U kwetsbaar opstellen tegenover de mensen om wie u geeft, is een van de beste manieren om hechte en bevredigende relaties te ontwikkelen. Zelfhulpboeken prijzen de deugden van meer open zijn met je partner – je openstellen en jezelf toestaan om te zijn wie je werkelijk bent, wratten en alles.
Maar in staat zijn om dat niveau van kwetsbaarheid te bereiken – en de dingen te begrijpen en proberen aan te pakken die dat moeilijk kunnen maken – kan een delicate propositie zijn.
kwetsbaarheid is eng
Op het eerste gezicht lijkt kwetsbaar zijn misschien niet iets geweldigs. Kwetsbaar zijn betekent in een positie verkeren waarin andere mensen je pijn kunnen doen.
Het betekent vaak dat je die kanten van jezelf uitdrukt waarover je het minste vertrouwen of zekerheid hebt, en dat je anderen toestaat daarop te reageren. Het betekent dat je een deel van de controle opgeeft die je hebt over hoe anderen je zien, en dat je mogelijk het beeld dat ze van je hebben in gevaar brengt – een beeld waar je misschien behoorlijk hard voor gewerkt hebt om het in stand te houden!
Dus kwetsbaar zijn kan duidelijk risico’s met zich meebrengen. Maar het cruciale van kwetsbaarheid – en datgene wat het zo moedig maakt om het te belichamen – is dat je alleen door deze risico’s te nemen de vruchten ervan kunt plukken.
Alleen door jezelf toe te staan iemand te worden die gekwetst zou kunnen worden, kun je het gevoel van nabijheid en vervulling ervaren dat kwetsbaarheid ook kan brengen. Alleen door een zekere mate van controle op te geven, kun je een hoger niveau van wederkerigheid in je relatie ervaren – een gevoel van elkaar eerlijker kennen, en in staat zijn elkaar dieper te vertrouwen.
Kortom, hoewel kwetsbaarheid eng kan zijn, is het meestal de moeite waard.
Hoe kun je kwetsbaar zijn in relaties?
Vulnerability in relaties kan allerlei vormen aannemen.
De meest voor de hand liggende is gewoon delen hoe je je voelt met je partner. Dat klinkt misschien voor de hand liggend, maar het kan in de praktijk moeilijker zijn dan je zou verwachten, vooral als je in bepaalde gewoonten van communicatie bent geraakt – misschien zonder het zelfs te beseffen.
Dus, op een eenvoudig niveau, kan kwetsbaar zijn betekenen dat je je partner vertelt wat er in je omgaat. Het zou kunnen betekenen dat je een eerlijk antwoord geeft als je partner vraagt hoe het met je gaat (in plaats van automatisch ‘prima’ te zeggen).
Het zou kunnen betekenen dat je uitlegt als iets je van streek heeft gemaakt, en dat je de verleiding weerstaat om dit indirect te uiten – door passief agressieve opmerkingen te maken of afstandelijk te worden.
Het zou kunnen betekenen dat u open bent over uw gevoelens over de relatie zelf. Dat kan inhouden dat u openlijk zegt hoeveel waarde u aan uw partner hecht, of wat uw verwachtingen voor de toekomst zijn. Of het kan betekenen dat u een goed gesprek wilt voeren over elementen in de relatie die u als problematisch ervaart – en die probeert aan te pakken, in plaats van te hopen dat ze weggaan.
En natuurlijk hoeft kwetsbaarheid niet alleen te gaan over dingen die met conflicten te maken hebben. Het kan ook betekenen dat je bereid bent om positieve emoties bij je partner te tonen, of lichamelijke genegenheid te tonen. Dit zijn handelingen die ook eng of kwetsend kunnen aanvoelen. Kwetsbaar opstellen kan soms betekenen dat je iemand vertelt dat je om hem geeft, of zelfs dat je hem gewoon een knuffel geeft.
Wat kan kwetsbaarheid in de weg staan?
Er zijn veel redenen waarom iemand zich niet kwetsbaar wil opstellen. De eerste hebben we al genoemd: het is moeilijk! Zelfs als je niet zoveel specifieke ervaringen hebt gehad waarbij kwetsbaar opstellen je gekwetst heeft, is het nog steeds moeilijk om te doen.
En natuurlijk hebben veel mensen negatieve ervaringen met kwetsbaarheid gehad. Die kunnen zich op elk moment van hun leven hebben voorgedaan, maar het komt vooral voor dat mensen die zijn opgegroeid in een omgeving waarin het delen van hun gevoelens niet werd aangemoedigd of beloond, zich op latere leeftijd terughoudend voelen om dat te doen.
Voor sommige mensen kan dat betekenen dat hun ouders actief vijandig stonden tegenover het delen van gevoelens. Ze kunnen bijvoorbeeld gestraft zijn voor huilen of boos worden, of beschaamd als ze te opgewonden of blij werden. Dit kan zijn omdat hun ouders zich zelf diep ongemakkelijk voelden bij emoties, en niet wisten hoe ze die bij anderen moesten opvangen of erop reageren.
Of, en dat is misschien nog gebruikelijker, het kan betekenen dat hun ouders nooit een effectief model hebben gevormd voor het uiten van emoties in het gezin. Hun ouders kunnen moeite hebben gehad om gevoelens op een gezonde manier zelf te uiten – dingen opkroppen tot ze er allemaal uitkwamen in grote ruzies, bijvoorbeeld, of emoties indirect of via passieve agressie uiten.
Dit soort ervaringen kan kinderen – en de volwassenen die ze worden – voorzichtig en terughoudend maken met het idee open te zijn over hoe ze zich voelen. Vaak is dit gevoel heel diep ingesleten, omdat het keer op keer is versterkt door jaren waarin dezelfde patronen plaatsvonden.
Hoe leer je je kwetsbaarder op te stellen tegenover elkaar?
Het eerste wat je kunt zeggen is dat leren je kwetsbaar op te stellen tijd kost. Het is een vaardigheid die geleerd kan worden – dat is belangrijk om te erkennen. Maar het is iets dat er langzaam insluipt – zoals het leren van een taal, in plaats van het leren van een partijtruc.
De kern van het proces is er een gewoonte van te maken emoties te uiten – en te ontvangen. Dat kan zo simpel zijn als één keer per dag oprecht en openlijk uiting geven aan een bepaald element van hoe je je voelt. Een van de dingen die verleidelijk kunnen zijn als je moeite hebt je kwetsbaar op te stellen, is het uiten van je emoties samen met een soort ontkennend gedrag – zoals zeggen hoe je je voelt, maar dan meteen een grapje maken, of je verontschuldigen. Het is belangrijk om te proberen dit niet te doen – maar om gewoon jezelf te uiten, en dan in dat moment te blijven.
En voor de persoon die dit ontvangt, is het belangrijk om dit proces te spiegelen. Mensen die worstelen met kwetsbaarheid hebben vaak ook moeite om gevoelens te accepteren. Nogmaals, het kan verleidelijk zijn om grapjes te maken of een gevoel van ongemakkelijkheid te uiten – of zelfs om negatief te reageren of iets defensiefs te zeggen. Maar om eraan te wennen samen open te zijn, moet je jezelf toestaan in het moment te zitten en het te laten ademen.
Je zult merken dat, door dit regelmatig te doen, jij en je partner jullie vermogen om kwetsbaar te zijn vrij snel ontwikkelen, en dat je binnen een maand of zo een echt verschil ziet. Het belangrijkste is om het vol te houden – hard werken om negatieve patronen waarin je terecht bent gekomen terzijde te schuiven, zodat je ze kunt vervangen door positieve.
Het kan ook nuttig zijn om te proberen deze ideeën ook buiten je primaire romantische relatie te beoefenen. De vaardigheden die we op een bepaald gebied van ons leven gebruiken, zijn meestal overdraagbaar op andere gebieden, en het kan minder druk voelen om sommige van deze dingen meer terloops uit te proberen.
Dat je je kwetsbaarder opstelt tegenover je vrienden of collega’s, kun je merken, waardoor het makkelijker wordt om hetzelfde te doen als je thuiskomt bij je partner. Het kan de gewoonte laten aanvoelen als een gewoonte die je in het algemeen beoefent – niet een waar je je alleen op hoeft te concentreren in intense uitbarstingen, of wanneer de inzet hoger voelt.
En natuurlijk spreken de andere voordelen voor zich: net zoals meer open zijn met je partner je kan helpen je dichter bij elkaar te voelen en meer vertrouwen in elkaar te hebben, zo kan hetzelfde ook gelden voor de andere relaties in je leven.
Hoe Relate kan helpen
Relate biedt zowel individuele counseling als relatietherapie. Als u uw gevoelens wilt onderzoeken met een counsellor in een veilige en vertrouwelijke ruimte, kunt u zoeken naar uw dichtstbijzijnde Relate en een afspraak boeken.
Als u liever telefonisch of online met een counsellor praat, kijk dan op onze Praat met iemand pagina’s.
