Sample clearance – een waarschuwend verhaal

De realiteit is dat het te veel moeite en te duur was om te proberen een sample te zuiveren van een obscuur en moeilijk te vinden muziekstuk of van een fragment van een groot succesvol deuntje wanneer je wist dat je plaat slechts een paar duizend exemplaren zou gaan verkopen – d.w.z.

En er zijn honderdduizenden platen uitgebracht met ongekuiste samples erin.

Wordt ik aangeklaagd voor het gebruik van een sample?

Er zijn maar heel, heel weinig gevallen waarin iemand die een plaat samplet voor de rechter komt – en daar zijn twee redenen voor.

Als je plaat die een niet-gesamplede sample bevat, van een ondergronds kortstondig iets van belang voor een beperkt publiek op het punt staat een radio/commerciële hit van enige omvang te worden, zul je snel de overtredende sample(s) wissen of verwijderen/vervangen. Nou, je zal, of de indie of major label die zijn gekomen om uw plaat te ondertekenen zal het voor u doen.

Het is wanneer een plaat verschijnt op de radar van iedereen dat het tijd wordt om het te wissen. Op dat moment, als je dat niet doet, kom je in de problemen.

Houd het adagium ‘”Waar een hit is, is een geschrift” – het is de absolute waarheid.

Ten tweede, als je plaat een sample bevat en je hebt het niet gewist, maak je inbreuk op het auteursrecht van de oorspronkelijke eigenaar – en ze hebben je ‘bang to rights’. Als ze uw kleinschalige release ontdekken en als ze er genoeg om geven om contact met u op te nemen en u te wijzen op uw inbreuk, dan zien ze in de meeste gevallen in dat naar de rechter stappen zinloos is omdat u, de sampler, geen geld heeft om u voor te vervolgen! Over het algemeen benaderen ze dus de sampler en wijzen hem op dit feit, waarna jullie een deal sluiten.

Hiermee wordt een rechtszaak vermeden.

Wat is sample clearance?

Wanneer je andermans muziek samplet, reproduceer je twee verschillende auteursrechten – de opname zelf, maar ook het onderliggende muzikale werk (het liedje – dat deel waar een muziekuitgever mee te maken heeft, in plaats van een platenlabel).

Voor degenen die dat een moeilijk onderscheid vinden, denk eens aan de tijd dat alle popsterren liedjes zongen die door songwriters waren geschreven. Denk aan Elvis en Leiber & Stoller.

Leiber & Stoller creëren het auteursrecht dat het liedje is – het kan op bladmuziek worden geschreven voordat het ooit wordt uitgevoerd en opgenomen. Wanneer het vervolgens door Elvis wordt uitgevoerd, heeft hij (of zijn platenmaatschappij) een ander auteursrecht gecreëerd op die opname van die uitvoering. Elke nieuwe en verschillende opname is een nieuw auteursrecht.

Hopelijk kunt u zien dat deze twee auteursrechten aanleiding geven tot twee inkomensstromen – één voor het liedje en één voor de opname.

Leiber & Stoller krijgt betaald voor elke radio- of live-uitvoering van het lied (of dat nu een draaiing van de opname is of Elvis die live zingt) en ze krijgen betaald voor elke gemaakte plaat (dat heet een mechanische royalty en wordt betaald door de platenmaatschappij – daarover een andere keer meer want dat wordt verwarrend!).

Elvis krijgt alleen betaald voor elke gemaakte en verkochte plaat – dat is de platenroyalty. (Om je nog meer te verwarren, veel landen, maar niet de VS, hebben ook een airplay royalty voor de opname).

Dus wanneer je een stukje van die opname samplet, samplet je ook het onderliggende nummer en moet je toestemming (of ‘clearance’) krijgen van alle eigenaren van het auteursrecht op de opname en het nummer.

Dat betekent dat je contact moet opnemen met de platenmaatschappij die eigenaar is van de opname die je hebt gesampled, maar ook met alle songwriters en/of hun muziekuitgevers.

In het algemeen zal de platenmaatschappij een vergoeding vragen (misschien wel tienduizenden dollars) en een royalty per eenheid voor elke verkochte plaat en ze kunnen ook beperkingen opleggen aan het gebruik. De liedjesschrijvers en muziekuitgevers nemen gewoonlijk een percentage van de opbrengst van een nieuw lied dat hun eigen lied heeft gesampled. Over de bedragen valt te onderhandelen.

Het zit zo, ze hebben je te pakken.

Als je eenmaal hun werk hebt gesampled en hen dat hebt verteld, kunnen ze vragen wat ze maar willen.

The Verve gaf 100% van het nummer ‘Bitter Sweet Symphony’ aan Jagger en Richards omdat het een versie van een van hun nummers samplede. Interessant genoeg was de opname die ze sampelden niet van de Stones, maar van een orkestrale versie door iemand anders. Lees meer over die zaak hier.

Als je eenmaal de toestemming hebt van de auteursrechthebbenden van de song en de opname, ben je klaar.

Dit bestaan van twee auteursrechten verklaart ook de zeer veel voorkomende misvatting onder muzikanten dat ze zich geen zorgen hoeven te maken over sample clearance als ze een sample ‘opnieuw opnemen’.

Terecht – als je de sample die je van een plaat van iemand anders hebt geplukt opnieuw opneemt, hoef je de opname niet te klaren, want je hebt een nieuwe gemaakt en je bezit het auteursrecht daarop.

Maar, je nieuwe opname reproduceert nog steeds het onderliggende nummer en maakt dus nog steeds inbreuk op dat nummer, tenzij je het klaart. Opnieuw opnemen regelt de helft van het probleem, maar vergeet de andere helft niet.

Hoeveel is te veel?

In het algemeen is elk klein beetje te veel.

In feite hangt de wet en hoe die precies wordt toegepast af van waar ter wereld je je bevindt. Er zijn verdragen tussen landen die tot doel hebben in de hele wereld in wezen dezelfde auteursrechtwetten toe te passen, maar er zijn specifieke verschillen.

In zeer algemene termen maak je inbreuk op de auteursrechten van een ander als je zijn werk ‘in wezen reproduceert’. En de definitie van wat als “substantieel” geldt, is meestal niet vastgelegd in de relevante auteursrechtwetgeving van een land (de wetten of statuten), maar is gebaseerd op de interpretatie door rechters in zaken die voor de rechter komen. In toekomstige zaken wordt dan teruggegrepen op de beslissingen in eerdere rechtszaken – dit is wat men “jurisprudentie” noemt.

Hoewel, aangezien de meeste zaken niet voor de rechter komen en lang voordat een rechter gaat beraadslagen worden geschikt of onderhandeld, zijn er maar heel weinig zaken waarnaar een rechter kan verwijzen als leidraad. De weinige zaken die in het VK en de VS tot een goed einde zijn gebracht, hebben ertoe geleid dat advocaten zich zeer terughoudend opstellen en dat wordt bevestigd door de manier waarop en de niveaus waarop alle betrokkenen dagelijks onderhandelen over toestemming.

Met andere woorden, de persoon van wie je de toestemming vraagt, heeft alle troeven in handen.

Als je één herkenbare noot hebt geproefd, kan dat wel eens als ‘substantieel’ worden beschouwd. Als een redelijk persoon die naar je nieuwe plaat luistert zou kunnen vertellen dat je een sample hebt gebruikt, dan is het vrijwel zeker een substantieel gebruik en vereist het wettelijk een clearing.

Maar je kunt de drums alleen uit een track halen en dat is prima, toch?

Err, nee. Waarschijnlijk niet.

Als je een opname hebt gesampled val je bij het eerste hek aangezien je niet kunt ontkennen dat die drums (of welk deel dan ook dat je hebt genomen) uit de opname van de ander komen. Gezien die bekentenis is zelfs het kleinste deel waarschijnlijk al genoeg om toestemming te vragen.

Ik weet het niet zeker, want er is een definitieve uitspraak in een rechtszaak voor nodig om uitsluitsel te krijgen, maar zou je het risico moeten nemen?

In de echte wereld, als je een kleine artiest bent, zou je dat best eens kunnen doen. En ik zou het je niet kwalijk nemen. Zoals ik hierboven al zei, zijn er honderdduizenden platen uitgebracht zonder samples vrij te geven en bijna allemaal ‘komen ze ermee weg’ – vooral als de release kleinschalig is en er geen noemenswaardig geld wordt verdiend.

Maar, het is uiterst belangrijk op te merken dat als je voor de rechter wordt gedaagd, het bedrag van een claim van de persoon die je hebt gesampled, in de meeste landen NIET gerelateerd hoeft te zijn aan hoeveel je hebt verdiend met het uitbrengen van je inbreukmakende plaat. De beslissing van een rechter om schadevergoeding toe te kennen aan de persoon die je hebt gesampled, is meestal gelijk aan het verlies dat zij hebben geleden en niet aan het geld dat jij hebt verdiend. En dat verlies kan gebaseerd zijn op alles wat zij kunnen aanvoeren.

Zeker, vaak heeft het betrekking op het bedrag dat jij hebt verdiend met het uitbrengen van je inbreukmakende plaat, maar niet altijd.

Het waarschuwende verhaal

Dus, hier krijg je te zien wat er gebeurt als het allemaal misgaat!

Eind vorige week concludeerde een Deense rechtszaak dat twee muzikanten die in 2003 een plaat hadden gemaakt door een sample te gebruiken, inbreuk hadden gemaakt op de rechten van een liedjesschrijver en een platenmaatschappij, en veroordeelde hen tot het betalen van een schadevergoeding van bijna $150.000 – veel meer dan ze ooit met de plaat hebben verdiend.

Dit is genoeg om hun carrière te beëindigen en hen voor de rest van hun leven te beïnvloeden.

Lees hier alles over de Djuma Soundsystem-zaak.

Deze zaak kan worden teruggedraaid in hoger beroep en, afhankelijk van waar je woont, is het onwaarschijnlijk dat het zal worden gebruikt als ‘jurisprudentie’ in uw land en daarom zal het niet leiden tot een groot aantal samplingzaken tegen de kleine man.

Maar het is een herinnering dat elk van de honderdduizenden platen die zijn uitgebracht (of in de toekomst zullen worden uitgebracht) met niet-vereffende samples en waarvan de artiesten denken dat ze kleinschalige successen gaan worden, ertoe kan leiden dat je wordt aangeklaagd.

Moet je je zorgen maken?

Nee, dat hoeft niet, maar je moet je er wel van bewust zijn.

Ik denk dat de Deense zaak waarschijnlijk geen stand zal houden en de jongens hadden de pech dat het niet tot een schikking kwam die ze zich konden veroorloven voordat het tot een rechtszaak kwam. In bijna alle gevallen zou dit zijn opgelost voordat ze naar de rechter zouden stappen.

En, natuurlijk, als je release waarschijnlijk een commercieel succes zal worden, handel dan alle sample-kwesties af voordat je het uitbrengt. Succes brengt aandacht en mensen zullen dan procederen en ze zullen hard aandringen op een zeer harde deal als je hun samples hebt genegeerd!

Bedenk wel dat als je een plaat samplet, het uitgangspunt is dat je inbreuk maakt op de rechten van twee groepen mensen en dat kan terugkomen en je in de kont bijten. Sample clearance is het antwoord, maar we weten allemaal dat dat in de echte wereld niet altijd zal gebeuren.

Hopefully, forewarned is forearmed!