Guernica, duży czarno-biały obraz olejny wykonany przez hiszpańskiego artystę Pablo Picasso w 1937 roku po niemieckim bombardowaniu Guerniki, miasta w hiszpańskim regionie Basków. Złożony obraz otrzymał mieszane recenzje, gdy został pokazany w Pawilonie Republiki Hiszpańskiej na targach światowych w Paryżu, ale stał się ikoną, gdy podróżował po świecie w następnych latach, wzbudzając kontrowersje na temat jego znaczenia i jego prawowitego domu.
© Fine Art Images/age fotostock
Picasso mieszkał w Paryżu, kiedy hiszpański rząd republikański zwrócił się do niego w 1937 roku z zamówieniem na wykonanie muralu do ich pawilonu na tegorocznych targach światowych. Hiszpania była w szóstym miesiącu wojny domowej – wojskowej rewolty podjętej przez nacjonalistów przeciwko rządowi – i republikanie widzieli w międzynarodowej imprezie okazję do potwierdzenia swojej prawowitości i potępienia brutalnej taktyki nacjonalistycznej armii gen. Francisco Franco. Picasso, który rzadko mieszał politykę i sztukę, zgodził się. Kilka miesięcy później, 26 kwietnia, na prośbę nacjonalistów, niemieckie samoloty silnie zbombardowały miasto Guernica. Trzygodzinny blitzkrieg niemal unicestwił miasto i zabił lub ranił jedną trzecią ludności. Pokrycie zniszczenia ustawić Picasso do pracy na zamówienie, a on ukończył ogromny obraz (11,5 × 25,5 stóp ) w około trzy tygodnie..
Wystawiony w pobliżu wejścia do pawilonu Republiki, Guernica była pierwszą rzeczą wielu odwiedzających zobaczyć. Złożona kompozycja, z charakterystycznymi dla Picassa kubistycznymi figurami i niepokojącym przedstawieniem przestrzeni, nie była łatwa do odczytania. Centralne miejsce obrazu zajmuje rżenie konia, potykającego się o leżącego poniżej, poległego jeźdźca, oświetlonego kolczastymi promieniami żarówki powyżej. Ryczący byk po lewej stronie zdaje się obejmować zawodzącą matkę z dzieckiem leżącym luźno w jej ramionach. Z otworu po prawej stronie wyłania się upiorna postać trzymająca w ręku latarkę gazową, a bliżej pierwszego planu kobieta zwisa z rozpaczą z ramion. Dalej z tyłu płomienie i prawdopodobnie ruiny pochłaniają wyjącą postać. Dramatyczny temat jest stonowany, namalowany w technice grisaille – metodzie posługującej się neutralną, monochromatyczną paletą. Picasso niewiele mówił o znaczeniu obrazu, pozostawiając jego interpretację widzom, krytykom i historykom sztuki. Obraz, choć jasny jako emocjonalna reakcja na bezsensowną przemoc wojny, ze swoimi niedopasowanymi tematami, wprawił w zakłopotanie widzów targów światowych. To, czy odniósł sukces jako oświadczenie polityczne, stało się przedmiotem debaty wśród naukowców.
Po zakończeniu targów światowych Republika Hiszpańska odbyła tournée Guernica po Skandynawii i Anglii, aby zwiększyć świadomość i fundusze na swoją sprawę. W 1939 r. jednak poddała się nacjonalistom. Picasso stanowczo odmówił zgody na pozostawienie obrazu w Hiszpanii podczas rządów Franco, deklarując, że „obraz zostanie przekazany rządowi Republiki Hiszpańskiej w dniu, w którym w Hiszpanii zostanie przywrócona Republika!”. Tak rozpoczęło się długie wygnanie obrazu.
Obawiając się nazistowskiej okupacji Francji, Picasso wypożyczył Guernicę do Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA) w Nowym Jorku, które wystawiało obraz w Stanach Zjednoczonych i innych miejscach przez prawie 20 lat. W miarę jak obraz podróżował, rosła jego sława, wywołując gorącą debatę na temat źródeł sztuki i literatury Picassa, procesu pracy i symboliki jego tematów, wśród innych tematów.
Picasso zmarł w 1973 roku, dwa lata przed Franco i nigdy nie był świadkiem powrotu obrazu do Hiszpanii. Po latach negocjacji, MoMA przywrócił Guernica do Hiszpanii w 1981 roku, gdzie został umieszczony w Casón del Buen Retiro, załącznik do Muzeum Prado w Madrycie. W 1992 roku obraz został przeniesiony o kilka przecznic do Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía (zwanego Reina Sofía), nowo powstałego hiszpańskiego muzeum narodowego poświęconego sztuce XX wieku. Przeniesienie to było kontrowersyjne, ponieważ było sprzeczne z wyrażonym przez Picassa życzeniem, aby obraz wisiał wśród wielkich arcydzieł Prado…
Bruce Bennett-Getty Image News/Thinkstock
.
