Aanwezig zijn betekent volledig bewust zijn van het moment en vrij zijn van het lawaai van de interne dialoog. Het wordt vaak geassocieerd met gevoelens van stilte en vrede. Sensaties lijken vaak scherper. Degenen die in deze huidige staat leven, melden vaak dat zij het leven ervaren “zoals het werkelijk is” en “vrij van waanvoorstellingen” zijn.
In de tegenwoordige staat blijven
We zijn allemaal van tijd tot tijd aanwezig. Maar het vergt oefening om deze geestestoestand op te roepen en er lange tijd in te blijven. De geest dwaalt af. Hij bekijkt het verleden. Hij verkent en plant de toekomst. Dat is de standaardmodus.
De geest vertelt ook over het huidige moment en probeert er iets van te maken. Als we niet kunnen bevatten wat er gaande is, verdringt de geest, leidt af of fixeert. Deze strategieën zijn ontworpen om ons te beschermen en te ondersteunen – in staat zijn om het verleden te herinneren en plannen te maken voor de toekomst kan ons helpen te overleven. Maar dit proces, wanneer het ongecontroleerd is, verhindert ons om echt in het heden te zijn.
Wanneer het heden pijnlijk is
Wanneer we aanwezig zijn, voelen we de dingen volledig. Het goede en het kwade.
Wanneer het “nu” aangenaam is, is het gemakkelijker om ons los te maken van gedachten. We hebben een betere kans om de vreugde en het plezier van het moment te ervaren.
Hoewel, wanneer het huidige moment pijnlijk aanvoelt, kan het ontmoedigend zijn om in die ervaring te blijven. Onze geest, overgelaten aan zijn eigen apparaten, zal ons helpen door dissociatie of het blokkeren van de harde realiteit. We zullen ons niet echt inleven in gevoelens van verdriet of schaamte, bijvoorbeeld.
De afweer van de geest maakt het helaas veel moeilijker om de werkelijkheid te zien zoals die is, en om constructiever met onze problemen om te gaan.
De geest als werktuig, niet als meester
De geest is een prachtig werktuig voor planning en probleemoplossing. Een ongetrainde geest kan echter onze werkelijkheid kleuren en vormen op manieren die niet vindingrijk zijn. Het gereedschap wordt in zekere zin de meester. Zoals auteur Brian Thompson schrijft: “De verhalen die je jezelf vertelt, creëren een “jij” die niet waar is.”
De stem in ons hoofd geeft commentaar, oordeelt, klaagt, vindt het leuk, niet leuk enzovoort. We vertellen onszelf verhalen onder onze adem, en gedachten borrelen onophoudelijk op. In het boeddhisme wordt deze ongedwongen toestand “monkeymind” genoemd, omdat het bijna lijkt alsof de geest een klein aapje is dat amok maakt en lawaai maakt. In deze verstrooide toestand ervaren wij de ware werkelijkheid niet.
We identificeren ons onbewust met onze geest totdat we onszelf hebben getraind om ons iets behoorlijk diepgaands te realiseren: we zijn niet de gedachten in onze geest; we zijn datgene wat de gedachten hoort.Telkens wanneer je je geest objectief observeert, zit je er niet langer in gevangen.De aap legt de trommel neer. Je voelt vrede. Dit is het begin van vrijheid.
Dit is een cruciaal inzicht op de reis naar zelfontdekking.
Begin met onpartijdig te luisteren naar de stemmen die praten. Realiseer je dat je niet je gedachten bent. Luister met mededogen, open bewustzijn. Neem afstand van dit inwendige geklets.
Wanneer de geest stil is, ontstaat er een kloof in de mentale stroom.Deze kloven van “geen-geest” brengen je naar een wereld voorbij gedachten, een wereld van ervaring. Door naar binnen te kijken, kun je stilte en vrede in jezelf voelen. Dat is aanwezig zijn.
Het huidige moment is alles wat er is
Door je los te maken van de geest en meer aanwezig te zijn, voel je je vaak levendiger, alerter en vrediger.
Het klinkt cliché, maar het heden is werkelijk alles wat er is. Het is de ruimte waar ons leven zich ontvouwt. Het verleden is voorbij. De toekomst heeft nog niet plaatsgevonden. Verleden en toekomst zijn in wezen ficties – gewoon constructies van de geest.
Introspecteer en zie de wereld zoals die werkelijk is. Je kunt er op elk moment komen, alleen maar door al je aandacht op het nu te richten.
