Doelstellingen: Het beoordelen van de effecten van foliumzuur en folinezuur bij het verminderen van de mucosale en gastro-intestinale (GI) en hematologische bijwerkingen van een lage dosis methotrexaat (MTX) bij patiënten met reumatoïde artritis (RA) en om te bepalen of foliumzuursuppletie de werkzaamheid van MTX al dan niet wijzigt.
Zoekstrategie: We doorzochten het Cochrane Controlled Clinical Trial’s Register (CCTR), het Cochrane Musculoskeletal Group Specialized Register en Medline tot en met juni 1999, gebruikmakend van de zoekstrategie ontwikkeld door de Cochrane Collaboration (Dickersin 1994). We hebben ook het volgende met de hand doorzocht: (i) bibliografische referenties; (ii) actuele inhoud van de laatste 6 maanden; (iii) abstracts van de reumatologie bijeenkomsten; en (iv) alle nummers van vier tijdschriften; Journal of Rheumatology, Arthritis & Rheumatism, Clinical and Experimental Rheumatology, en British Journal of Rheumatology. Alle talen werden opgenomen. Hoofdonderzoekers werden ook gecontacteerd om ongepubliceerde literatuur op te zoeken.
Selectiecriteria: We selecteerden alle dubbelblinde, gerandomiseerde, placebogecontroleerde, klinische onderzoeken (RCT’s), waarin volwassen RA-patiënten werden behandeld met een lage dosis MTX (<20 mg / week) gelijktijdig met foliumzuursuppletie.
Gegevensverzameling en analyse: Twee waarnemers extraheerden de gegevens en beoordeelden de kwaliteit van de trials. (BS, Z0) Het totale behandeleffect over de trials werd berekend met behulp van een fixed effect model. Ziekteactiviteit werd geëvalueerd met behulp van gestandaardiseerde gemiddelde verschillen om vergelijkbaarheid tussen de uitkomstmaten te verzekeren. De resultaten worden gepresenteerd met 95% betrouwbaarheidsintervallen (95% CI). Er werden subgroepanalyses uitgevoerd waarbij verschillende doses werden geëvalueerd en gevoeligheidsanalyses waarbij werd gekeken naar de kwaliteit van de trials. Publicatiebias werd beoordeeld met een omgekeerde funnelplot techniek. Heterogeniteit van de trials werd gemeten met een standaard chi kwadraat test. De kosten per maand in verschillende landen werden vergeleken.
Belangrijkste resultaten: Van de 12 opgehaalde trials voldeden er 7 aan de inclusiecriteria. De totale steekproef omvatte 307 patiënten, van wie er 147 werden behandeld met foliumzuursuppletie, 80 patiënten met folinezuur en 67 patiënten met foliumzuur. Een vermindering van 79% in mucosale en GI bijwerkingen werd waargenomen voor foliumzuur . Voor folinezuur werd een klinisch maar niet-statistisch significante vermindering van 43% gevonden . Er werden geen grote verschillen waargenomen tussen lage en hoge doses foliumzuur of folinezuur. Hematologische bijwerkingen konden niet worden geanalyseerd, omdat geen details werden verstrekt over elke hematologische bijwerking per patiënt. Er werden geen consistente verschillen in ziekteactiviteitsparameters waargenomen bij vergelijking van placebo en folinezuur of folinezuur in lage of hoge doses, hoewel patiënten met een hoge dosis folinezuur een toename hadden in het aantal gevoelige gewrichten, maar niet in het aantal gezwollen gewrichten. Er werden grote verschillen in kosten tussen landen gevonden, maar folinezuur was in alle landen duurder.
Reviewer’s conclusions: De resultaten ondersteunen het beschermende effect van foliumzuursuppletie bij het verminderen van MTX-bijwerkingen gerelateerd aan het orale en GI-systeem. We konden niet bepalen of foliumzuur anders was dan folinezuur. Daarom moet folinezuur, om als kosteneffectief te worden beschouwd, effectiever worden bevonden dan folinezuur bij het verminderen van MTX-bijwerkingen.
