Learning Objectives
- Poznaj pozycję podejścia opartego na cechach w historii badań nad przywództwem.
- Wyjaśnić cechy, które są związane z przywództwem.
- Przedyskutować ograniczenia podejścia do przywództwa opartego na cechach.
Najwcześniejsze podejście do badań nad przywództwem dążyło do zidentyfikowania zestawu cech, które odróżniały liderów od osób niebędących liderami. Jakie były cechy osobowości oraz fizyczne i psychologiczne atrybuty ludzi, którzy są postrzegani jako liderzy? Ze względu na ówczesne problemy z pomiarem cech osobowości, w różnych badaniach stosowano różne miary. Do 1940 roku badacze doszli do wniosku, że poszukiwanie cech definiujących przywództwo jest daremne. Jednak w ostatnich latach, dzięki postępom w literaturze dotyczącej osobowości, takim jak opracowanie modelu Wielkiej Piątki, badacze odnieśli większy sukces w identyfikacji cech, które przewidują przywództwo. Co najważniejsze, przywództwo charyzmatyczne, które jest jednym ze współczesnych podejść do przywództwa, może być postrzegane jako przykład podejścia opartego na cechach.
Cechy, które wykazują stosunkowo silny związek z przywództwem, są następujące:
Inteligencja
Ogólne zdolności umysłowe, które psychologowie określają jako „g”, a które w języku potocznym często nazywane są IQ, zostały powiązane z pojawieniem się osoby jako lidera w grupie. Konkretnie, ludzie, którzy mają wysokie zdolności umysłowe, są częściej postrzegani jako liderzy w swoim środowisku. Należy jednak pamiętać, że inteligencja jest pozytywnym, ale umiarkowanym predyktorem przywództwa. Oprócz wysokiego IQ, skuteczni liderzy mają tendencję do posiadania wysokiej inteligencji emocjonalnej (EQ). Osoby o wysokim EQ wykazują wysoki poziom samoświadomości, motywacji, empatii i umiejętności społecznych. Psycholog, który ukuł termin „inteligencja emocjonalna”, Daniel Goleman, uważa, że IQ jest cechą progową: ma znaczenie w przypadku stanowisk kierowniczych wyższego szczebla, ale kiedy już się je osiągnie, nie pomaga już liderom, ponieważ większość liderów ma już wysokie IQ. Według Golemana tym, co odróżnia skutecznych liderów od nieskutecznych, jest ich zdolność do kontrolowania własnych emocji i rozumienia emocji innych ludzi, ich wewnętrzna motywacja i umiejętności społeczne. Wielu obserwatorów uważa, że Carly Fiorina, odsunięta od władzy dyrektor generalna HP, wykazała się wysokim poziomem inteligencji, ale niskim poziomem empatii dla ludzi wokół niej, co doprowadziło do nadmiernego polegania na liczbach przy jednoczesnym ignorowaniu ludzkich kosztów jej decyzji.
Rysunek 10.4 Wielka Piątka Cech Osobowości
Źródło: Goldberg, L. R. (1990). Alternatywny „opis osobowości”: The big-five factor structure. Journal of Personality & Social Psychology, 59, 1216-1229.
Psychologowie zaproponowali różne systemy kategoryzacji cech, które składają się na unikalną osobowość jednostki; jednym z najszerzej akceptowanych jest model Wielkiej Piątki, który ocenia jednostkę według otwartości na doświadczenie, sumienności, ekstrawersji, ugodowości i neurotyczności. Kilka z cech osobowości Wielkiej Piątki zostało powiązanych z pojawieniem się przywództwa (czy ktoś jest postrzegany przez innych jako lider) i skutecznością przywództwa.
Rysunek 10.5
Steve Ballmer, dyrektor generalny firmy Microsoft, jest ekstrawertycznym liderem. Na przykład z okazji 25. rocznicy powstania firmy Microsoft Ballmer z entuzjazmem wyskoczył z jubileuszowego tortu, aby zaskoczyć publiczność.
Na przykład ekstrawersja jest związana z przywództwem. ekstrawertycy to ludzie towarzyscy, asertywni i energiczni. Lubią wchodzić w interakcje z innymi w swoim środowisku i wykazują pewność siebie. Ponieważ są zarówno dominujące, jak i towarzyskie w swoim środowisku, pojawiają się jako liderzy w wielu różnych sytuacjach. Spośród wszystkich cech osobowości, ekstrawersja ma najsilniejszy związek zarówno z pojawieniem się lidera, jak i jego skutecznością. Badania wykazują, że osoby sumienne mają również większe szanse na bycie liderami. Nie oznacza to, że wszyscy skuteczni liderzy są ekstrawertykami, ale jest bardziej prawdopodobne, że ekstrawertycy znajdą się na stanowiskach przywódczych. Przykładem introwertycznego lidera jest Jim Buckmaster, dyrektor generalny Craigslist. Jest on znany jako introwertyk i przyznaje, że nie ma spotkań, ponieważ ich nie lubi.
Inną cechą osobowości związaną z przywództwem jest sumienność. Sumienni ludzie są zorganizowani, podejmują inicjatywę i wykazują wytrwałość w swoich dążeniach. Ludzie sumienni mają większe szanse, aby stać się liderami i być skutecznymi jako liderzy. Wreszcie, ludzie, którzy są otwarci na doświadczenie – ci, którzy wykazują się oryginalnością, kreatywnością i są otwarci na próbowanie nowych rzeczy – mają tendencję do wyłaniania się na liderów i bycia skutecznymi liderami.
Poczucie własnej wartości
Poczucie własnej wartości nie jest jedną z cech Wielkiej Piątki, ale jest ważnym aspektem osobowości. Stopień, w jakim ludzie są spokojni o siebie i ogólnie pozytywnie oceniają swoją wartość i możliwości, wydaje się mieć znaczenie dla tego, czy będą postrzegani jako liderzy. Liderzy o wysokiej samoocenie bardziej wspierają swoich podwładnych, a kiedy trzeba wymierzyć karę, karzą skuteczniej. Możliwe, że osoby z wysoką samooceną mają wyższy poziom pewności siebie, co wpływa na ich wizerunek w oczach zwolenników. Poczucie własnej wartości może również wyjaśniać związek pomiędzy niektórymi atrybutami fizycznymi a pojawieniem się w roli lidera. Na przykład badania wykazują silną zależność pomiędzy wzrostem a byciem postrzeganym jako lider (jak również sukcesem zawodowym w ciągu całego życia). Sugeruje się, że samoocena może być kluczem do powiązania wzrostu z przywództwem, ponieważ ludzie, którzy są wyżsi mają również wyższą samoocenę i w związku z tym mogą wykazywać się większym poziomem charyzmy i pewności siebie w stosunku do swoich zwolenników.
Integrity
Figure 10.6 Traits Associated with Leadership
Badania wykazują również, że ludzie, którzy są skuteczni jako liderzy, mają tendencję do posiadania kompasu moralnego oraz wykazują się uczciwością i rzetelnością. Liderzy, których uczciwość jest kwestionowana, tracą wiarygodność, a przy okazji szkodzą swojej firmie. Na przykład, kiedy ujawniono, że dyrektor generalny Whole Foods John Mackey używał pseudonimu, aby wygłaszać w Internecie negatywne komentarze na temat konkurenta firmy, firmy Wild Oats, jego działania zostały ostro skrytykowane, jego przywództwo zostało zakwestionowane, a reputacja firmy ucierpiała.
Rysunek 10.7
Condoleezza Rice miała inne obowiązki jako prorektor Uniwersytetu Stanforda w porównaniu z jej rolą jako sekretarza stanu Stanów Zjednoczonych. Czy uważasz, że te różnice wpłynęły na jej zachowanie jako lidera?
Istnieją również pewne cechy, które są negatywnie związane z pojawieniem się w roli lidera i odnoszeniem sukcesów jako lider. Na przykład, osoby ugodowe, skromne, o dobrym usposobieniu i unikające konfliktów mają mniejsze szanse na bycie postrzeganymi jako liderzy. Kluczem do skorzystania z wyników badań badaczy cech jest świadomość, że nie wszystkie cechy są równie skuteczne w przewidywaniu potencjału przywódczego we wszystkich okolicznościach. W niektórych sytuacjach organizacyjnych cechy przywódcy mogą mieć większe znaczenie. Na przykład, w małych, przedsiębiorczych organizacjach, gdzie liderzy mają dużą swobodę w decydowaniu o swoim zachowaniu, rodzaj cech lidera może mieć znaczenie dla potencjału przywódczego. W dużych, biurokratycznych i rządzących się swoimi prawami organizacjach, takich jak rząd czy wojsko, cechy lidera mogą mieć mniejszy wpływ na to, jak dana osoba się zachowuje i czy jest skutecznym przywódcą.J Co więcej, niektóre cechy stają się istotne w określonych okolicznościach. Na przykład odwaga może być kluczową cechą u liderów wojskowych, ale niekoniecznie u liderów biznesowych. Naukowcy doszli do wniosku, że zamiast próbować zidentyfikować kilka cech, które odróżniają liderów od osób niebędących liderami, należy określić warunki, w jakich różne cechy wpływają na wyniki lidera, a także to, czy dana osoba okaże się liderem.
Key Takeaway
Wiele badań poszukiwało ograniczonego zestawu cech osobowych, które sprawiłyby, że ktoś byłby postrzegany jako lider i odnosiłby sukcesy jako lider. Niektóre cechy są konsekwentnie związane z przywództwem, takie jak inteligencja (zarówno zdolności umysłowe, jak i inteligencja emocjonalna), osobowość (ekstrawersja, sumienność, otwartość na doświadczenie, poczucie własnej wartości) i uczciwość. Głównym ograniczeniem podejścia opartego na cechach jest to, że nie uwzględnia ono sytuacji, w której występuje przywództwo. Dlatego bardziej użyteczne jest określenie warunków, w których różne cechy są potrzebne.
Ćwiczenia
- Pomyśl o liderze, którego podziwiasz. Jakie cechy posiada ta osoba? Czy są one spójne z cechami omawianymi w tym rozdziale? Jeśli nie, dlaczego ta osoba jest skuteczna pomimo obecności różnych cech?
- Czy wyniki badań nad cechami można wykorzystać do szkolenia potencjalnych liderów? Które cechy wydają się łatwiejsze do nauczenia? Które są bardziej stabilne?
- Jak organizacje mogą identyfikować przyszłych liderów z danym zestawem cech? Jakie metody byłyby przydatne do tego celu?
- Jakie inne cechy, które mogłyby być istotne dla przywództwa, przychodzą ci do głowy?
