finkel op zijn beurt verblijdde zijn lezers met de ingewikkelde details van de moorden.
De vraag die Dupuie heeft is, waarom? Waarom, toen een jury er minder dan een dag over had gedaan om Longo schuldig te bevinden en ter dood te veroordelen, wilde Finkel hem zo gedetailleerd horen vertellen hoe hij vier leden van haar familie had vermoord, laat staan dat hij erover wilde schrijven? Was dit alleen maar om Finkel’s eigen rehabilitatie als journalist te verzekeren – dat dit het verhaal zou zijn om zijn reputatie te herstellen?
En waarom, als Longo werkelijk een dwang voelde om zijn organen te doneren, moest hij dan zo publiekelijk proberen dat te doen? Wat meer is, tegen het einde van Finkel’s Esquire stuk, onthulde hij dat Longo “besloot zijn beroep toch niet te laten vallen.”
Voor Dupuie en de rest van MaryJane’s familie, is Longo altijd een leugenaar geweest. En de laatste in een lange rij van mensen die hij had gedupeerd, is volgens hen Michael Finkel.
“Elke keer als Chris denkt dat hij vergeten is, doet hij iets anders om zichzelf weer in het nieuws te brengen,” zegt ze. “Maar hij heeft zijn geld verdiend aan de moord op mijn zus en daar heb ik een probleem mee. Tot op zekere hoogte is Finkel het met hem eens. “Ze heeft gelijk,” vertelt hij me vanuit Frankrijk, waar hij aan een nieuw boek werkt. “Maar het is niet zo dat ik achter een ambulance aan ben gegaan. Dit is echt een onderwerp dat ik normaal gesproken niet kies. Maar ik verdien mijn brood als schrijver, als journalist, dus … ja, ze heeft gelijk. Ik ben zo schuldig als wat, ik verdien wat geld aan het lijden van haar familie.
“Ik kwets een deel van Mary Jane’s familie en daar voel ik me niet goed bij. Waarom doe ik het? Het verhaal? Het grotere goed? Ambitie? Mijn dikke ego?”
Ik vraag hoeveel van True Story gaat over de rehabilitatie van Mike Finkel – de in ongenade gevallen journalist. “Een enorm deel,” zegt hij zonder omhaal. “Natuurlijk. Het verhaal is geen onderzoek naar een moordenaar. Het is geen whodunnit. We weten wie het gedaan heeft. Het gaat meer over de relatie tussen een moordenaar en een man die een moreel moeras in zijn leven had. Ik koos voor een zeer onorthodoxe vorm van therapie, maar daar heb je het.”
Maar, vraagt Finkel zich af, misschien is er een zilveren randje. “Diep van binnen weet ik dat Penny niet blij is met mijn bestaan. Ik neem het haar niet kwalijk. Maar misschien zal een toekomstige MaryJane – iemand anders in dezelfde situatie – zeggen ‘holy shit, ik ben getrouwd met een man als Chris. Ik heb hulp nodig, ik heb bescherming nodig. Mensen trouwen met psychopaten die er aan de buitenkant charmant en goed uitzien. Dus misschien is er iets goeds dat hier gedaan kan worden.”
Door de jaren heen heeft Penny naar Longo in de gevangenis geschreven, maar de brieven stopten een tijdje geleden. “Aanvankelijk vroeg ik waarom, maar ik besefte dat ik het antwoord nooit zou weten omdat ik niet de geest van een moordenaar heb,” zegt ze. Toen Longo voor het eerst in de gevangenis zat in afwachting van zijn proces, probeerden Penny en haar zus Sally hem persoonlijk te spreken. “Uiteindelijk stemde hij toe om met ons te praten,” zegt ze. “En een van de dingen die ik hem vroeg was dit: op het moment dat je je handen om de nek van je kind legt… hoe doe je dat? Maar daar wilde hij met mij niet op ingaan. Toen eindigde het gesprek.
“Sally bleef,” zegt ze, “maar in plaats van weg te gaan, wachtte ik in de gang zodat ik naar het gesprek kon luisteren. Hij verontschuldigde zich in zekere zin bij Sally, maar hij beantwoordde haar vragen niet. Hij zei wel dat Zach wakker was geworden voordat hij hem van die brug gooide. Hoe kan dat je niet tegenhouden?”
Penny zegt dat de enige keer dat ze Longo heeft zien huilen tijdens het proces was toen hij werd veroordeeld. “Het enige berouw dat Chris heeft getoond is over wat dit met zijn eigen leven heeft gedaan. Ik geloof niet dat hij spijt heeft van het doden van zijn kinderen.”
Zij zegt dat ze voor zijn proces een brief van Longo kreeg waarin hij haar vroeg om de aanklagers te vertellen niet naar de doodstraf te streven. “In plaats daarvan publiceerde ik zijn brief,” zegt ze. “Hoe durft hij mij te vragen zijn leven te redden.”
Hij nam weer contact met haar op nadat hij met het idee was gekomen om zijn organen te doneren en zijn liefdadigheidsinstelling te lanceren. “Hij wilde dat mijn familie dat ook zou steunen,” vertelt ze me. “Ik denk dat hij dacht dat hij dan meer publiciteit zou krijgen. Ik zei hem dat hij vier levens had kunnen redden en dat hij ervoor koos dat niet te doen. Ik wist dat het een oplichting was – dat hij het deed voor de publiciteit.”
(In 2014 bood Longo zijn nieren aan aan een man uit Oregon die zo wanhopig op zoek was naar een transplantatie dat hij gedwongen was langs de kant van de weg te staan met een bord in de hand; de man weigerde.)
Penny zegt dat ze sinds zijn opsluiting elke beweging van Longo als een havik heeft gevolgd, maar dat toen haar verloofde een paar jaar geleden de diagnose kanker kreeg, ze “de teugels wat losser heeft gelaten.” Ze had het emotioneel niet meer in zich om met Longo om te gaan. En ze denkt dat de film True Story, gebaseerd op Finkel’s boek, in productie ging toen haar focus elders lag.
Naarmate de tijd verstreek, zegt ze dat ze hoopte dat de film helemaal niet zou worden gemaakt; dat veel films worden geoptioneerd alleen om te vallen bij de eerste horde wanneer de financiering niet rondkomt. “Maar mijn vader kreeg rond de kerst een telefoontje van de producent om mijn familie te laten weten dat ze de trailers gingen uitzenden.”
- De 85 beste films op Neflix UK
Haar oudste zus Jenny was het meest ontredderd door de release van de film, zegt ze. En jij, vraag ik? “Ik heb geleerd om met dingen om te gaan. Niet dat ik MaryJane minder mis. In zekere zin mis ik haar meer – ik denk elke dag aan mijn zus – maar ik moest een manier vinden om verder te gaan met mijn leven.”
Longo’s executie – als die ooit plaatsvindt – zal haar geen afsluiting brengen. Er is momenteel een moratorium op executies in Oregon en de staat heeft de doodstraf sinds 1997 niet meer uitgevoerd. “Maar het betekent wel dat ik niet meer bang zal zijn. Totdat Chris dood is zal ik me nooit veilig voelen,” zegt ze.
James Franco deed geen poging om Longo te ontmoeten ter voorbereiding op True Story: “Ik vind het niet nodig om hem te vermenselijken,” zei hij tegen een verslaggever. “Hij is de slechtste mens die ik ooit heb gespeeld. Ik haat die vent… Ik wil hem geen enkele vorm van positieve versterking geven.”
Penny heeft de film gezien – ze ging met haar vader en stiefmoeder in april, op de dag dat hij in de VS opende, en koos voor een vertoning om 13.00 uur, zodat de bioscoop leeg zou zijn. “Het maakte me erg boos,” zegt ze. “Er zou een disclaimer aan het begin moeten staan: Het is een verhaal van Mike Finkel om de dingen die hij gedaan heeft goed te praten en geld te verdienen. Het gaat over een moordenaar en oplichter. Er is niet één ding aan deze film dat iets goeds doet voor de wereld. Niets.
“Als je Mary Jane zou kennen, was ze de liefste, aardigste, meest gevende persoon die ik kende. En dat is de enige reden waarom Chris in staat was te doen wat hij deed – omdat ze zoveel van hem hield, hoe vaak hij ook tegen haar loog. Ik wil dat mensen Mary Jane’s verhaal horen. Niet dat van twee mensen die alles te winnen hebben. Dat is het echte verhaal.
