Wat zijn parasitosewanen?
Zoals de naam al zegt, is een parasitosewaan een aandoening waarbij iemand ten onrechte denkt te worden besmet door parasieten zoals mijten, luizen, vlooien, spinnen, wormen, bacteriën of andere organismen.
Delusies van parasitosis worden soms waanbesmetting, pseudoparasitaire dysaesthesie, of parasitofobie genoemd. Het is nauw verwant aan de ziekte van Morgellons, waarbij een individu het gevoel heeft dat er vezels uit zijn huid komen.
Wie krijgt waanideeën van parasitose en wat is de oorzaak?
De oorzaak van waanideeën van parasitose is onbekend, maar het is geclassificeerd als een monosymptomatische hypochondriacale psychose. Deze term wordt gebruikt om patiënten te beschrijven met een enkele vaste hypochondriacale waan die gedurende een aanzienlijke periode aanhoudt maar niet secundair is aan een andere psychiatrische ziekte. Afgezien van hun parasitaire wanen kunnen patiënten een verder normale persoonlijkheid hebben, of vaker, een aanvaardbare mate van excentriciteit met een neiging tot sociaal isolement.
Parasitaire wanen zijn ook in verband gebracht met andere psychiatrische aandoeningen, waaronder schizofrenie, obsessieve toestanden, depressie, bipolaire stoornis en angststoornissen. Dit staat bekend als secundaire wanen van parasitose.
Delusies van parasitose komen het meest voor bij blanke vrouwen van middelbare leeftijd of oudere vrouwen, hoewel mensen van alle rassen, geslacht en leeftijd kunnen worden getroffen.
Wat zijn de tekenen en symptomen van wanen van parasitose?
Mensen die lijden aan wanen van parasitose beschrijven de besmetting vaak als zijnde in of onder de huid, net binnen lichaamsopeningen of in sputum, in hun maag of darmen, en in hun omringende habitat zoals hun bed, bank of in hun hele huis.
Karakteristieke symptomen van parasitosis waanvoorstellingen zijn:
- Een patiënt die talrijke adviezen vraagt van artsen, verdelgers, hygiënisten en entomologen, en vervolgens vaak klaagt over de incompetentie van het ontvangen advies en de specialist met vijandigheid en achterdocht bejegent.
- Sensaties van jeuk, branderigheid, kruipen en bijten die kunnen leiden tot zelfverminking als de lijder probeert de parasieten uit te graven. Dit veroorzaakt kleine schrammen tot uitgeholde putjes en zweren.
- Het “luciferdoosjesteken” (ook wel “specimen teken” genoemd), waarbij de lijder specimens die in een klein doosje zoals een luciferdoosje worden bewaard, voor onderzoek aanbiedt. De specimens bestaan meestal uit stukjes huid, haar, gedroogd bloed of korstjes. Soms kunnen ze levende organismen bevatten zoals mieren of vliegen.
- Extreme maatregelen kunnen zijn genomen om de huid te reinigen en kleding en meubilair te ontsmetten of zelfs te vernietigen.
Een of meer familieleden delen soms waanideeën over parasitose. Wanneer er twee gezinsleden bij betrokken zijn, meestal man en vrouw of ouder en kind, staat de waan bekend als folie à deux (gekte van 2).
Excoriaties als gevolg van parasitosewanen
Hoe wordt de diagnose parasitosewanen gesteld?
Volledig lichamelijk onderzoek en geschikt laboratoriumonderzoek kunnen helpen om andere ziekten die de parasitosiswanen nabootsen te identificeren en echte infestaties, bijvoorbeeld met schurft of luizen, uit te sluiten.
- Schraapsel van de huid en biopten
- Volledig bloedbeeld
- Chemieprofiel
- Functietests van de schildklier
- Mineralen- en vitaminemetingen, b.v. vitamine B12, ferritine (ijzer)
Een voorgeschiedenis van drugsmisbruik met cocaïne, methylfenidaat, of amfetaminen moet ook worden nagegaan, omdat deze stoffen het gevoel van jeuk kunnen opwekken en resulteren in het plukken van de huid.
Wat is de behandeling van parasitosiswanen?
De behandeling van patiënten met parasitosiswanen is vaak moeilijk, omdat zij volledig overtuigd zijn van het bestaan en de besmetting van “hun” parasieten. Soms wordt de ziekte beter en gaat vanzelf over, maar in de meeste gevallen is behandeling met psychotrope medicatie meestal noodzakelijk. Vaak kunnen deze patiënten het best worden behandeld in samenwerking met dermatologen, psychiaters en entomologen. De volgende punten moeten in overweging worden genomen bij de behandeling van een patiënt.
- Er is veel tact en herhaalde bezoeken nodig om het vertrouwen van de patiënt te winnen alvorens het feitelijke bestaan van de aantasting aan te snijden en op te merken dat het probleem een psychiatrische ziekte is.
- Gebruik de waan niet om patiënten aan te moedigen bepaalde behandelingen te accepteren. Bijvoorbeeld een patiënt overhalen om een psychotroop medicijn te nemen door hem te vertellen dat dit “de parasieten zal doden”, versterkt en valideert alleen maar zijn waan.
- Patiënten zijn vaak terughoudend om psychiatrische hulp te zoeken, en als suggesties om dit te doen door een arts of dermatoloog niet zorgvuldig worden gedaan, komt de patiënt misschien niet meer terug voor toekomstige bezoeken.
- Sommige patiënten kunnen met hun besmetting leven zonder medicijnen of psychiatrische behandeling door de juiste geruststelling, steun en aandacht van hun arts of dermatoloog.
- Depressieve symptomen moeten worden gescreend en behandeling van depressie kan nuttig zijn. Escitalopram, een selectieve serotonineheropnameremmer, is effectief gebleken.
- Antipsychotica zoals pimozide, risperidon en olanzapine zijn allemaal gebruikt, maar mogen alleen worden gestart onder toezicht van een dermatoloog of psychiater.
