Oorzaken en behandelingen voor bultjes op het tandvlees

Elke van de volgende aandoeningen kan bultjes op het tandvlees veroorzaken:

Canker sores

Meer dan 50% van de mensen in de Verenigde Staten ontwikkelt canker sores. Dit zijn kleine, ronde, pijnlijke bultjes die zich op de volgende plaatsen kunnen ontwikkelen:

• tandvlees
• tong
• zacht gehemelte
• binnenwangen
• lippen

Deskundigen weten niet wat de oorzaak is van kankerzweren, maar sommigen denken dat ze ontstaan wanneer het immuunsysteem ten onrechte de slijmvliescellen aanvalt die de mond bekleden.

Rongeveer 80% van de zweertjes hebben een doorsnede van minder dan 1 centimeter (cm) en veroorzaken slechts lichte pijn en irritatie. Deze verdwijnen meestal binnen een week.

Rond 15% van de zweertjes heeft een doorsnede van meer dan 1 cm. Deze kunnen ernstige pijn veroorzaken en het kan 2 of meer weken duren voordat ze genezen. Ze laten vaak een litteken achter.

Ongeveer 5% van de zweertjes ontwikkelt zich in kleine clusters, die kunnen samensmelten tot zweren. Het duurt ongeveer een week voordat deze clusters genezen.

Diagnose en behandeling

Als de zweer langer dan 10 dagen aanhoudt, moet men naar de tandarts. Een tandarts zal de zweer inspecteren om andere aandoeningen uit te sluiten.

Behandeling is erop gericht de pijn te verminderen, de genezing te versnellen, en herhaling te voorkomen. Veel voorkomende behandelingen zijn verzachtende en antiseptische middelen.

Oral thrush

Oral thrush, of candidiasis, is een schimmelinfectie die de mond aantast. De infectie is het gevolg van een overgroei van een gist die Candida wordt genoemd.

Mensen met orale spruw kunnen witte bultjes of vlekjes op het tandvlees, de binnenkant van de wangen, de tong of het dak van de mond zien.

Andere symptomen van orale spruw zijn:

• roodheid of pijn in de mond
• een katoenachtig gevoel in de mond
• roodheid en kraken in de mondhoeken
• verlies van smaak
• pijn bij het eten of slikken

Candida leeft meestal onschadelijk in het lichaam, zonder problemen te veroorzaken. De volgende factoren kunnen er echter voor zorgen dat deze gist zich vermenigvuldigt:

• slechte mondgezondheid
• het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals antibiotica en inhalatiecorticosteroïden
• een verzwakt immuunsysteem

Diagnose en behandeling

Een arts kan spruw meestal vaststellen door alleen maar in de mond te kijken.

Behandeling kan bestaan uit het toedienen van een antischimmelmedicijn, zoals clotrimazol, miconazol, of nystatine.

Bij ernstige infecties kan een arts een antischimmeltablet voorschrijven, zoals fluconazol.

Tandcyste

Een tandcyste is een met vloeistof gevuld zakje weefsel in het tandvlees dat kan ontstaan wanneer de zachte weefsels of de pulpa in een tand afsterven.

Cysten vormen zich meestal rond de wortels van afgestorven tanden of op plaatsen waar tanden en kiezen zich niet goed hebben ontwikkeld.

Tandcysten en tandabcessen zijn niet hetzelfde. Een tandabces is een zakje pus dat zich ontwikkelt in de buurt van de wortel van een tand als gevolg van een bacteriële infectie.

Symptomen van een tandcyste zijn onder meer:

• opzwellen van het tandvlees rond de tand
• een drukkend gevoel rond de tand
• hevige pijn in de tand en de omliggende weefsels
• verschijnselen van tandbederf in nabijgelegen tanden

Als de cyste groeit, kan deze de botten rond de tanden verzwakken. In ernstige gevallen kan dit leiden tot verlies van tanden en kiezen.

Diagnose en behandeling

Personen die vermoeden dat ze een tandcyste hebben, moeten naar de tandarts gaan. Zonder snelle behandeling kan een cyste geïnfecteerd raken en zich ontwikkelen tot een abces.

De tandarts zal een röntgenfoto of MRI van de tand maken om de plaats van de cyste te bepalen.

De behandeling kan vervolgens bestaan uit:

• Endodontische therapie: Hierbij reinigt de tandarts de geïnfecteerde tandpulpa met een vijlachtig instrument.
• Chirurgie: Hierbij wordt het gebied rond het tandvlees opengemaakt om toegang tot de cyste te krijgen. Een operatie kan nodig zijn als de cyste diep in de kaak zit.
• Tandextractie: Het kan nodig zijn dat de tandarts de tand verwijdert en de kom schoonmaakt. In dat geval wordt de ruimte ingepakt met een kunstmatige botmassa om te voorkomen dat de cyste terugkomt.

Periodontaal abces

Een parodontaal abces is een ophoping van pus in het tandvlees rond een tand. Het is een reactie van het immuunsysteem op een infectie.

Een parodontaal abces kan zich voordoen als een rode bult die door het ontstoken tandvlees heen steekt. Mensen met een abces kunnen ook een kloppende pijn ervaren in nabijgelegen tanden.

Dit type abces is vaak het gevolg van ernstige tandvleesontsteking, of parodontitis. Bij parodontitis raakt het tandvlees ontstoken en trekt het weg van de tand.

Dit resulteert in de vorming van diepe pockets tussen de tand en het tandvlees, waarin zich bacteriën ophopen.

Diagnose en behandeling

Een tandarts zal een röntgenfoto van het gebit maken om de plaats en de omvang van het abces te bepalen.

De behandeling bestaat uit het verwijderen van de bron van de infectie en het afvoeren van de pus. Dit kan bestaan uit:

• Incisie en drainage: Hierbij wordt in het tandvlees gesneden om het abces af te voeren.
• Wortelkanaalbehandeling: Hierbij wordt in de tand geboord om toegang tot de wortels te krijgen. De tandarts verwijdert vervolgens het abces, vult het wortelkanaal en sluit de tand af met een vulling of kroon.
• Tandextractie: Dit kan nodig zijn als wortelkanaalbehandeling niet mogelijk is.

Mandibulaire torus

Een mandibulaire torus is een onschuldig benig gezwel in de mond. Het kan op de volgende plaatsen voorkomen:

• de vloer van de mond
• het dak van de mond
• het buitenste tandvlees van de bovenkiezen

Mandibulaire tori ontwikkelen zich vaak in paren, waarbij ze elk aan een andere kant van de mond groeien. Hoewel ze vrij groot kunnen zijn, zijn ze niet pijnlijk en veroorzaken ze zelden klachten.

Diagnose en behandeling

Mandibulaire tori behoeven meestal geen behandeling. In de meeste gevallen zal een tandarts gewoon de grootte en vorm van de gezwellen controleren tijdens routinecontroles.

In zeldzame gevallen kan een mandibulaire torus groot genoeg worden om de spraak of mondhygiëne te belemmeren. In dergelijke gevallen kan de tandarts een operatie aanbevelen om het te verwijderen.

Oraal fibroom

Een oraal fibroom is een niet-kankerachtig gezwel dat zich in de mond ontwikkelt. De bulten die het veroorzaakt kunnen een millimeter tot enkele centimeters groot zijn, en ze zijn meestal wit of roze. Ze veroorzaken zelden andere symptomen dan een bult.

Oraalfibromen groeien meestal als gevolg van verwonding of irritatie. Ze kunnen op een van de volgende plaatsen ontstaan:

• tandvlees
• tong
• binnenkant wangen
• binnenkant lippen
• bodem van de mond

Diagnose en behandeling

Hoewel de meeste orale fibromen onschadelijk zijn, kan een tandarts aanraden ze te verwijderen als ze irriterend zijn.

Nadat het gezwel is verwijderd, kan de tandarts het opsturen voor verdere analyse. Dit is een voorzorgsmaatregel om te controleren op de aanwezigheid van kankercellen.

Oraalkanker

Oraalkanker is een kankergezwel of irritatie die zich ontwikkelt in een deel van de mond of het bovenste deel van de keel.

Oraalkankers kunnen verschillen in textuur en uiterlijk. Ze kunnen eruit zien als:

• knobbels of bultjes
• verdikte plekken
• doorzichtige plekken of korstjes
• aanhoudende zweren of irritaties
• rode of witte vlekken
• kleine, geërodeerde plekken

Andere symptomen van mondkanker zijn onder andere:

• keelpijn, of het gevoel dat er iets in de keel vastzit
• rommeligheid
• schorheid of veranderingen in de stem

Mensen die gedurende 2 weken of langer een van de bovenstaande symptomen ervaren, moeten hun arts of tandarts bezoeken.

Diagnose en behandeling

Een tandarts kan tijdens een routinecontrole afwijkingen in de mond constateren en iemand doorverwijzen naar een arts voor een grondiger onderzoek.

In sommige gevallen kan een arts een biopsie uitvoeren. Dit houdt in dat de laesie geheel of gedeeltelijk wordt verwijderd en voor nader onderzoek naar een laboratorium wordt gestuurd. Bij de diagnose kunnen ook röntgenfoto’s of MRI’s van het aangetaste gebied worden gemaakt.

De precieze behandeling hangt af van het type en het stadium van de kanker, maar bestaat meestal uit ten minste een van de volgende behandelingen:

• chirurgie
• bestralingstherapie
• chemotherapie