Share
De etiologie van fibromyalgie is nog steeds grotendeels onbekend, maar het is niet meer zo controversieel als het vroeger was.
Een decennium geleden werd de chronische reumatische aandoening meestal toegeschreven aan spier- en ligamentproblemen. Sommigen verklaarden het een psychogene aandoening. (Sommigen doen dat nog steeds.) Meer recentelijk hebben studies fibromyalgie echter in verband gebracht met slecht functionerende neurotransmitters, neurochemische onevenwichtigheden en andere neuropathische aandoeningen.
“Tegenwoordig wordt algemeen aanvaard dat fibromyalgie in de eerste plaats een neurogene ziekte is,” zegt Philippe Berenger, MD, een pijnbeheerspecialist bij de Cleveland Clinic. “Het verklaart de ziekte nog steeds niet, maar het is een stap voorwaarts.”
Dr. Berenger versterkte deze overtuiging tijdens een presentatie op het 18e jaarlijkse pijnbeheersingssymposium van de Cleveland Clinic in San Diego in maart.
Definities waarover we het eens kunnen worden
In 1994 definieerde de International Association for the Study of Pain (IASP) neuropathische pijn als “geïnitieerd of veroorzaakt door een primaire laesie of disfunctie van het zenuwstelsel.” In 2008 heeft de IASP’s Neuropathic Pain Special Interest Group de definitie bijgesteld tot “ziekte van het somatosensorische zenuwstelsel.”
“Fibromyalgie past in deze definities,” zegt Dr. Berenger. “Hoewel de aandoening geen anatomisch definieerbare letsels heeft, wordt zij gekenmerkt door een veranderde neurologische functie in het ruggenmerg en de hersenen. Het kan daarom worden beschouwd als een disfunctie van het centrale remmende proces van pijnbeheersing.”
Fibromyalgie’s link naar centrale sensitisatie
Het is duidelijk dat fibromyalgie mechanismen en paden heeft die geassocieerd zijn met centrale sensitisatie, merkt hij op. De aandoening volgt vergelijkbare paden als andere neuropathische pijnsyndromen, zoals het complexe regionale pijnsyndroom, interstitiële cystitis en prikkelbare darmsyndroom.
“Alle zenuwen bij fibromyalgiepatiënten zijn gevoeliger dan ze zouden moeten zijn – inclusief de hersenen en het ruggenmerg,” zegt Dr. Berenger. “Veel patiënten hebben moeite met concentratie of zijn overgevoelig voor licht, geuren of geluiden. Sommigen hebben bijkomende neuropathische pijnsyndromen of worstelen met autonome disfunctie, zoals vasovagale symptomen.”
Centrale sensitisatie is aangetoond bij dieren en mensen door gebruik te maken van verschillende triggers (bv. mosterdolie, warmte, injectie met hypertone zoutoplossing) om nociceptoren in huid, ingewanden of spieren te activeren. Sensibilisatie presenteert zich als:
- Tactiele allodynie
- Hyperalgesie
- Verhoogde druk en thermische gevoeligheid
- Uitbreiding naar naburige niet-gestimuleerde plaatsen en afgelegen regio’s
Verhoogde prikkelbaarheid van ruggenmergneuronen kan een reeks gebeurtenissen teweegbrengen:
- Verhoogde duur (spontaan vuren) en een groeiend gebied van respons
- Normale neuro-anatomische reorganisatie (nieuwe verbindingen tussen A-beta, A-delta en C-vezels, die zich verspreiden en meerdere dermatomes omvatten)
- Verschillende symptomen – die langer kunnen duren dan de prikkels (lange termijn potentiatie)
Nieuw bewijs ondersteunt neurogene claim
In 2014 ontdekten onderzoekers via huidbiopsie dat patiënten met fibromyalgie een lagere epidermale zenuwvezeldichtheid hadden dan patiënten zonder fibromyalgie. Kleine vezelneuropathie, daarom, is waarschijnlijk een andere bijdragende factor in fibromyalgie pijn – en nog meer bewijs dat de aandoening neurogene wortels heeft, merkt Dr. Berenger op.
Wat dit betekent voor de behandeling
“De meeste geneesmiddelen die vandaag worden gebruikt om fibromyalgie te behandelen – zoals antidepressiva en anti-epileptica – zijn al gericht op neurologische doelen,” zegt Dr. Berenger.
Hoewel, fibromyalgie beschouwen als een centrale sensitisatiestoornis opent een groter scala aan behandelingsmogelijkheden, zegt hij. Middelen die werken op het centrale zenuwstelsel zijn onder andere:
- Natriumkanaalblokkers
- Calciumkanaalblokkers
- Serotonine-noradrenalineheropnameremmers (SNRI)
- NMDA-receptorantagonisten
- Nerve growth factor (NGF) -remmers
Lage dosis naltrexon is een andere behandelingsoptie aan de horizon. Een studie uit 2013 wees uit dat het medicijn de pijn aanzienlijk verminderde en de stemming en algemene tevredenheid verbeterde bij mensen met fibromyalgie. Andere studies hebben soortgelijke positieve reacties op het medicijn gemeld.
“It’s all in the mind”
Zeggen dat fibromyalgie “all in the mind” is, is niet helemaal verkeerd, concludeert Dr. Berenger.
“Pijnpaden en centra zitten in de hersenen. En we kunnen technieken zoals mindfulness en biofeedback gebruiken om pijn te beheersen,” zegt hij. “Het is echter nuttiger – en nauwkeuriger – om het als een neurogene stoornis te beschouwen.”
Deel
- fibromyalgie neuropathische pijn pijnbestrijding philippe berenger
