Ovidius werd geboren op 20 maart 43 v. Chr. in Sulmo (nu bekend als Sulmona), Italië. Hij wordt door sommigen beschouwd als de laatste van de dichters uit de Gouden Eeuw (Horatius, Vergilius), of door anderen als de eerste van de dichters uit de Zilveren Eeuw (Statius, Lucan). In tegenstelling tot andere dichters uit de Gouden Eeuw die de oorlogen overleefden die de gewelddadige ondergang van de Romeinse Republiek markeerden, was Ovidius de eerste die volwassen werd tijdens het begin van het Romeinse Rijk (het Augustus tijdperk).
Ovidius werd niet als een Romein beschouwd, maar als een Paeligiaan omdat zijn familie uit Sulmo kwam. De Paeligini werden echter al lang met Rome geassocieerd, en zijn familie was ter plaatse zeer bekend. Toen zijn oudere broer stierf, droeg zijn familie al hun hoop over op Ovidius. Hij ging naar Rome en begon aan een carrière in de regering. Hij werd ofwel een van de tresuiri monetales (beheerders van de Munt) of van de tresuiri capitales (beheerders van gevangenissen en executies), het is niet zeker welke. Later werd hij een van de decemuiri stlitibus iudicandis, een soort rechter. Hij was hard op weg om de eerste Romeinse senator van Sulmo te worden. Hij besloot echter de regering te verlaten en een loopbaan en leven als dichter na te streven.
Hij begon zijn loopbaan met het schrijven van liefdesgedichten. Hij schreef alleen in elegaische coupletten en hexameters, hoewel hij in het merendeel van zijn werken de voorkeur gaf aan de eerste. Van hem is bekend dat hij in het begin van zijn literaire carrière ten minste één toneelstuk heeft geschreven. Zijn grootste werk is echter de Metamorfosen, een epos van een ongebruikelijke soort. Ovidius was er waarschijnlijk nog mee bezig toen hij in 8 n.Chr. naar Tomi werd verbannen, waar hij gedichten bleef schrijven, waarvan de meeste over zijn ongelukkige situatie gingen. Technisch gezien was zijn straf echter niet wat de Romeinen als verbanning (Latijn – exsilium) beschouwden, maar relegatie (relegatio), wat een veel mildere straf was die bijvoorbeeld geen inbeslagname van bezittingen inhield. De redenen voor zijn verbanning zijn erg onduidelijk, er zijn alleen hints te vinden in zijn geschriften uit die periode zoals in Tristia waar hij zegt dat:
“Hoewel twee misdaden, een lied en een vergissing, mij hebben vernietigd,
over de oorzaak van die ene daad moet ik zwijgen.”
Later in zijn Ars Amatoria geeft hij een paar aanwijzingen over wat de vergissing geweest kan zijn:
“Waarom heb ik iets gezien? Waarom heb ik mijn ogen schuldig gemaakt? Waarom heb ik roekeloos kennis genomen van een zonde?”
Hij geeft grif toe ergens kennis van te hebben, maar ontkent enige daadwerkelijke betrokkenheid bij een misdaad.
Na zijn terugkeer uit ballingschap genoot Ovidius een enorm literair succes en latere dichters imiteerden hem vaak. Zijn invloeden strekten zich uit tot in de Middeleeuwen en de Renaissance. De populariteit van de Metamorfosen bleef ook in die tijd groot, evenals die van zijn andere geschriften. Allegorische versies van zijn werk werden wijd verspreid en veel van de verhalen uit de Griekse en Romeinse mythologie zijn het meest bekend in hun versies door Ovidius. Zo werd zijn verhaal over Pyramus en Thisbe (boek vier van de Metamorfosen) de bron voor Shakespeare’s Romeo en Julia. Shakespeare was niet de enige schrijver uit die tijd die door Ovidius’ geschriften werd beïnvloed, onder de bekendste zijn Chaucer en Milton.
Hoewel er niets bekend is over de omstandigheden van zijn dood (de datum is alleen bekend als tussen 17-18), is Ovidius hoogstwaarschijnlijk een van de meest invloedrijke schrijvers van zijn tijd. Zijn invloeden zijn duidelijk in veel werken van auteurs die generaties na zijn dood zijn geboren. In veel opzichten is hij nog springlevend in de rijke literaire geschiedenis die hij heeft nagelaten. Zijn stempel op de wereld werd niet gedrukt met steen of bloedvergieten, maar met woorden waarvan velen ook nu nog genieten en dat nog generaties lang zullen doen.
