Could it be that women design for living, breathing 24/7 women while men (ditto) design for the imaginary woman in their heads-a concept, a twilight ideal?
By Clara Young
Data 1 lutego 2019
Kiedy zapytałam stylistkę Lea-Anne Baxter i dyrektora artystycznego Alexa Gosse’a o różnicę między kobiecym a męskim spojrzeniem, spojrzeli na mnie pustym wzrokiem. Minęło trochę czasu, zanim zorientowaliśmy się, że zamieszanie było kwestią homofonów: Myśleli, że pytam o różnicę między żeńskimi „gejami” a męskimi „gejami”.
Ale kiedy już wszystko sobie wyjaśniliśmy i przeszliśmy do rozmowy o różnicy między tym, jak mężczyźni projektują ubrania dla kobiet, a jak kobiety projektują ubrania dla kobiet, sprawy były tak samo mętne jak zawsze – nasza homofoniczna pomyłka okazała się wymownym objazdem wokół kwestii mężczyzna-kobieta. Ponieważ każda rozmowa o różnicy między tym, jak mężczyźni i kobiety patrzą na rzeczy, jest pozbawiona sensu, jeśli nie doda się do niej tego, jak ich szczególna tożsamość seksualna (gej, heteroseksualista, bi, kwestionujący, aseksualny i tak dalej) wpływa na to spojrzenie, a wtedy popadamy w absurdalność nawet próbując skatalogować i przypisać pewien uniwersalny sposób, w jaki mężczyźni patrzą na rzeczy i je tworzą, a kobiety patrzą na rzeczy i je tworzą.
Kiedy w połowie lat 70. pojawił się termin „męskie spojrzenie”, sprawy między kobietami i mężczyznami były, wydawałoby się, prostsze. Mężczyźni byli gumowymi szyjami, a kobiety gumowymi szyjami, celami kreskówkowych obrotów głowy o 360 stopni. W filmie, od którego pochodzi ten termin, rubbernecking przybiera formę ujęć śledzących, które pełzają po wzgórzach i dolinach kobiecego pejzażu. Następstwem męskiej kamery jest oczywiście kamera kobieca. Autorki zdjęć, takie jak Rachel Morrison z filmu Mudbound i Maryse Alberti z filmów Creed i Zapaśnik, przedstawiają kobiety jako coś znacznie innego niż seksualną ofiarę. Ale czy lubieżność to wszystko, co odróżnia męskie spojrzenie od kobiecego? Czy kobieta fotograf lub projektantka mody nie może pożądać kobiety w swojej pracy? Czy mężczyzna nie może przedstawiać kobiety jako kogoś innego niż seksualnie pożądaną istotę? Gender wydaje się być zakurzonym i niezbyt satysfakcjonującym sposobem myślenia o spojrzeniu. A jednak, jeśli alternatywą jest wpadnięcie w króliczą norę tożsamości, sama jej różnorodność sprawia, że każde spojrzenie jest kwestią indywidualności: nie męskie, kobiece, cisgenderowe, transgenderowe, gejowskie czy heteroseksualne, ale po prostu „moje”.”
Ale potem patrzysz na to, co Hedi Slimane wyprodukował w Celine, wycierając łupek Phoebe Philo, i wydaje się, że może po prostu być coś do męskiego spojrzenia w porównaniu z kobiecym spojrzeniem. W wywiadzie, którego udzielił po pokazie Wiosna 2019, Slimane zapytał: „Czy mężczyzna rysujący kobiece kolekcje jest problemem?”
Kobieta rysująca kobiecą kolekcję w Céline wyprodukowała asertywne ubrania dla kobiet, które pracują, prowadzą spotkania zarządu, uwodzą ludzi, chodzą na zakupy spożywcze i zabierają swoje dzieci na zajęcia karate, podczas gdy mężczyzna rysujący kobiecą kolekcję w Celine wyprodukował mikro imprezowe sukienki dla indie-rockowych księżniczek.
Może być: Kobieta rysująca damską kolekcję w Céline produkowała asertywne ubrania dla kobiet, które pracują, prowadzą spotkania zarządu, uwodzą ludzi, chodzą na zakupy spożywcze i zabierają swoje dzieci na zajęcia karate, podczas gdy mężczyzna rysujący damską kolekcję w Celine produkował mikro imprezowe fartuszki dla indie-rockowych księżniczek. Nie ominął też przy okazji języka francuskiego. Bez wątpienia Académie française jest tak samo oburzona wygnaniem przez Slimane’a akcentu aigu w Celine, jak feministki Philo jego lekceważeniem wiarygodnej odzieży dziennej – chyba że liczyć męskie garnitury.
Różnica między Slimane’em a Philo jest wyraźna. Czyżby kobiety projektowały dla żywych, oddychających 24/7 kobiet, podczas gdy mężczyźni (ditto) projektują dla wyimaginowanej kobiety w ich głowach – koncepcji, ideału zmierzchu? Ale z pewnością Slimane projektuje w takim samym stopniu dla rockowych babek, z którymi się zadaje, jak Philo dla korporacyjnych typów A. A co z Driesem Van Notenem, muchą w smole każdej teorii, że mężczyźni projektują wyłącznie dla kobiecego wytworu ich wyobraźni?
Czy może być tak, że kobiety projektują dla żywych, oddychających 24/7 kobiet, podczas gdy mężczyźni (podobnie) projektują dla wyimaginowanej kobiety w ich głowach – konceptu, zmierzchowego ideału?
Co więcej, kobiety z fantazji, które unoszą się w inspirującym eterze, który przyćmiewa męską wyobraźnię – w każdym razie w świecie mody – nie są pasywnymi zabawkami seksualnymi; często skłaniają się bardziej ku stronie drapieżnika. Muzami Alexandra McQueena były kobiety-wojowniczki; uzbroił je w gorsety i ostre jak nóż krawiectwo. Podobnie było z kobietami Thierry’ego Muglera i Claude’a Montany z ich pociskami na ramionach. Były monumentalne, były amazońskie, ale czy były prawdziwymi kobietami? Nie, ale nie o to chodziło – przynajmniej wtedy.
Moda tej wiosny jest jednak pełna prawdziwych i kobiecych ubrań. Jest tu falbaniasta pianka u Marca Jacobsa i Rodarte, dużo gafiastych siatek w miejscach takich jak Dior i boho w Chloé i Loewe z ich kosmopolitycznym klimatem lat 70-tych.
Ten ostatni element jest drugą naturą Vanessy Seward. Francusko-argentyńska projektantka, która do niedawna była wspierana przez A.P.C., jest dla Francuzek ideałem, jeśli chodzi o ubrania, które rzeczywiście się nosi. „Mam bardzo instynktowne podejście do mody”, mówi. „Widzę, co robią inni projektanci, co dzieje się na ulicy, co noszą moi znajomi i to podświadomie przechodzi przez mój mózg, a potem, voila, powstaje kolekcja.”
Niemniej jednak Seward, która kiedyś projektowała efektowne suknie dla Azzaro, buntuje się przeciwko poglądowi, że kobiety projektanci są dobre tylko w tworzeniu praktycznych ubrań, że są niewrażliwe na loty fantazji. „To pomysł, że kobiety umieją tylko gotować na co dzień, a mężczyźni zajmują się kuchnią grande” – mówi. „Tak samo jest z modą: Mężczyźni robią couture. Ale to nie jest prawda. Na początku wieku, to były kobiety jak Vionnet i Grès.”
„To jest pomysł, że kobiety wiedzą tylko jak zrobić codzienne gotowanie i mężczyźni zrobić grande cuisine. Tak samo jest w modzie: Mężczyźni robią couture.”
Tak jak Donatella Versace, która z łatwością produkuje zarówno ready-to-wear, jak i couture. Kobieta Versace, którą wymarzył jej brat Gianni, a Donatella pielęgnuje, nigdy nie była obca seksowności, ale zarządzanie domem przez panią Versace jest studium przypadku powolnego triumfu kobiecego spojrzenia nad męskim spojrzeniem. Charakterystyczne złoto-czarne kolory, rozcięte spódnice, głębokie dekolty i suknie bogini wciąż wiszą blisko, ale ostatnio ustąpiły miejsca czemuś, co graniczy z Pradą. Kobiety Donatelli nie są seksownymi Barbie Gianniego; to powolne spalanie się i bardzo zgodne z jej wiernym, choć fatalistycznym feminizmem.
Więc z czym to wszystko nas zostawia? Pewne rozwodnione wyobrażenie, że mężczyźni mają tendencję do rozpoczynania procesu projektowania od pomysłu, podczas gdy kobiety mają tendencję do rozpoczynania go od osoby. Ale czy naprawdę damy się na to nabrać? Ponieważ bez względu na to, czy domy mody są prowadzone przez mężczyzn czy przez kobiety, obraz kobiet na wybiegu jest niezwykle podobny.
Modelki wyglądają jak nieprawdopodobne, długonogie, androgyniczne jednorożce. Mój przyjaciel, który kierował pracami krawieckimi dla wielu najlepszych domów (i który pragnie pozostać anonimowy) powiedział mi, że zanim rozpoczną dopasowywanie i drapowanie na manekinach Stockmana, muszą je przygotować. Tynkują mokre rękawiczki na biuście manekina i zostawiają je na noc, aby zmiękły. Następnego dnia tłuką piersi, jak mediolańskie kotlety, a następnie drapują i przypinają wokół nowo naruszonego kształtu. Moja przyjaciółka mówi, że wszystkie najlepsze domy mody pracują w ten sam sposób, tworząc i przekazując obrazy anatomicznie fikcyjnych kobiet.
Zarządzanie domem przez panią Versace to studium przypadku powolnego triumfu kobiecego spojrzenia nad męskim.
Do czasu, gdy ubrania trafiają do sklepów, to, co dostajemy, zostało względnie dostosowane do prawdziwych ciał – oczywiście muszą się sprzedać – ale działa potężny ideał unisex, który ma niewiele wspólnego z tym, jak wielu z nas jest ukształtowanych. A kto nas w to wpycha? Moda. I to zarówno ze strony mężczyzn, jak i kobiet.
