De enige bekende zoönotische ziekte die in verband wordt gebracht met vleermuizen in het VK is hondsdolheid, veroorzaakt door Europese vleermuislyssavirussen (EBLV). Er zijn twee typen bekend: EBLV1 en EBLV2. Dit is niet het klassieke rabiësvirus, dat nog nooit bij een vleermuis in Europa is aangetroffen. EBLV’s zijn slechts bij een klein aantal vleermuizen in het VK aangetroffen. Er is geen risico als u niet met vleermuizen omgaat. Meer informatie vindt u op de pagina’s over vleermuizen en rabiës.
In de hele wereld worden vleermuizen beschouwd als ‘reservoirs’ (gastheren voor de lange termijn) van een aantal virussen, waarvan vele niet schadelijk zijn en niet op mensen kunnen worden overgedragen. Vleermuizen herbergen niet meer ziekteverwekkende virussen dan andere diergroepen (zoogdieren en vogels) met een vergelijkbare soortendiversiteit.
In veel gevallen lijken de virussen die vleermuizen bij zich dragen geen invloed te hebben op de gezondheid van de vleermuizen. Dit kan komen doordat vleermuizen zich in de loop van vele miljoenen jaren hebben ontwikkeld en veel virussen met hen zijn mee geëvolueerd, wat betekent dat ze bij de vleermuizen zelf geen ziekte veroorzaken.
De bijzondere aard van het vleermuisimmuunsysteem
Sommige eigenschappen van de levensgeschiedenis van vleermuizen kunnen verklaren waarom vleermuizen reservoirs zijn van een aantal virussen. Dit zijn onder andere de relatief lange levensduur van vleermuizen, de afstanden die vleermuizen vliegend afleggen wanneer zij zich voeden, pendelen of migreren en hun vaak sociale slaapplaatsgedrag (soms in de nabijheid van mensen). Er is uiteraard enige variatie tussen soorten in deze eigenschappen, maar één ding dat alle vleermuizen gemeen hebben is hun vermogen om te vliegen en het is met name deze eigenschap die wellicht de reden is dat vleermuizen in staat zijn om veel virussen bij zich te dragen, maar er niet door worden aangetast.
Vliegen is zeer energetisch duur en men gelooft dat dit ertoe heeft geleid dat vleermuizen uitstekende immuunsystemen hebben ontwikkeld waarmee zij ziekten kunnen bestrijden.
Inzicht in hoe vleermuizen dit doen kan leiden tot voordelen voor de menselijke gezondheid. In feite zijn er vele aspecten van het vermogen van vleermuizen om ziekten te bestrijden waarvan onderzoekers geloven dat ze uiteindelijk kunnen leiden tot vooruitgang in de menselijke gezondheidszorg.
Vleermuizen onthullen aanwijzingen voor virale immuniteit
