Opgenomen met toestemming van de nieuwsbrief Inside Track van de Market Street Railway.
Het is de belangrijkste ontwikkeling voor pre-PCC trams sinds de Historic Trolley Festivals van de jaren ’80 die leidden tot de permanente F-lijn. Muni’s moederbedrijf, SFMTA, bereidt specificaties voor om zeven historische dubbeldeks trams en zes Milanese trams te restaureren, zodat ze weer zo goed en betrouwbaar worden dat ze dagelijks kunnen worden gebruikt op de F- en E-lijnen.
“We pleiten al tientallen jaren voor de volledige restauratie van historische trams. Dit is het hoogtepunt van onze eindeloze inspanningen,” zei Rick Laubscher, voorzitter van Market Street Railway. “We steunen SFMTA van harte in haar inspanningen om zoveel mogelijk historische stof van deze trams te behouden als praktisch mogelijk is en tegelijkertijd een vloot te creëren die betrouwbaar en regelmatig kan rijden.”
Double-end need
Om de historische tramvloot van San Francisco te herstellen, heeft Muni al 32 gestroomlijnde PCC-trams gerestaureerd die zijn gebouwd tussen 1946 en 1952 en die het grootste deel van de dienst op de F-lijn en alle dienst tot nu toe op de E-lijn verzorgen. Ze hebben ook het vlaggenschip van de vloot gerestaureerd, hun allereerste tram, Municipal Railway Car 1, gebouwd in 1912.
De reeds gerestaureerde auto’s zijn allemaal met een enkel uiteinde, met uitzondering van Car 1 en slechts zeven van de 32 PCC’s. Maar de E-line heeft dubbele wagens nodig omdat de huidige zuidelijke terminal, bij Sixth en King Streets, geen lus of wye heeft om enkele wagens te draaien. Bovendien kunnen dubbeldeks wagens de nodige flexibiliteit toevoegen aan de F-lijn doordat ze, indien nodig bij lijnblokkades, kunnen terugschakelen op de drie bestaande kruispunten langs de lijn.
De flexibiliteit van dubbeldeks wagens heeft Muni ertoe gebracht haar volgende contract voor de restauratie van trams – waarschijnlijk het laatste contract voor een lange tijd – te richten op zeven historische dubbeldeks trams, plus zes van de enkeldeks “Peter Witt” trams uit 1928 uit Milaan, Italië. Om de dagelijkse betrouwbaarheid te bereiken die zij nodig hebben voor een regelmatige dienst, wil Muni de bediening en het onderhoud van deze wagens zoveel mogelijk standaardiseren, om situaties te vermijden waarin een eis om vervangingsonderdelen te vervaardigen een oldtimer maandenlang buiten dienst zou stellen, zoals in het verleden is voorgekomen.
Dit stelt ons voor een grote uitdaging: het in evenwicht brengen van de historische uitstraling van deze voor de Tweede Wereldoorlog gebouwde trams van over de hele wereld met de behoefte aan een zo groot mogelijke standaardisatie. Market Street Railway werkt nauw samen met het Muni-personeel aan deze uitdaging en probeert consensus te bereiken.
De auto’s in het contract
Dit zijn de zeven oldtimer trams die momenteel volledig gerenoveerd moeten worden. Het is mogelijk dat een of twee wagons onderaan de lijst veranderen, afhankelijk van verder onderzoek van de voertuigen.
Waar mogelijk zouden deze wagens (waarschijnlijk met uitzondering van wagen 130) worden aangepast om ze door één enkele exploitant te laten rijden. Het is de laatste jaren bijna onmogelijk gebleken om trams met twee bestuurders in de regelmatige dienst te krijgen, zowel vanwege een terugkerend tekort aan bestuurders als vanwege opleidingseisen.
De zeven double-end vintage trams zijn gerangschikt in volgorde van belangrijkheid voor Market Street Railway, vanuit het oogpunt van hun historische waarde voor San Francisco en hun toekomstige bruikbaarheid in het wagenpark.
“Lucky 130”
De originele Muni tram uit 1914 kreeg zijn bijnaam omdat hij in 1958 van de sloop werd gered door de legendarische San Francisco transito historicus en Muni shop voorman Charles Smallwood, die hem wegstopte aan de achterkant van het Geneva Car House, in de overtuiging dat hij nodig zou zijn als werkauto om defecte PCC’s op de J, K, L, M, en N lijnen te slepen. Hij had gelijk. Hij sloeg zelfs de passagiersstoelen op in de kelder van zijn huis in het Richmond District, in de hoop dat de wagen ooit weer in gebruik zou worden genomen, wat ook gebeurde, tijdens het eerste Trolley Festival in 1983.
De 130 heeft de sporen van Muni in 103 jaar nooit verlaten, en is nu net zo verroest en versleten als wagen 1 vóór zijn restauratie voor het honderdjarig bestaan van Muni. Omdat de 130 onderdelen van Westinghouse deelt met de gerestaureerde wagen 1 en met zijn tweelingrijtuig 162 (waarover hieronder meer), waaraan Muni al een aanzienlijke restauratie heeft uitgevoerd, is Market Street Railway van mening dat de 130 net zo gerestaureerd moet worden als de wagons 1 en 162, zodat dit onvervangbare deel van de Muni-geschiedenis bewaard blijft, met onderdelen die door alle drie worden gedeeld. Wij bevelen aan, en zullen Muni helpen, om reserveonderdelen aan te schaffen die gebruikt kunnen worden voor alle drie de originele trams.
Meer informatie: streetcar.org/streetcars/130
The Sole Survivor
Wagen 798 is de enige van de 250 trams die door arbeiders uit San Francisco zijn gebouwd in de werkplaatsen van onze naamgenoot, Market Street Railway Company. De leiders van onze non-profitorganisatie hebben de tram in 1984 gered van de geplande vernietiging in de uitlopers van de Sierra en hem naar San Francisco gebracht. Bijna 20 jaar geleden gaf Muni zo’n 300.000 dollar uit om de carrosserie te restaureren, maar het karwei werd nooit afgemaakt. Market Street Railway vrijwilligers hebben de afgelopen 30 jaar ook vele honderden uren in de carrosserie gestoken.
Wagen 798, gebouwd in 1924 in Elkton Shops (nu Muni’s Green Light Rail Division) is de enige overgebleven Market Street Railway passagiers tram uit de tijd dat wijlen schrijfster Maya Angelou werkte als eerste Afro-Amerikaanse vrouwelijke tramconducteur van de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wij stellen voor deze tram ter nagedachtenis aan haar in te wijden.
Deze tram is een uitstekende kandidaat voor een gestandaardiseerd aandrijvingssysteem als het besturingshuis en andere zichtbare onderdelen een historisch uiterlijk behouden.
Meer informatie: streetcar.org/streetcars/798
Our Own Desire
Omdat Muni nooit eigenaar is geworden van New Orleans-wagen 952, een klassiek Perley Thomas-product uit 1932 dat in de tijd van de “Desire”-tramlijn op veel lijnen in New Orleans reed, heeft Market Street Railway Muni geholpen om in 2005 de identieke tweelingwagen 913 te kopen van het Orange Empire Railway Museum in Zuid-Californië. In het vlakke New Orleans hadden deze wagens slechts twee motoren nodig, maar dat maakt deze wagen erg traag, vooral als hij naar zijn voormalige en toekomstige schuur rijdt, Cameron Beach Yard, aan het eind van de heuvelachtige J-Church lijn. Een modern aandrijfsysteem, met vier motoren, zou op de 913 worden gemonteerd. Wat de 952 betreft, zijn toekomst is onzeker, maar hij is nog steeds eigendom van New Orleans Regional Transit (NORTA).
Meer informatie: streetcar.org/streetcars/952
Kleine stad naar grote stad
Johnstown, Pennsylvania reed tot ver in de jaren 1960 met zowel traditionele trams als PCC’s, waardoor verschillende van de klassieke dubbeldekswagens met boogdak uit 1926 bewaard zijn gebleven in musea. Market Street Railway heeft Johnstown rijtuig 351 gekocht van een particulier in Sonoma County, die zijn droom om er een spoor voor aan te leggen nooit heeft kunnen verwezenlijken. Tientallen jaren lang hoopten we deze wagen te kunnen restaureren met doorzichtige panelen, zodat de reizigers enkele van de traditionele onderdelen zouden kunnen zien, zoals de complexe “K” nokkenbesturingen die de machinisten gebruikten, met hun honderden met de hand bewerkte onderdelen. Maar Muni wil het aantal onderdelen waarvoor geen onderdelen meer gemakkelijk verkrijgbaar zijn, tot een minimum beperken. Deze wagen, op ware grootte, met twee bochten en gemakkelijk te bedienen door een enkel bemanningslid, zou eenvoudig te restaureren moeten zijn met gestandaardiseerde moderne onderdelen. We zullen alternatieve manieren bekijken om geïnteresseerden de traditionele elektrische tramtechniek bij te brengen.
Meer informatie: streetcar.org/streetcars/351
More Modern Melbourne
Muni’s tram uit 1929 in Melbourne, Australië, W2-klasse wagen 496, is sinds 1984 een vast onderdeel van de vloot. Zes jaar geleden hielp Market Street Railway Muni bij de aanschaf van een latere versie van deze iconische tram, SW6-klasse rijtuig 916 uit 1946. Melbourne had in de loop der jaren steeds meer verbeteringen aangebracht aan de W-klasse trams, waaronder deuren op het voorheen open middenperron. Hierdoor is 916 geschikter dan 496 voor exploitatie in alle weersomstandigheden, en biedt het vooruitzicht op bediening door één persoon, zoals Melbourne nu zelf doet met zijn oldtimer trams op zijn City Circle lijn.
Meer informatie: streetcar.org/streetcars/916
Sister City Tram
Muni heeft twee trams uit Japan, beide gebouwd in 1927 en vergelijkbaar in uiterlijk. De ene, 578(J), reed eerst in Kobe en daarna, na de aanval met de A-bom, in Hiroshima. Hij heeft hier een aantal Trolley Festival seizoenen gereden, maar sindsdien niet meer, omdat hij niet is aangepast aan de eisen van de “Americans With Disabilities Act”. De andere, 151, reed in San Francisco’s zusterstad Osaka, maar kwam te laat voor de Trolley Festivals en heeft hier geen passagiers vervoerd.
De 151 heeft echter een groot voordeel: hij heeft drie deuren aan elke kant – voor, midden en achter – terwijl de deuren van de 578(J) in het midden en achter zitten als hij aan de rechterkant van de straat rijdt, zoals in de VS (Japan rijdt aan de linkerkant). Het comité van zustersteden Osaka-San Francisco heeft burgemeester Ed Lee gevraagd deze tram in ere te herstellen als teken van de langdurige vriendschap tussen de steden. De toekomst van de 578 is nog niet definitief vastgesteld, maar als hij niet door Muni wordt behouden, zou hij aan musea worden aangeboden.
Meer informatie: streetcar.org/streetcars/151
Onze prijs uit Porto
Net als de 151 uit Osaka zou de Portugese tram 189 uit Porto meer internationale allure geven aan de oldtimer-tramlijn van San Francisco. Evenals de tram uit Osaka geniet de tram uit Porto steun uit het thuisland, in dit geval van het Consulaat-Generaal van Portugal in San Francisco, dat burgemeester Lee heeft gevraagd de tram te restaureren.
Deze vrolijke tram, die in 1929 door ambachtslieden uit Porto werd gebouwd naar een ontwerp van Brill, de Amerikaanse fabrikant van trams, uit het begin van de vorige eeuw, was een van de populairste wagens tijdens de Trolley Festivals in de jaren tachtig. Vijftien jaar geleden begon Muni met de restauratie, waarbij het frame volledig opnieuw werd opgebouwd en de motoren en regelaars werden gerestaureerd voordat het werk werd stopgezet. De wagen is nu gedemonteerd maar compleet, het prachtige houtwerk binnen wacht erop om weer te schitteren. Nieuwe aandrijving zou een uitdaging kunnen zijn om op de enkele vrachtwagen van deze wagen te passen, een taak die zal worden geëvalueerd.
Meer informatie: streetcar.org/streetcars/189
De Milanese Trams
De exacte zes te restaureren Milanese wagens zullen worden bepaald op basis van een nauwkeurig onderzoek van hun carrosserieconditie, met name het frame. Waarschijnlijk zullen de drie traditionele Milanese kleuren – geel, groen en oranje – elk op twee wagens worden toegepast. De toekomst van de overige vijf Milanese trams van Muni is nog niet bepaald, hoewel er twee al lang buiten dienst zijn na ongelukken en mogelijk zullen worden afgestoten. Een of meer van de andere zouden worden bewaard voor een eventuele toekomstige restauratie.
Meer informatie: streetcar.org/streetcars/1895
Hoe zit het met de anderen?
Zoals we al zeiden, is de mix van wagens in dit aanstaande contract gericht op het maximaliseren van het aantal dubbele-einden-wagens in de operationele vloot. Hier is een overzicht van de resterende auto’s in de historische tramvloot:
- Muni’s eigen 1914 Wagen 162 (de tweeling van 130, maar geschilderd in de latere, 1950s “Wings” livery) wordt momenteel gerepareerd en zou begin 2018 weer in dienst moeten komen. Hij zal in zijn huidige configuratie worden gehandhaafd. Meer over de 162 in “Short Turns”, p. 15.
- Muni’s twee open-top Blackpool, Engeland “boot trams” uit 1934 zijn beide in operationele staat en zullen worden onderhouden zoals ze zijn. De aanpassingen die aan de boten zijn gedaan om te voldoen aan de “Americans With Disabilities Act” maken ze enkelvoudig in de passagiersdienst, en ze vereisen een bemanning van twee personen. Desondanks zal Market Street Railway zich blijven inspannen om deze wagens, nummers 228 en 233, vaker in de reguliere dienst te laten rijden.
- 1929 Melbourne W2-klasse 496 is operationeel en zal in ongewijzigde staat worden onderhouden. Hoewel hij een dubbel uiteinde heeft, is hij door zijn open middenperron minder functioneel dan zijn jongere broer 916, die op de restauratielijst staat. Zijn tweelingbroer, de W2-klasse 586 uit 1930, die voornamelijk voor onderdelen is aangeschaft en nooit in San Francisco heeft gereden, zal in die hoedanigheid worden gehandhaafd.
- 1952 Brussels PCC 737 (geschilderd ter ere van zusterstad Zürich, Zwitserland) is operationeel en zal worden gehandhaafd. Hoewel het een aantal PCC-onderdelen deelt, heeft het veel niet-standaard onderdelen en vereist het een individuele opleiding van de machinisten. Hierdoor stond hij de afgelopen jaren “achter in de schuur”. We hebben Muni aangemoedigd om de tram vaker te laten rijden.
- Hamburg tram 3557 uit 1954, de eerste internationale tram die naar San Francisco kwam (in 1979 geïmporteerd door Maurice Klebolt, zonder medeweten of toestemming van Muni) is niet operationeel en staat voor de uitdaging om met succes te worden aangepast om aan de ADA-eisen te voldoen. Het unieke besturingssysteem zou een individuele opleiding voor machinisten en onderhoudspersoneel vereisen, tenzij het op de een of andere manier kan worden gestandaardiseerd.
- 1912 Moskou-Orel, Rusland, één-vrachtwagen 106. Deze wagen, die de bijnaam “Streetcar Named Desire for Peace” kreeg toen Maurice Klebolt in 1986 de aanschaf ervan leidde, staat voor de meeste uitdagingen van alle wagens in de historische vloot. Hij is erg klein, heeft maar één uiteinde, heeft momenteel twee bemanningsleden nodig, kan niet gemakkelijk worden aangepast om aan de ADA-eisen te voldoen, en heeft een unieke scharnierende enkele truck en aandrijfsysteem waarvoor geen onderdelen beschikbaar zijn. Market Street Railway en Muni zullen alle opties onderzoeken die kunnen leiden tot het behoud van de wagen, hetzij lokaal of mogelijk zelfs terug in het land van herkomst.
- Muni’s twee resterende oldtimer werkwagens, 1916 motor flat C-1 en 1900 bovenleidingwagen 0304, zullen worden behouden.
- Muni’s “reservevloot” van ongerestaureerde PCC’s werd uitvoerig behandeld in het laatste nummer van Inside Track, en we zullen een update hebben in het volgende nummer. Het plan blijft om de helft van de vloot – ongeveer 12 wagons in de slechtste bouwkundige staat – uit de roulatie te nemen en ze eerst gratis (behalve voor vervoer) aan te bieden aan geïnteresseerde musea. (Gemachtigde vertegenwoordigers van musea die belangstelling hebben voor een van deze PCC’s kunnen meer informatie krijgen door een briefje te sturen naar [email protected].)
VOORUIT
Zoals altijd het geval is geweest bij deze grootscheepse inspanning voor het behoud van historisch vervoer in San Francisco, zit het venijn in de details.
Als moderne aandrijfsystemen voor trams een vereiste zijn voor de restauratie van deze unieke trams uit de hele wereld en uit de geschiedenis van onze eigen stad, wil Market Street Railway dat het uiterlijk en het gevoel van de wagens zo dicht mogelijk bij normaal blijven.
Dit betekent behuizingen voor de bedieningsorganen die ongeveer dezelfde vorm en grootte hebben als de traditionele “K”-bedieningsorganen op de wagons die ze hadden, andere moderne onderdelen die uit het zicht van passagiers en toeschouwers zijn gehuisvest (met uitzondering van verplichte onderdelen zoals stopverzoekborden, beveiligingscamera’s en dergelijke) en wagons die sterk lijken op – of eigenlijk zijn – de originelen voor die tram.
Zoals gezegd, het evenwicht tussen onderhoudsvriendelijkheid en exploitatie en historisch behoud zal moeilijk te bereiken zijn, maar wij geloven dat het nastreven van dit evenwicht de beste manier is om deze trams gerestaureerd te krijgen. Zonder het vertrouwen dat deze wagons op een betrouwbare manier in de dagelijkse dienst kunnen rijden, is het meer dan waarschijnlijk dat de Muni-leiding ze aan de kant zal zetten en ze zelden of nooit zal laten rijden. Dat is in niemands belang.
De voorzitter van MSR, Rick Laubscher, is er alles aan gelegen om een zo goed mogelijk resultaat te bereiken met dit aanstaande contract en zal het grootste deel van zijn tijd besteden aan het opstellen en goedkeuren ervan, waarbij hij de rol van Muni als eigenaar en exploitant van de historische tramvloot volledig zal respecteren, maar zich ook volledig bewust zal zijn van de verplichting die MSR heeft ten opzichte van de geschiedenis. Rick ontvangt graag commentaar en meningen van leden over deze belangrijke zaak en is te bereiken op [email protected].
