Sea Berry Growing Guide
Click link > Sea Berry Catalog
Het is geen geheim dat we grote fans zijn van de Sea Berry hier bij One Green World. Het heerlijk pittige en voedzame sap geeft ons team de energie die we nodig hebben om zowel het drukke seizoen als het griepseizoen door te komen. Er zijn vele toepassingen en de aanwezigheid in het Noord-Amerikaanse landschap is relatief klein, dus besloten we dat het eindelijk tijd was om een beetje van het bètacaroteen doordrenkte licht te laten schijnen op wat er zo speciaal en misschien zelfs magisch is aan deze plant en zijn vruchten. Volg deze Sea Berry Growing Guide om een stukje geschiedenis te leren en een beter begrip te krijgen van deze prachtige plant.
De Sea Berry, ook wel bekend als Duindoorn, is inheems in Europa en Azië waar het groeit langs rivieroevers, zeekusten, zandige duinen en berghellingen van zeeniveau helemaal tot 12.000 voet. Alle delen van de plant hebben een lange gebruiksgeschiedenis in China en Rusland, waar de plant eeuwenlang in het wild is geoogst en meer recentelijk in commerciële productie is genomen. De plant is zelfs doorgedrongen tot enkele mythen en legenden vanwege de vele voedzame en geneeskrachtige eigenschappen. De Latijnse naam voor het geslacht, Hippophae, betekent glanzend paard in verwijzing naar het gebruik ervan in paardenvoer. De bladeren hebben zo’n hoog oliegehalte dat ze vaak door paardenvoer werden gemengd om de dieren een glanzende vacht te geven. Tot op de dag van vandaag worden ze gebruikt in paardenvoeder en supplementen. Volgens sommige legenden lieten de boeren hun oude, afgeleefde paarden in de heuvels rondzwerven, omdat zij dit veel humaner vonden dan ze te doden. Na een paar dagen grazen van de wilde Zeebesplanten die van nature op de hellingen groeiden, keerden de paarden terug naar hun eigenaars en werden ze aangezien voor jonge, gezonde veulens met hun nieuw glanzende vacht en hervonden kracht. Er wordt ook gezegd dat het mythische paard Pegasus zich tegoed deed aan de zeebessen en dat het deze magische bessen waren die hem vleugels gaven om te vliegen. Dat is zo’n 4.000 jaar voordat bedrijven die energiedrankjes verkopen de kracht van vliegen claimden via hun producten, waarmee zeebessen de oorspronkelijke energiedrank zijn! Het is duidelijk dat wij geloven dat het sap van de Zeebes veel beter is dan elk ander “energie”-drankje dat vandaag de dag op de markt is.
De teelt van de Zeebes is pas relatief kort geleden begonnen, in Rusland in de jaren ’40 van de vorige eeuw. Wetenschappers begonnen voor het eerst te onderzoeken en te ontdekken wat al lang bekend stond als tradities uit de volksgeneeskunde. Enkele van de eerste commercieel geoogste zeebessen in Rusland werden gebruikt in de grote ruimtewedloop, omdat men dacht dat ze zeer nuttig waren om mensen tegen straling te beschermen. Ter voorbereiding op het verlaten van de dampkring van de aarde kreeg Yuri Gagarin een buitengewoon grote dosis zeebessen en een huidcrème met zeebessen ter bescherming tegen mogelijke straling, waardoor de zeebes de eerste kosmische bes werd!
Zeebessen waren vrijwel onbekend bij Noord-Amerikaanse telers totdat ze in de jaren 1930 in Canada werden geïntroduceerd door Dr. L. Skinner in het Morden Research Station in Manitoba. Later werden ze op de Canadese prairies aangeplant door het Shelterbelt Center van de Prairie Farm Rehabilitation Administration. Deze heggen leverden veel van het genetisch materiaal voor de vroege onderzoekers van de Noord-Amerikaanse Sea Berry. De Canadezen planten nog steeds grote gordels zeebessen voor het stabiliseren van erodeerbare bodems, maar de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van cultivars met naam en faam komen uit Europa en Azië, met name uit Rusland.
En dit is waar onze eigen woonplaatsheld Jim Gilbert, de oprichter van One Green World, zijn intrede doet in de wereld van de Sea Berry. Jim, die vloeiend Russisch spreekt, heeft in de loop der jaren vele reizen naar Europa en Rusland gemaakt om Sea Berry variëteiten te verzamelen bij plantenkwekers die de beste vruchtdragende cultivars ter wereld hebben geselecteerd, en ze hierheen teruggebracht om ze beschikbaar te maken voor Noord-Amerikaanse telers. Veel boeren in het hele land hebben sindsdien zaailingen van deze variëteiten opgekweekt in een poging ze te verbeteren, maar veredelingsprogramma’s in Noord-Amerika staan nog in de kinderschoenen.
Zeebes planten kweken
Vooralsnog zijn er zeer weinig grootschalige Sea Berry produkties in Noord Amerika zodat Sea Berry produkten, behalve in de farmaceutische en cosmetische industrie, bijna onmogelijk te vinden zijn. Zoals zovele van de fijnste vruchten, moet je, als je Zeebessen wilt, je eigen planten kweken. Gelukkig is het een van de gemakkelijkste planten om te kweken, is het ongelooflijk krachtig, en is het vrij van ziekten en plagen!
Zeebes tros 
Zeebes dicht-
Seaberry tak 3 
Seaberry tak 4 
Seaberry tak 
Seaberry tak 2 
Seaberry zeef 
Seaberry schaal Site Selection for Sea Berry plants
Bij het selecteren van uw plantplaats het eerste ding om te overwegen is dat Sea Berry’s zijn zeer schaduw intolerant. Als pioniersoort die is aangepast aan het koloniseren van verstoorde gebieden heeft hij de hele dag zon nodig om een maximale productiviteit te bereiken. Het is mogelijk om zeebessen te kweken in de halfzonneschijn, maar bij minder dan zes uur direct zonlicht begint de productiviteit drastisch af te nemen.
Goede drainage is ook essentieel, anders zullen de planten sterven door wortelrot. Ze geven de voorkeur aan een zanderige leem, maar zelfs telers met zware kleigrond hebben zeebessen met succes geteeld als ze op een helling worden geplant die goed draineert. Kusttelers zullen ook profiteren van de tolerantie van de Sea Berry voor zilte bodems. Ze groeien vaak op kustduinen en hellingen waar het stuifwater van de oceaan het voor grotere zouttolerante soorten onmogelijk maakt om op te groeien en de blauwe bessen te verdringen. Deze aanpassing is ook bijzonder relevant voor stedelijke telers die in hun bodem zout opgestapeld kunnen krijgen van strooizout dat in de winter wordt gebruikt voor wegenonderhoud.
Als u aan deze twee brede eisen van vol zonlicht en goede drainage kunt voldoen, zult u waarschijnlijk geen problemen hebben met het kweken van zee bessen. Als stikstofbindende soort kan ze de armste grondsoorten met een tekort aan voedingsstoffen verdragen, en we hebben dit grondig getest, door te planten op parkeerstroken met grind, vulmateriaal na de bouw, rotsachtige uitlopers waar zich bijna geen grond heeft gevormd, grove zandgronden, enz. en de Zeebes gedijt op plaatsen waar de meeste andere soorten geen kans zouden maken. Zeebesplanten zullen de bodemgesteldheid na verloop van tijd zelfs verbeteren. De plant kan een hoge pH-waarde verdragen, van 5,5 tot 8,0, hoewel de symbiotische wortelknolletjesbewonende Frankia-bacteriën die verantwoordelijk zijn voor het vermogen van de Sea Berry om stikstof uit de lucht vast te leggen, de voorkeur geven aan een pH van 5,5-7,0. De planten kunnen temperaturen van -45 graden Fahrenheit tot 105 graden Fahrenheit overleven, maar ze planten zich meestal beter onder de 90 graden, en ze zijn relatief droogtetolerant.
Hoewel ze bijna alle goed drainerende bodemomstandigheden kunnen verdragen, zijn er een paar voedingsstoffentekorten waar je tegenaan kunt lopen als je ze thuis kweekt. Vergeeling van de bladeren kan wijzen op een tekort aan stikstof of kalium. Marginale chlorose, verkorte stengeldoorgangen en het afsterven van de eindknop kunnen te wijten zijn aan een fosfortekort en een vertraagde opening van de bloemen en bladknoppen in het voorjaar of kleine chlorotische bladeren kunnen wijzen op een zinktekort. Deze tekorten zijn zeldzaam, maar de moeite van het opmerken waard.
Het vermogen van Sea Berries om te gedijen in arme bodemomstandigheden en zich snel te koloniseren kan een rode vlag doen rinkelen bij degenen die zich zorgen maken over invasieve soorten. Het is waar dat Sea Berry-planten zich soms uit het wortelstelsel kunnen zuigen, dus zorg ervoor dat uw onderhoudsplan hiermee rekening houdt. Het maaien van de uitlopers is voldoende om ze volledig in toom te houden, hoewel sommigen de uitlopers graag opgraven en elders uitplanten. Een andere strategie is om eenmaal per jaar met een scherpe spade de uitlopers rond de wortelbasis weg te snijden. Sea Berry heeft hier niet aangetoond zich snel door zaad te kunnen verspreiden, maar het is de moeite waard een oogje in het zeil te houden als Sea Berry-planten nog niet eerder in uw omgeving zijn geweest. De extreme schaduwintolerantie van de plant maakt het ook onwaarschijnlijk dat het een problematische soort is, vooral met betrekking tot zijn vermogen om gezonde bosecosystemen binnen te dringen.
Sea Berry Orchard Design
Typisch worden Sea Berry-boerderijen georiënteerd op noord-zuid rijen om zonlicht te maximaliseren doordringing tot elke plant in de boomgaard. Het is belangrijk op te merken dat zeebessen tweehuizig zijn, wat betekent dat ze hun mannelijke en vrouwelijke bloemen op verschillende planten produceren. Om vruchten te kunnen ontvangen, moet er dus een mannelijke plant in de buurt staan en grotere aanplantingen vereisen de juiste verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke planten. Eén mannelijke plant voor elke acht vrouwelijke planten is een goede verhouding. Voor grotere aanplantingen is één mannelijke plant op elke vijfde plant en herhaling op elke vierde rij een van de meest productieve mannetjes-vrouwtjespatronen gebleken. Bloemen worden door de wind bestoven, dus het is de moeite waard om de richting van de lentewind in de gaten te houden bij het aanplanten.
In de rijen worden de planten gewoonlijk op een afstand van 3 tot 5 meter van elkaar geplant, met 16-20 meter tussen elke rij. Thuiskwekers kunnen een grotere afstand tussen de planten gebruiken als een meer decoratieve of spreidende vorm gewenst is.
Bij jonge aanplant is irrigatie nodig, vooral wanneer er in de zomer weinig regen valt, en in een mediterraan of woestijnklimaat moeten de planten misschien altijd worden geïrrigeerd voor een optimale vruchtproductie.
Het snoeien van uw Sea Berry-planten
Dit is misschien wel het meest verwarrende aspect van het kweken van Sea Berries voor zowel thuiskwekers als productieboeren. Doorgaans zijn de planten zo productief dat zelfs een luie of slordige snoeibeurt u nog steeds een overvloed aan fruit zal opleveren, maar de juiste snoeitechnieken zullen u een beter beheersbare struik opleveren, evenals productiviteit op lange termijn en grotere oogsten.
Voordat we dieper ingaan op de meer gedetailleerde Sea Berry snoei, moet u weten dat algemene snoeitechnieken voor fruitbomen ook kunnen worden toegepast op Sea Berry planten. Het verwijderen van dood hout, naar beneden gerichte takken, overlappende of samengegroeide takken en het terugtrekken van lange, te dunne takken zal uw Sea Berry-planten ten goede komen. Het doel is lichtpenetratie door het hele bladerdak, net zoals bij elke andere fruitboom.
De doelen voor het snoeien van Sea Berry zijn:
- Versterking van de vertakking
- Behoud een optimaal aantal nieuwe en jonge vruchtdragende takken
- Verwijder oude, zwakke & niet-productieve takken
- Vergroot de lichtpenetratie
- Behoud een jaarlijkse vruchtdracht.
Het eerste wat u met uw jonge planten moet doen, als dat nog niet op de kwekerij is gebeurd, is de eindknop verwijderen, evenals alle overbodige lagere takken. Het verwijderen van de terminale bud zal een meer struikachtige groeiwijze creëren in plaats van een rechtopstaande, door energie naar laterale buds te sturen in plaats van naar de terminale bud.
Bomen op een hoogte van 8-9 voet houden, vermindert de schaduw aan de binnenkant van de plant en houdt ze op een veel beter beheersbare hoogte voor snoeien en oogsten. In het algemeen zijn naar beneden gerichte takken het minst productief, naar boven gerichte takken zijn over het algemeen te krachtig en produceren voornamelijk vegetatieve groei en horizontale takken zijn het meest productief en zwaar beladen met fruit. De planten worden aan het eind van de winter of in het vroege voorjaar gesnoeid, voordat de knoppen beginnen open te gaan.
Achtig procent van de bessen wordt geboren op tweedejaars hout, dus het maximaliseren van de hoeveelheid tweedejaars hout van jaar tot jaar is het doel. Een van de problemen hierbij is dat een van de meest gebruikelijke en effectieve manieren om zeebessen te oogsten, vooral op kleinere schaal, is om de hele met vruchten beladen tak af te zagen en in te vriezen alvorens de bevroren bessen eraf te knallen. Dit is te wijten aan het ontbreken van een abscissionlaag in de bessen, waardoor ze zeer moeilijk met de hand kunnen worden geplukt. Dus nogmaals, u moet ervoor zorgen dat u elk jaar een gezonde hoeveelheid tweedejaars takken behoudt om een hoog niveau van fruitproductie te behouden.
Oogst van de Zeebes
Zoals eerder vermeld, kan de oogst van Zeebessen enigszins lastig zijn en kan dit een van de grootste redenen zijn waarom er niet meer grootschalige Zeebessenkwekerijen zijn. Het ontbreken van een abscissie laag en de kleine omvang van de bes, evenals de neiging om “pop” wanneer geplukt maken het zeer moeilijk voor de hand oogst. Zeebesplanten zijn ook enigszins stekelig, vandaar de andere gemeenschappelijke naam duindoorn, en dit maakt het nog moeilijker om met de hand te oogsten. Er zijn ruw geschat 1500 arbeidsuren per hectare nodig om een boomgaard behoorlijk te oogsten! In die situatie worden de arbeiders dus ofwel zeer slecht betaald, ofwel kost het product veel, of misschien een beetje van beide.
Op kleine schaal is de meest efficiënte oogstmethode die we hebben gevonden het afsnijden van de hele met vruchten beladen tak en deze in te vriezen. Door het invriezen veranderen de bessen van kleine waterballonnen die vaak ontploffen in vaste bessen die gemakkelijk met een vork van de tak kunnen worden geknald of afgeschud. Bessen kunnen dan bevroren worden bewaard voor de lange termijn en indien nodig worden ontdooid voor sappen, jam, sorbets, smoothies, of een van de eindeloze recepten waarin je Zeebessen zou kunnen verwerken.
Mechanisch oogsten is ook winstgevend gebleken, hoewel het niet erg efficiënt is, zodat zeer grote aanplantingen nodig zijn om dit economisch te maken. Er zijn ook verschillende werktuigen voor het oogsten met de hand ontwikkeld die de bessen bij de steel afsnijden, maar ook dit is zeer tijdrovend.
Hoewel we ons vaak op de bes concentreren, worden Zeebessen over de hele wereld ook gewaardeerd om hun olie die uit de zaden kan worden geperst, en om de geneeskrachtige bestanddelen die in alle delen van de plant voorkomen. Het gemakkelijkst te oogsten zijn de bladeren, die kunnen worden gedroogd en verwerkt tot een heerlijke kruidenthee met veel van dezelfde voedingswaarde als de bessen. De bladeren hebben een verrassend aangename smaak, vergelijkbaar met brandnetelthee. Het oogsten van bladeren voor thee geeft u ook een gebruik voor uw mannelijke planten naast stuifmeel.
Nutritionele en medicinale waarde van Zeebes plant & fruit
De nutritionele kwaliteiten en medicinale waarde van de Zeebes plant en zijn vruchten worden al lang gewaardeerd in vele delen van de wereld. Om de vele eigenschappen en componenten van deze verbazingwekkende plant echt te begrijpen zouden we een heel boek kunnen vullen, maar we zullen hier een paar van de prachtige kwaliteiten aanstippen.
Het eerste wat mensen opvalt aan Zee bessen, vooral wanneer er sap van wordt gemaakt, is de ongelooflijk hoge hoeveelheid carotenoïden die de bessen hun diep oranje kleur geven. Carotenoïden stimuleren het immuunsysteem van het lichaam en carotenoïden in Zeebessen zijn bijzonder gemakkelijk door ons lichaam op te nemen vanwege het oliegehalte dat in de vruchten aanwezig is.
Zee bessen zijn ook een geweldige bron van omega vetzuren, waaronder palmitine vetzuren, palmitoleic (omega 7), oleic (omega 9), linolzuur (omega 6), en linoleenzuur (omega 3) vetzuren.
De concentratie vitamine C in Zeebessen is veel hoger dan die in sinaasappels, aardbeien of kiwi’s en de concentratie vitamine E is hoger dan die in tarwe, maïs of soja.
Andere vitaminen zijn vitamine A, B1, B2, B6, B9, B12, D, en de sporenmineralen kalium, magnesium, fosfor, mangaan, koper, jodium, ijzer, chroom, selenium, en zink. In een rapport uit 2010 van Food Research International staat dat zeebessen 18 van de 22 bekende aminozuren bevatten!
In de cosmetica-industrie wordt de olie al lang gewaardeerd voor het gebruik bij het verminderen van rimpels, als antimicrobieel, antiseptisch middel, en voor het vermogen om weefsel te regenereren. Veel geneeskundige tradities hebben de olie ook gebruikt als pijnstiller en voor zijn ontstekingsremmende en antimicrobiële eigenschappen. Er zijn rapporten die aantonen dat consumptie van zee bessen het vermogen van het lichaam om de ontwikkeling van tumoren te remmen en vrije radicalen uit te roeien kan verbeteren. De consumptie van zeebessen verbetert ook de cardiovasculaire activiteit en de werking van het immuunsysteem.
Voor meer gedetailleerde informatie over de voedings- en geneeskrachtige bestanddelen van de maritieme bes, zie enkele van de geweldige artikelen en websites die in de bronnensectie hieronder staan vermeld.
Andere bronnen:
Li & Beveridge. Sea BUckthorn Production and Utilization. NRC Research Press. (2003).
Li, TSC. “Duindoorn: nieuwe kansen voor gewassen.” Hort.purdue.edu (1999) http://www.hort.purdue.edu/newcrop/proceedings1999/pdf/v4-335.pdf
Sabir SM, et al. “Elemental and nutritional analysis of sea buckthorn (Hippophae rhamnoides ssp. turkestanica) Berries of Pakistani origin.” PubMed.gov (2005)
.
