door Pisana Ferrari – cApStAn Ambassador to the Global Village
Er is al veel gezegd en geschreven over Ludwig Wittgenstein en zijn taaltheorie, maar de video verteld door de Britse filosoof en auteur Alain de Botton geeft een frisse en speelse kijk op zijn complexe achtergrond, leven, filosofie, en visie op taal. De verteller zegt dat Wittgensteins opvatting over hoe we ideeën met elkaar kunnen communiceren – die revolutionair was voor zijn tijd – inhoudt dat taal werkt door in onze geest beelden op te roepen van hoe de dingen in de wereld zijn. Woorden stellen ons in staat deze beelden te maken en mensen “wisselen” voortdurend beelden met elkaar uit wanneer zij communiceren. Problemen ontstaan wanneer we niet goed weten wat de dingen in ons hoofd betekenen – daarom is zelfbegrip essentieel – of wanneer we meer betekenis in woorden lezen dan oorspronkelijk de bedoeling was. Zijn Tractatus Logico Philosphicus is een pleidooi om voorzichtiger en minder impulsief te spreken, aldus de Botton.
In latere jaren nam Wittgenstein afstand van de beeld-taaltheorie en betoogde hij in zijn Philosophical Investigations (postuum gepubliceerd) dat woorden instrumenten zijn die we gebruiken om verschillende “spelletjes” te spelen, uiteraard niet bedoeld in letterlijke zin, maar meer als “patronen van intentie”. Een uitspraak als “je helpt me nooit in en om het huis” is geen verzoek om concrete voorbeelden van geboden hulp – d.w.z. een “spel van feiten opnoemen” – maar is een “spel van troost en geruststelling zoeken”. Uitzoeken bij welk soort spel de ander betrokken is, is de sleutel tot goede communicatie, aldus De Botton. Ons begrip van onszelf hangt af van de woorden van anderen, van talen die zich in de loop van vele eeuwen openbaar en gemeenschappelijk hebben ontwikkeld, voordat wij werden geboren. Woorden zijn daarom op een bepaalde manier “openbare instrumenten voor het begrijpen van het privé-leven.”
De video maakt deel uit van de serie over filosofie van The School of Life, waarvan Alain de Botton de oprichter is. Het heeft meer dan 1,6 miljoen views gehad. De serie bevat ook video’s over Jean-Paul Sartre, Jacques Derrida, Michel Foucault, en meer. Veel plezier!
Zie ook ons artikel getiteld “Google Translate als manifestatie van Wittgenstein’s taaltheorie” , waarin deskundigen op het gebied van kunstmatige intelligentie pleiten voor een nauw verband tussen AI en taalfilosofie
Lees meer artikelen van onze blog over taal en linguïstische curiosa op deze link
Ludwig Wittgenstein (1889-1951) wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke figuren van de 20e eeuw. Zijn Tractatus Logico Philosophicus (1921) en Philosophical Investigations (1953) waren belangrijke bijdragen aan de taalfilosofie.
Foto credit: YouTube
