Thanos Davelis, Director of Public Affairs, HALC
95 lat temu, hellenizm został wymazany z Azji Mniejszej w ostatnim akcie ludobójstwa dokonanego przez Turcję na jej mniejszościach chrześcijańskich. Po przetrwaniu – i rozkwicie – przez 3000 lat, grecka obecność w Azji Mniejszej została wymazana w Wielkim Pożarze Smyrny, w 1922 r.
Armia Mustafy Kemala wkroczyła do Smyrny 9 września 1922 r. Do 22 września, Smyrna była nie do poznania. Ogień – zapalony przez siły tureckie – przetoczył się przez miasto i doszczętnie spalił dzielnice greckie i ormiańskie, wymazując wszystko, co przypominałoby przyszłym pokoleniom o ich obecności.
Po przybyciu do Aten pod koniec 1922 roku, po zniszczeniu Smyrny, Ernst Otto Jacob, sekretarz generalny Y.M.C.A w Smyrnie oświadczył:
Turecka polityka eliminacji mniejszości chrześcijańskich w Azji Mniejszej została zdecydowanie wprowadzona w życie. Chrześcijańskie dzielnice Smyrny zostały praktycznie wymazane z powierzchni ziemi.
Winston Churchill, w swoich wspomnieniach, również pisał o spaleniu Smyrny:
… Armia Mustafy Kemala … świętowała swój triumf przez spalenie Smyrny na popiół i przez ogromną masakrę jej chrześcijańskiej ludności…
Na miejscu świadkowie z przerażeniem opowiadali o tureckich okrucieństwach i pożarze. Brytyjski porucznik A. S. Merrill tak opisał tę scenę:
Cały ranek widać było łunę, a potem płomienie płonącej Smyrny. Przybyliśmy około godziny przed świtem i scena była nie do opisania. Całe miasto płonęło, a port był jasny jak słońce. Tysiące bezdomnych uchodźców przemieszczało się tam i z powrotem po płonącym nabrzeżu – ogarnięci paniką do granic szaleństwa.
Z tych powodów rząd grecki symbolicznie wybrał 14 września jako oficjalny dzień pamięci i upamiętnienia ludobójstwa Greków z Azji Mniejszej przez państwo tureckie. The ludobójstwo zaczynać w 1914 i kończyć z the wymiana populacja między Grecja i Turcja w 1923. Do 1923 roku ponad 700.000 z około 2 milionów Greków mieszkających w Azji Mniejszej na początku I Wojny Światowej zginęło w wyniku tureckiej polityki „turkizacji”. W sumie ponad 2,5 miliona Ormian, Greków i Asyryjczyków zostało zabitych w wyniku centralnie zaplanowanych i systematycznie wykonywanych deportacji i mordów.
Ambasador USA w Imperium Osmańskim, Henry Morgenthau, pisze:
Ormianie nie są jedynym poddanym narodem w Turcji, który ucierpiał z powodu tej polityki uczynienia z Turcji wyłącznie kraju Turków. Historię, którą opowiedziałem o Ormianach, mógłbym z pewnymi modyfikacjami opowiedzieć również o Grekach i Syryjczykach. Rzeczywiście Grecy byli pierwszymi ofiarami tej nacjonalizującej idei.
Ci, którzy przeżyli marsze śmierci, tureckie brutalności i pożary Smyrny, wylądowali na brzegach Grecji jako uchodźcy, odbudowując świat, który utracili w slumsach Pireusu i Salonik.
Do czasu ukutego przez Raphaela Lemkina słowa ludobójstwo, to kataklizmiczne wydarzenie w helleńskiej historii Grecy określali po prostu jako „Masakrę” (H Σφαγή), „Wielką Katastrofę” (H Μεγάλη Καταστροφή) lub „Wielką Tragedię” (H Μεγάλη Τραγωδία).
Naszym obowiązkiem jest zapewnienie, by ta Wielka Katastrofa nie powtórzyła się, a słowa „Nigdy więcej” zabrzmiały głośno i wyraźnie. Międzynarodowe Stowarzyszenie Naukowców Ludobójstwa, największy autorytet akademicki w dziedzinie ludobójstwa, przyjęło rezolucję, w której stwierdza:
Postanawia się, że Międzynarodowe Stowarzyszenie Naukowców Ludobójstwa jest przekonane, że osmańska kampania przeciwko chrześcijańskim mniejszościom Imperium w latach 1914-1923 stanowiła ludobójstwo Ormian, Asyryjczyków oraz pontyjskich i anatolijskich Greków.
Dzisiaj, pomimo przytłaczających dowodów, walka o uznanie tego haniebnego czynu trwa nadal. Turcja nadal wypiera się tej części swojej mrocznej przeszłości, próbując napisać historię na nowo i zrzucić winę na ofiary. Od momentu powstania, HALC stoi na czele walki o uznanie ludobójstwa i przeciwko próbom zaprzeczania prawdzie, i będzie nadal walczyć o prawa człowieka tych chrześcijan i mniejszości religijnych na Bliskim Wschodzie, które obecnie stoją w obliczu podobnych zagrożeń.
