Nowe zalecenia WHO mają na celu pomoc w zachowaniu skuteczności antybiotyków, które są ważne dla medycyny ludzkiej, poprzez ograniczenie ich niepotrzebnego stosowania u zwierząt. W niektórych krajach około 80% całkowitego zużycia antybiotyków ważnych z medycznego punktu widzenia przypada na sektor zwierzęcy, głównie w celu promowania wzrostu u zdrowych zwierząt.
- Wytyczne WHO dotyczące stosowania ważnych z medycznego punktu widzenia środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność
Nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotyków u zwierząt i ludzi przyczynia się do rosnącego zagrożenia antybiotykoopornością. Niektóre rodzaje bakterii, które wywołują poważne infekcje u ludzi, rozwinęły już odporność na większość lub wszystkie dostępne metody leczenia, a w trakcie badań jest bardzo niewiele obiecujących opcji.
„Brak skutecznych antybiotyków jest równie poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa, jak nagła i śmiertelna epidemia choroby”, mówi dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny WHO. „Zdecydowane, trwałe działania we wszystkich sektorach są niezbędne, jeśli mamy odwrócić falę oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i zapewnić światu bezpieczeństwo.”
W przeglądzie systematycznym opublikowanym dziś w The Lancet Planetary Health stwierdzono, że interwencje ograniczające stosowanie antybiotyków u zwierząt, z których pozyskuje się żywność, zmniejszyły liczbę bakterii opornych na antybiotyki u tych zwierząt nawet o 39%. Badania te bezpośrednio przyczyniły się do opracowania nowych wytycznych WHO.
WHO zdecydowanie zaleca ogólne ograniczenie stosowania wszystkich klas antybiotyków o znaczeniu medycznym u zwierząt produkujących żywność, w tym całkowite ograniczenie stosowania tych antybiotyków w celu promowania wzrostu i zapobiegania chorobom bez diagnozy. Zdrowe zwierzęta powinny otrzymywać antybiotyki w celu zapobiegania chorobie tylko wtedy, gdy została ona zdiagnozowana u innych zwierząt w tym samym stadzie, pogłowiu lub populacji ryb.
Gdzie to możliwe, chore zwierzęta powinny być badane w celu określenia najbardziej skutecznego i rozważnego antybiotyku do leczenia ich specyficznej infekcji. Antybiotyki stosowane u zwierząt powinny być wybierane spośród tych, które WHO wymienia jako „najmniej ważne” dla zdrowia ludzkiego, a nie spośród tych sklasyfikowanych jako „o najwyższym priorytecie i krytycznie ważne”. Antybiotyki te są często ostatnią linią, lub jedną z ograniczonych terapii, dostępnych w leczeniu poważnych infekcji bakteryjnych u ludzi.
„Dowody naukowe wskazują, że nadużywanie antybiotyków u zwierząt może przyczyniać się do powstawania oporności na antybiotyki” – mówi dr Kazuaki Miyagishima, dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Żywności i Chorób Odzwierzęcych w WHO. „Ilość antybiotyków stosowanych u zwierząt nadal wzrasta na całym świecie, napędzana rosnącym popytem na żywność pochodzenia zwierzęcego, często produkowaną poprzez intensywną hodowlę zwierząt.”
Wiele krajów podjęło już działania mające na celu ograniczenie stosowania antybiotyków u zwierząt produkujących żywność. Na przykład, od 2006 roku Unia Europejska zakazała stosowania antybiotyków w celu promocji wzrostu. Konsumenci również napędzają popyt na mięso hodowane bez rutynowego stosowania antybiotyków, z niektórymi głównymi sieciami spożywczymi przyjmującymi politykę „bez antybiotyków” dla swoich dostaw mięsa.
Opcje alternatywne do stosowania antybiotyków w celu zapobiegania chorobom u zwierząt obejmują poprawę higieny, lepsze wykorzystanie szczepień oraz zmiany w trzymaniu zwierząt i praktykach hodowlanych.
Wytyczne WHO dotyczące stosowania ważnych z medycznego punktu widzenia środków przeciwdrobnoustrojowych u zwierząt, od których lub z których pozyskuje się żywność, opierają się na dziesiątkach lat raportów ekspertów i ocen roli stosowania antybiotyków w rolnictwie w rosnącym zagrożeniu antybiotykoopornością. Przyczyniają się one bezpośrednio do realizacji celów globalnego planu działania w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe przyjętego przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia w 2015 r. oraz Deklaracji Spotkania Wysokiego Szczebla Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w sprawie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, przyjętej w 2016 r.
Uwaga dla redaktorów:
Od 2005 r., WHO publikuje listę krytycznie ważnych środków przeciwdrobnoustrojowych dla medycyny ludzkiej, z regularnymi korektami, która ma być wykorzystywana jako podstawa do promowania ich rozważnego stosowania. Lista grupuje wszystkie antybiotyki stosowane obecnie u ludzi i zwierząt w trzech kategoriach – „ważne”, „bardzo ważne” i „krytycznie ważne” – na podstawie ich znaczenia dla medycyny człowieka.
- Krytycznie ważne środki przeciwdrobnoustrojowe dla medycyny człowieka
Ogólnym celem jest zachęcanie do rozważnego stosowania w celu spowolnienia oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i zachowania skuteczności antybiotyków o największym znaczeniu dla medycyny. Wydane dziś wytyczne uwzględniają ten cel w zaleceniach dotyczących stosowania antybiotyków w rolnictwie.
W piątej rewizji listy opublikowanej w kwietniu 2017 r. antybiotyki uznane za najwyższy priorytet wśród krytycznie ważnych środków przeciwdrobnoustrojowych to chinolony, cefalosporyny 3. i wyższej generacji, makrolidy i ketolidy, glikopeptydy i polimyksyny (znane również jako kolistyna). Antybiotyki te są niezbędne jako ostatnia deska ratunku w leczeniu wielolekoopornych zakażeń u ludzi.
.
