Sepsis en zwangerschap

Door Sara Ryding, B.Sc.Reviewed by Lois Zoppi, BA

Incidentie

Sepsis tijdens de zwangerschap is een relatief zeldzame aandoening, maar nog steeds een belangrijke oorzaak van sterfte. Zoals de meeste vormen van sepsis neemt sepsis tijdens de zwangerschap toe als gevolg van de toegenomen leeftijd van de moeders.

Sepsis-gerelateerde sterfte bij moeders is toegenomen van 0,81 per 100.000 zwangere vrouwen in 2003-2005 tot 1,13 per 100.000 in 2006-2008. Meer vrouwen bevallen boven de leeftijd van 40 jaar, wat betekent dat ze meer kans hebben op chronische gezondheidsaandoeningen zoals diabetes en obesitas. Dergelijke chronische gezondheidsaandoeningen, of comorbiditeiten, zijn belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van sepsis.

Hoewel fantastisch, nieuwe technologieën zoals kunstmatige inseminatie en foetale geneeskunde het voorkomen van hoog-risico zwangerschappen doen toenemen. Dit wordt ook verondersteld ten grondslag te liggen aan de toename van sepsis tijdens de zwangerschap. Septische shock kan ook optreden na de bevalling, hoewel het zeer ongewoon is met ongeveer 0,002% tot 0,01% van de tijd.

Sepsis is een van de topoorzaken van sterfte in zwangerschappen, samen met bloeding, hypertensieve ziekte en abortus.

Gemeenschappelijke infecties

Zekere infecties komen vaker voor bij zwangere vrouwen en kunnen het startpunt zijn voor de pathogene infectie die sepsis teweegbrengt. Urineweginfecties (UTI’s) komen vaak voor tijdens de zwangerschap als gevolg van een vermindering van het concentratievermogen van de nieren. Dit leidt tot de aanwezigheid van bacteriën in de urine, bacteriurie genoemd. De verwijding van de urineleider tijdens de zwangerschap maakt vervolgens opstijgende infecties mogelijk, waardoor tot 40% van de zwangere vrouwen vatbaar is voor ontstekingen in de nieren. Sepsis met een bron in de urinewegen wordt vaak behandeld met antimicrobiële middelen. Antimicrobiële resistentie neemt echter toe bij verwekkers van urineweginfecties, waardoor het een ernstig probleem wordt dat moeilijk te behandelen is.

Bacteriële pneumonie is een veel voorkomende bron van sepsis en is dat ook bij zwangere vrouwen. Influenza en varicella zijn potentiële oorzaken van snel progressieve virale longontsteking bij zwangere vrouwen, waarbij de opkomst van H1N1 influenza (Mexicaanse griep) zwangere vrouwen kwetsbaar maakt voor ernstige pneumonie.

Dit gold met name als ze werden getroffen door een van de bovengenoemde comorbiditeiten. Hier, waar de bron van de infectie viraal en niet bacterieel is, worden antivirale medicatie en infectiecontroleparameters gebruikt om verspreiding te stoppen en hopelijk het begin van sepsis te beteugelen.

Behandeling

Behandelingen volgen gewoonlijk de standaard sepsisbehandeling, waarbij het herstellen van goede weefseldoorbloedingsniveaus een van de eerste stappen is. Over de vloeistoffen die bij de reanimatie worden gebruikt, wordt gediscussieerd, maar in het algemeen is zwangerschap geen aandoening die het noodzakelijk maakt vasopressoren of inotrope middelen, die gewoonlijk worden toegediend, achterwege te laten. Anderzijds kunnen dopamine en noradrenaline bedrieglijk zijn omdat zij de toestand van de moeder kunnen verbeteren terwijl zij de bloedstroom naar de placenta en de baarmoeder schaden. Dit komt bovenop de veranderde balans tussen zuurstoftoevoer en -verbruik van de foetus die kan worden gewijzigd wanneer de moeder sepsis ontwikkelt.

Sepsis kan leiden tot longoedeem als gevolg van een verhoogde permeabiliteit van het vasculaire systeem in het lichaam. Dit kan de noodzaak van invasieve mechanische beademing bevorderen. Invasieve mechanische beademing wordt gebruikt in combinatie met sederende en/of neuromusculaire blokkerende middelen, die ook in staat zijn de placenta te passeren. Zij kunnen dan een vermindering van de foetale hartslagvariabiliteit en foetale bewegingen veroorzaken, wat een goede bewaking van de foetus en zijn gezondheid belemmert.

Wanneer sepsis wordt vastgesteld, worden bloedkweken afgenomen en onderzocht, zodat zo spoedig mogelijk de juiste antibiotica kunnen worden toegediend. Bij zwangere vrouwen met sepsis wordt de sepsis vaak veroorzaakt door verschillende pathogenen, waardoor een breedspectrum antibioticumtherapie noodzakelijk is. Verschillende antibiotica hebben echter gewijzigde farmacologische eigenschappen bij zwangere vrouwen. Dit omvat een groter distributievolume en veranderingen in absorptie en excretie. Uiteindelijk worden de serumspiegels van geneesmiddelen verlaagd, vooral door antibiotica die in de urine worden uitgescheiden. Bovendien zijn bepaalde antibiotica onveilig voor de foetus en moeten zij daarom worden vermeden.

Professionals op dit gebied proberen ook complicaties van sepsis bij zwangere vrouwen te voorkomen voordat behandeling noodzakelijk wordt. Overmatige bloedstolling wordt zowel door zwangerschap als sepsis geïnduceerd. Dit betekent dat het voorkomen van bloedstolsels in de bloedvaten, ook bekend als trombose, van cruciaal belang is. Compressiekousen, intermitterende compressie van de onderste ledematen en bloedverdunnende medicatie naast het stimuleren van vroegtijdig lopen worden vaak gebruikt om trombose te voorkomen.

Verder lezen

• Alles over sepsis
• Alles wat u moet weten over sepsis
• De diagnose van sepsis
• Oorzaken en symptomen van sepsis bij pasgeborenen
• Diagnose en behandeling van sepsis bij pasgeborenen