Een mannetjes leeuw in het wild zien is al heel wat. Met hun kracht, schoonheid en vaak majestueuze manen, kan men heel goed zien waarom ze worden aangeduid als de ‘Koning van de Jungle’.
Mannen hebben echter veel meer functie dan alleen mode; communicatie, intimidatie en bescherming maken allemaal deel uit van de samenstelling van een manen.
Een van de indrukwekkende Birmingham mannetjes.
Op de eerste plaats – en vrij duidelijk – helpen manen ons bij het seksen van volwassen leeuwen. Volwassen mannetjes hebben manen (in de meeste gevallen) en vrouwtjes niet.
Dat gezegd hebbende, zijn er gevallen van leeuwinnen die zijn gezien met tekenen van een manen als gevolg van hormonale onevenwichtigheden – een in het bijzonder in Botswana die bekend werd – en meer algemene gevallen van mannetjes die geen manen hebben. Dit is eerder uitzondering dan regel.
Leeuwen zijn de enige katachtigen met zo’n uitgesproken sexueel dimorfisme.
Gis nog maar eens. Dit is eigenlijk een leeuwin.
Als mannetjes ouder worden, groeien hun manen en worden ze donkerder, waardoor het mannetje er intimiderender uitziet. Dit komt de territoriale vooruitzichten van een mannetje ten goede, omdat het ervoor zorgt dat de jonge mannetjes hem niet confronteren in een poging zijn territorium of dat van zijn coalitie over te nemen. Het is echter belangrijk om te onthouden dat manen in verschillende snelheden groeien als gevolg van de genetische opmaak van verschillende leeuwen, evenals andere factoren zoals voedselinname en stress, dus de grotere en donkerdere manen betekenen niet altijd dat een mannetje de oudste is. Het bepalen van de leeftijd van leeuwen op basis van de grootte en kleur van de manen is zeker geen exacte wetenschap.
Een Tsalala sub-adult rent over de Zandrivier om zijn deel van een onlangs gedode impala te bemachtigen. Let op de tekenen van manen die zich beginnen te ontwikkelen. Dit mannetje was ongeveer 18 maanden oud.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de kleur van de manen het paringsgedrag kan beïnvloeden. Studies in de Serengeti hebben aangetoond dat wijfjes binnen een coalitie een voorkeur hebben voor mannetjes met donkerder manen. Naar verluidt is er een verband tussen donkerder manen en een hoger testosterongehalte, wat over het algemeen meer agressie betekent en dus een grotere kans dat dat mannetje het territorium overneemt. De donker gemanierde Majingilane was bijna altijd de eerste om te paren met een bronstig vrouwtje.
Mijn ervaring met de Londolozi troepen en de Birmingham mannetjes is dat bronstige vrouwtjes nogal promiscue zijn en paren met welk mannetje er ook maar in de buurt is, dus er is niet altijd een definitief antwoord. Dit kan te wijten zijn aan het feit dat er tussen deze mannetjes een minder uitgesproken verschil in manenkleur bestaat dan tussen de Majingilane.
Een mannetjesleeuw verzorgt zijn manen; door de dichte pels kunnen parasieten en ongewenst vuil erin vast komen te zitten. Het is belangrijk dat een mannetje zijn weerhaakjes op zijn ruwe tong gebruikt om zijn manen te kammen en schoon te maken, om ze in topconditie te houden.
Wanneer mannetjesleeuwen vechten, gaan ze soms frontaal op elkaar in, met woeste slagen, dus het is waarschijnlijk dat de manen ook een beschermende functie hebben, maar in welke mate is moeilijk te zeggen, en dit is waarschijnlijk een indirect voordeel. Bij de meeste aanvallen op mannetjes door maruadercoalities proberen de tegenstanders de flank en achterkant van hun slachtoffer aan te vallen (niet zijn kop en schouders), omdat hij zich daar het minst kan verdedigen.
Twee van de Majingilane vechten om het paringsrecht met de leeuwinnen van Sparta. Met enorme poten die met bijna bovennatuurlijke kracht worden gehanteerd, biedt een beetje dikke vacht rond de nek waarschijnlijk een welkome demping voor mannetjes bij agressieve ontmoetingen zoals deze.
De even sterke genen van donkere, majestueuze en intimiderende manen die worden gezien bij de huidige territoriale mannetjes van Londolozi, drie Birmingham Brothers.
De belangrijkste functie van de manen van een leeuw is uiteindelijk een indicator van fitheid. De combinatie van genetica, jachtprestaties, agressie en het vermogen om met zichzelf om te gaan spelen allemaal een rol bij het bepalen hoe de manen van een mannetje eruit zullen zien, en dit fungeert als een teken voor leeuwinnen dat vertelt over zijn potentieel om een territorium te onderhouden, welpen te verwekken en vervolgens het gebied te beschermen waarin de leeuwin deze welpen zal grootbrengen.
Zonder hun manen zouden mannetjesleeuwen gewoon niet zo indrukwekkend zijn. Zouden ze nog steeds de Koning der Beesten worden genoemd?
Lever tot nadenken…
