Het is een eeuwenoud stereotype dat Chinezen (of Aziaten in het algemeen) slecht zouden zijn in autorijden. Het is het mikpunt geweest van grappen van komieken, en zelfs de tekenfilmserie Family Guy heeft er een aflevering aan gewijd – en het is zeker niet de eerste keer dat Aziaten vanwege hun etniciteit voor schut worden gezet.
Maar klopt er iets van dit stereotype? Het korte antwoord: nee. Het feit dat het stereotype bestaat, leidt tot confirmation bias; je herinnert je elke keer dat een Chinees slecht heeft gereden, maar negeert alle keren dat Chinezen goed hebben gereden.
Gegevens verzameld door de CDC over dodelijke ongevallen met motorvoertuigen laten geen significant verschil zien tussen ras of etniciteit bij het vergelijken van zwarten, blanken, Aziaten en Hispanics in de V.S. In een studie gedaan door een Australische universiteit, hadden Aziatisch-Australiërs half zoveel kans om bij een auto-ongeluk betrokken te raken als in Australië geboren mensen.
Maar hoe zit het met autochtone Chinezen die in hun eigen land rijden? Hoe is dat?
Rijden in China: The Aggressive “Get-Ahead” Behavior
Iemand once told me that driving on the streets in China is like driving on a Mad-Max movie set. Voor mensen die nog nooit in China op de weg hebben gezeten, kan het een enge ervaring zijn.
Hoewel er verkeerswetten en -regels bestaan, worden ze niet consequent gehandhaafd.
Onofficieel hebben voetgangers geen voorrang. Het is in China een gewoonte om een auto zich geleidelijk een weg te zien banen door een oversteekplaats. Evenzo is jay walking heel gewoon.
Het is een grapje dat de lijnen op de grond voor de sier zijn. Het maakt niet uit hoeveel rijstroken er zijn, wat telt is hoeveel auto’s kunnen fysiek passen in dat stuk snelweg.
In de VS, de claxon wordt alleen gebruikt voor noodgevallen, om iemand te waarschuwen die op het punt staat te botsen op je, of om te reageren op onbeleefd gedrag van een andere bestuurder. In China is je claxon je stem. Je toetert voor alles – “He, niet doen dat!” of “Kijk uit!” of “Stop bewegen!” of “Ik ben hier” of “Neem me niet kwalijk, ik ben het veranderen van rijstrook,” enz.
Ten slotte is in meerdere blogs en artikelen opgemerkt dat sommige Chinezen de neiging hebben om een “agressief” gedrag te vertonen als het gaat om de menigtecultuur, met name op het vasteland van China. Dit omvat duwen en snijden de lijn bij het opstellen voor metro’s en supermarkten, en vertaalt zich in het rijden gedrag ook. (De oorsprong van dit gedrag zou te maken kunnen hebben met de hoge dichtheid van mensen die concurreren om weinig middelen, en het idee dat als je niet voordringt, je nergens zult komen). De meeste Chinese chauffeurs geven nooit een teken als ze van rijstrook wisselen, omdat de persoon in de rijstrook naast je zal versnellen als je dat wel doet. Een belangrijke strategie die veel chauffeurs gebruiken is om je auto fysiek vast te zetten op de plek of rijstrook die je wilt, ongeacht het soort verkeer dat je blokkeert.
Autocultuur
In de V.S. is er een duidelijke autocultuur in de meeste stedelijke en voorstedelijke gebieden. Veel Amerikaanse gezinnen hebben één auto per gezinslid. (Dit is uiteraard niet het geval in grote stedelijke gebieden zoals New York City, waar de voorkeur wordt gegeven aan het openbaar vervoer). Tieners leren autorijden rond hun 15e, en halen meteen daarna hun juniorrijbewijs. Meerdere films maken een scène over een tiener die zijn of haar eerste auto krijgt, als een onuitgesproken coming-of-age ritueel.
Dit is niet het geval in China. Tot voor kort was het bezit van een auto een voorrecht voor de rijken in China. Naarmate het land zich verder ontwikkelt, worden auto’s steeds populairder. China is zelfs de nummer 1 automarkt ter wereld, met alleen al in 2015 meer dan 21,1 miljoen verkochte auto’s. Deze cijfers betekenen ook dat China naar schatting meer dan 172 miljoen auto’s op de weg heeft. Met dat gezegd zijnde, zijn er echter enkele andere redenen waarom Chinese gezinnen de neiging hebben om weinig auto’s te hebben – ruimte en toegankelijkheid van het openbaar vervoer.
Onroerend goed is schaars in de meerderheid van de Chinese steden, en mensen hebben vaak niet de luxe van uitgestrekte opritten en brede straten om te parkeren. Voeg daarbij stilstaand verkeer, en de meeste mensen zouden kiezen voor alternatieve vormen van vervoer. In grote steden als Beijing en Shanghai is de metro de snelste, goedkoopste en meest efficiënte manier van reizen. Voor de Olympische Winterspelen van 2022 bouwt de Chinese regering zelfs een hogesnelheidslijn van Beijing naar Zhangjiakou.
De minimumleeftijd voor het behalen van een rijbewijs in China is 18 jaar, wat hoger is dan in veel andere ontwikkelde landen. Chinese tieners leren dus later autorijden dan hun Amerikaanse tegenhangers, en zijn daardoor minder ervaren.
Hoewel het Chinese rijbewijs examen eigenlijk krankzinnig moeilijk is. Studenten moeten slagen voor 4 verschillende examens, die de volgende zijn: verkeersregels, achter het stuur examen in een hindernisbaan, achter het stuur examen op een echte weg, en ten slotte, een examen over gerelateerde verkeersveiligheid en nood kennis. De hindernisbaan achter het stuur heeft een onderdeel dat je vermogen om uit te wijken en tussen palen te weven test, misschien omdat dat praktische rijkennis in China is.
Overbevolking
China heeft meer dan een vijfde van de wereldbevolking binnen zijn grenzen. Grote steden in China zoals Shanghai hebben 14 miljoen mensen. Van deze mensen zijn velen automobilist, maar nog veel meer voetganger, fietser en eigenaar van een motorvoertuig.
Met de groeiende automarkt in China is ook de vraag naar auto’s exponentieel gegroeid. Het hebben van een “goede” auto is een statussymbool geworden onder de midden- en hogere klasse in China. Aan de andere kant zijn de wegen in China niet gerenoveerd om de sterke stijging van de vraag en het aantal auto’s op straat op te vangen.
Als gevolg daarvan kunnen de files tijdens de spits behoorlijk hoofdpijnverwekkend zijn. In augustus 2010 ontstond een enorme file op de China National Highway die meer dan 10 dagen aanhield.
Rijden in China is dus niet per se slechter dan elders, het is gewoon anders. Chauffeurs in China hebben te maken met de normale belemmeringen van het autorijden, zoals het weer, de toestand van de wegen en het verkeer, terwijl ze door tien keer zoveel auto’s en mensen moeten navigeren. Als er iets is, is dat een bewijs van hun vaardigheid achter het stuur.
Andere evenementen kunnen de vaardigheid van de Chinezen in het rijden ook laten zien. In sommige Chinese steden, zoals de steden die grenzen aan Hongkong en Macau, moeten chauffeurs ook leren om naadloos over te schakelen van het rijden aan de linkerkant van de weg naar het rijden aan de rechterkant van de weg.
In 2012 brak een Chinese stuntrijder genaamd Han Yue het wereldrecord van Guinness voor de strakste parallelparkeerbaan.
En voor Chinese immigranten die in andere landen “slecht” rijden? Het probleem is niet de Chinese (of Aziatische) chauffeurs, het probleem is de nieuwe chauffeurs. Immigranten die onlangs in landen als de VS zijn aangekomen, moeten de rijcultuur en de verkeerswetten nog volledig begrijpen. En met de grote hoeveelheden immigranten die uit Aziatische landen komen, is het toevallig dat veel van deze immigranten Aziatisch zijn.
Dezelfde regels zijn van toepassing. Als een westerling voor de eerste keer op een drukke straat in Peking zou rijden zonder eerdere ervaring en kennis van de cultuur, zou hij waarschijnlijk de slechtste chauffeur daar zijn.
