Onvruchtbaarheid treft een aanzienlijk deel van de bevolking – ongeveer 16% van de paren is niet in staat om zwanger te worden na één jaar onbeschermde geslachtsgemeenschap1. In dit artikel bekijken we een aantal zaken die vruchtbaarheidsproblemen kunnen veroorzaken bij zowel mannen als vrouwen:
- Bijna een derde van de gevallen van onvruchtbaarheid is vrouwelijk, nog eens 20% mannelijk en bijna de helft betreft beide partners of is onverklaard2.
- Bij vrouwen heeft onvruchtbaarheid vaak te maken met hormonen of problemen met de eileiders of de baarmoeder.
- Als een vrouw niet ovuleert, kan zij door dit zo snel mogelijk vast te stellen passende klinische actie ondernemen.
- Voor mannen houdt onvruchtbaarheid vaak verband met een laag aantal zaadcellen en erectiestoornissen.
- Levensstijlaspecten zoals gewicht, roken en alcoholgebruik kunnen de vruchtbaarheid voor mannen en vrouwen verlagen.
- Als u al een jaar zonder succes probeert een baby te krijgen en jonger bent dan 35, moet u met uw arts of verpleegkundige praten voor verder advies. Als u ouder bent dan 35, moet u na 6 maanden proberen hulp zoeken, en onmiddellijk als u ouder bent dan 40.
- Wat kan vruchtbaarheidsproblemen veroorzaken?
- Ontdek de oorzaken en bekijk uw mogelijkheden.
- Wat kan de vruchtbaarheid bij vrouwen beïnvloeden?
- Hormoonproblemen
- Anovulatie
- Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS)
- Korte luteale fase
- Ik heb erg korte cycli, kan ik daarom niet zwanger worden?
- Vroege menopauze
- Problemen met eileiders en baarmoeder
- Onbehandelde chlamydia-infectie
- Fibromen
- Endometriose
- Ik lijd aan endometriose en ben bang dat ik niet zwanger zal kunnen worden, is dat waar?
- Wat veroorzaakt gewoonlijk vruchtbaarheidsproblemen bij mannen?
- Laag aantal of slechte kwaliteit zaadcellen
- Erectiestoornissen
- Andere oorzaken
- Andere factoren die de vruchtbaarheid kunnen verminderen
- Drinken van alcohol
- Roken
- Recreatieve drugs
- Gewicht
- Medicatie
- Smeermiddelen
- Leeftijd
- Onverklaarde onvruchtbaarheid
Wat kan vruchtbaarheidsproblemen veroorzaken?
Ontdek de oorzaken en bekijk uw mogelijkheden.
Als u meer wilt weten over wat vruchtbaarheidsproblemen kan veroorzaken bij vrouwen, mannen en stellen samen, vindt u hieronder enkele van de meest voorkomende aandoeningen of oorzaken van onvruchtbaarheid. Deze lijst is niet volledig en u kunt met uw zorgverlener praten voor verdere ondersteuning voor uw eigen individuele situatie.
Wat kan de vruchtbaarheid bij vrouwen beïnvloeden?
Er zijn twee veel voorkomende gebieden waar dingen mis kunnen gaan en het moeilijk maken om zwanger te worden – problemen met hormonen en problemen met de eileiders & baarmoeder.
Hormoonproblemen
Anovulatie
Ovulatie wordt geregeld door vruchtbaarheidshormonen. Als uw hormoonspiegels om welke reden dan ook verstoord zijn, kan uw ovulatie worden beïnvloed. Van anovulatie is sprake wanneer de eierstok van een vrouw geen eicel produceert, rijpt of afgeeft.
De meeste vrouwen krijgen op een bepaald moment tijdens hun reproductieve leven te maken met anovulatoire menstruatiecycli. Dit komt het meest voor bij jonge vrouwen die net zijn begonnen met hun menstruatie of oudere vrouwen die de menopauze naderen, maar anovulatoire cycli komen ook voor bij gezonde, regelmatig menstruerende vrouwen.
Sommige vrouwen lijden aan chronische anovulatie, en dit kan een indicatie zijn van een onderliggende hormonale aandoening, zoals Polycysteus Ovarieel Syndroom (PCOS), dat natuurlijke conceptie kan bemoeilijken3.
Een teken van mogelijke ovulatieproblemen is zeer onregelmatige of geen menstruatie.
Hormonale verstoring die de ovulatie beïnvloedt, kan door vele factoren worden veroorzaakt. Deze omvatten dramatische veranderingen in gewicht, stress, zware inspanning en ziekte.
Als een gezonde, regelmatig menstruerende vrouw ovulatietests gebruikt, of de Clearblue Advanced Fertility Monitor, en af en toe een anovulatoire cyclus ontdekt, wees dan gerust dat dit normaal is, en dat het geen invloed op uw vruchtbaarheid zou moeten hebben. Als je echter gedurende drie opeenvolgende cycli de LH-piek niet detecteert met ovulatietests (‘piek’ op Clearblue Advanced Ovulation Test), is het de moeite waard om met een arts te overleggen.
Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS)
De term ‘polycysteuze eierstokken’ beschrijft eierstokken die veel kleine ‘cysten’ of eicelbevattende follikels bevatten die zich niet goed hebben ontwikkeld, vaak als gevolg van een hormonale disbalans. Symptomen kunnen zijn: onregelmatige of geen menstruatie, gewichtstoename, overmatige haargroei en problemen bij het zwanger worden. Naar schatting heeft ongeveer een op de vijf vrouwen in het Verenigd Koninkrijk polycysteuze eierstokken4.
Korte luteale fase
Als het aantal dagen tussen uw ovulatie en het begin van uw volgende menstruatie te kort is (minder dan 10), kan dat betekenen dat u wel zwanger wordt, maar dat de bevruchte eicel wordt uitgedreven voordat hij zich in de baarmoederslijmvlies kan innestelen. Dit is iets wat u kunt merken als u een ovulatietest of vruchtbaarheidsmonitor gebruikt. Om te zien hoe lang uw luteale fase is, telt u het aantal dagen tussen uw tweede vruchtbare piekdag en het moment waarop uw menstruatie begint. Als u denkt dat uw luteale fase te kort is, praat dan met uw arts, want deze aandoening kan behandelbaar zijn.
Ik heb erg korte cycli, kan ik daarom niet zwanger worden?
Professor Michael Thomas
Het normale cyclusbereik is meestal 23 tot 35 dagen. Cycli korter of langer dan dat bereik kunnen in verband worden gebracht met vruchtbaarheidsproblemen. In de loop van het voortplantingsleven van een vrouw zal de lengte van haar cyclus in dit tijdsbestek vallen. Als uw cycli gewoonlijk korter zijn dan 23 dagen, moet u naar uw arts gaan. Het gebruik van een vruchtbaarheidsmonitor thuis of een ovulatietest zal helpen om het tijdstip van de ovulatie te voorspellen.
Vroege menopauze
Als u eenmaal in de menopauze bent, is zwangerschap niet meer mogelijk, en in de aanloop naar de menopauze (de perimenopauze) kan het heel moeilijk zijn om zwanger te worden. Als uw moeder een vroege menopauze had, zijn uw kansen veel groter, dus probeer te achterhalen op welke leeftijd uw moeder in de menopauze kwam. Als zij vroeg in de menopauze kwam, is het misschien de moeite waard om met een arts te praten over uw toekomstige zwangerschapsplannen.
Problemen met eileiders en baarmoeder
De eileiders vervoeren de eicel van de eierstok naar de baarmoeder. Een verstopping in uw eileiders kan verhinderen dat sperma bij de eicel komt; een gezwel in de baarmoeder kan verhinderen dat een bevruchte eicel innestelt.
Onbehandelde chlamydia-infectie
De meest voorkomende oorzaak van verstopte eileiders is een chlamydia-infectie die onbehandeld is gebleven. Chlamydia is een veel voorkomende infectie die gemakkelijk wordt overgedragen door onbeschermde seks. Sommige vrouwen weten niet eens dat ze ooit een chlamydia-infectie hebben gehad, omdat ze geen symptomen hebben. Als er een kans bestaat dat u chlamydia hebt opgelopen, ga dan naar uw arts voor een test.
Fibromen
Dit zijn abnormale gezwellen van spierweefsel in de baarmoeder die de eileiders kunnen blokkeren of de innesteling van een bevruchte eicel kunnen verhinderen. Ga naar uw arts voor verder advies.
Endometriose
Dit is wanneer het weefsel dat de baarmoeder bekleedt, buiten de baarmoeder groeit. Het kan de eileiders verstoppen en bevruchting verhinderen. Endometriose kan zware of zeer pijnlijke menstruaties veroorzaken. Het kan worden behandeld met medicijnen of door het extra weefsel te verwijderen. Uw arts kan u meer vertellen.
Ik lijd aan endometriose en ben bang dat ik niet zwanger zal kunnen worden, is dat waar?
Monica Moore, oprichter van “Fertile Health, LLC”
Vrouwen met milde endometriose kunnen gemakkelijk zwanger worden, hoewel er gegevens zijn dat hun kansen om zonder hulp zwanger te worden iets lager zouden kunnen zijn dan vrouwen zonder endometriose die van vergelijkbare leeftijd zijn. Degenen met matige of uitgebreide endometriose, die een groot deel van het vrouwelijke voortplantingskanaal kan aantasten, moeten proactief met hun arts spreken zodra ze weten dat ze zwanger willen worden.
Wat veroorzaakt gewoonlijk vruchtbaarheidsproblemen bij mannen?
Er zijn drie hoofdzaken die van invloed zijn op de vruchtbaarheid van een man: laag aantal of slechte kwaliteit zaadcellen, erectiestoornissen en andere, minder vaak voorkomende oorzaken.
Laag aantal of slechte kwaliteit zaadcellen
Als er niet zoveel zaadcellen als gewoonlijk in het ejaculaat van de man zitten, is de kans kleiner dat een zaadcel een eicel kan bevruchten. Als de kwaliteit van de zaadcellen slecht is, kunnen ze de eicel niet bereiken en door het membraan breken om de eicel te bevruchten.
De productie van zaadcellen kan afnemen als de testikels niet koel worden gehouden. Uw partner kan ervoor zorgen dat zijn testikels niet te warm worden door los ondergoed te dragen. Het aantal zaadcellen en de kwaliteit ervan kunnen worden beoordeeld met een eenvoudige test die u via uw arts kunt krijgen.
Erectiestoornissen
Als de man om lichamelijke of psychologische redenen moeite heeft een erectie te krijgen of te behouden, kan hij moeite hebben met seks. Er is hulp beschikbaar, dus ga naar uw arts voor meer informatie.
Andere oorzaken
Veel minder vaak voorkomende oorzaken van vruchtbaarheidsproblemen bij mannen zijn een verstopping in de buis die het sperma uit de testikels transporteert, een genetische aandoening, hormoonproblemen of andere zeldzamere aandoeningen. Uw arts kan deze problemen aan de hand van tests opsporen.
Andere factoren die de vruchtbaarheid kunnen verminderen
Er zijn nog andere problemen die de vruchtbaarheid van zowel de man als de vrouw kunnen beïnvloeden.
Drinken van alcohol
De vruchtbaarheid van zowel mannen als vrouwen kan worden aangetast door te veel alcohol te drinken. Het verminderen van de hoeveelheid alcohol die u drinkt, kan u helpen om zwanger te worden. Ook kan drinken tijdens de zwangerschap de gezondheid van uw baby’s schaden, dus als u probeert een baby te krijgen, is het de moeite waard om te minderen, want u weet nooit wanneer u succes zult hebben.
Roken
Vergeleken met niet-rokers kunnen mannen die roken een lager aantal zaadcellen en een hoger aantal abnormale zaadcellen hebben. Bij vrouwen kan roken de vruchtbaarheid beïnvloeden en een vervroegde menopauze veroorzaken. Het kan ook de kans op een miskraam en een vroegtijdige weeënopwekking vergroten. Roken is zeer slecht voor de gezondheid van uw ongeboren baby en het is het beste om te stoppen met roken voordat u zwanger wordt.
U en uw partner moeten proberen te stoppen met roken als u zwanger probeert te worden.
Recreatieve drugs
Er worden tegenwoordig veel verschillende soorten recreatieve en illegale drugs gebruikt en hoe ze de vruchtbaarheid beïnvloeden, is niet goed onderzocht. Omdat veel drugs slechte effecten kunnen hebben op een baby in ontwikkeling, moet u stoppen met het gebruik van recreatieve of illegale drugs als u zwanger probeert te worden.
Gewicht
Onvoldoende gewicht of overgewicht kan uw menstruatiecyclus veranderen en uw kansen op bevruchting verminderen. Mannen met overgewicht kunnen een lager aantal zaadcellen en een slechte kwaliteit zaadcellen hebben. Bezoek uw arts of verpleegkundige om te weten wat voor u het ideale gewicht is en voor praktisch advies over aankomen of afvallen als dat nodig is.
Medicatie
Als u, of uw partner, medicijnen gebruikt, controleer dan samen met uw arts of deze uw vruchtbaarheid niet verminderen. Als het de vruchtbaarheid vermindert, zijn er mogelijk alternatieven beschikbaar.
Smeermiddelen
Vaginale droogheid komt vaker voor dan we denken. In een onderzoek in 11 landen, waaraan ongeveer 6500 vrouwen deelnamen, gaf 18% van de vrouwen tussen 18 en 34 jaar aan altijd of meestal last te hebben van vaginale droogheid5. Dit kan erger zijn wanneer men probeert zwanger te worden, omdat men dan de neiging heeft veel babyseks te hebben. Sommige van de meest gangbare glijmiddelen kunnen schadelijk zijn voor sperma; het gebruik van dergelijke glijmiddelen kan uw kansen om zwanger te worden dus verkleinen. Er zijn spermavriendelijke glijmiddelen verkrijgbaar.
Leeftijd
Een vrouw wordt geboren met een levenslange voorraad eicellen en het aantal vermindert geleidelijk met de leeftijd. Na 38-40 jaar gaat het verlies veel sneller en neemt ook de kwaliteit van de eicellen af. Als u ouder bent dan 35, is het een goed idee om uw arts te bezoeken nadat u ongeveer zes maanden geprobeerd hebt een baby te krijgen en als u ouder bent dan 40, vraag uw arts dan om advies wanneer u begint met het proberen zwanger te worden. Over de vruchtbaarheid van oudere mannen is minder bekend, maar men denkt dat die ook vanaf de leeftijd van 40 jaar afneemt.
Onverklaarde onvruchtbaarheid
Soms zijn alle klinische tests normaal, maar na jaren proberen bent u toch niet zwanger. Dit kan erg frustrerend en verontrustend zijn omdat er niets is dat kan worden verholpen of behandeld. Naar schatting zal ongeveer een derde van de paren met onverklaarbare onvruchtbaarheid binnen drie jaar op natuurlijke wijze zwanger worden zonder interventie3.
