(część serii broszur Dziedzictwo Baptystów w XXI wieku)
by William H. Brackney
Dla niektórych ludzi mówienie, że baptyści są protestantami brzmi dziwnie, ponieważ uważają oni, że baptyści są kategorią chrześcijan samą w sobie. Przeciwnie, dla wielu baptystów ważne jest, aby być postrzeganym jako część rodziny protestanckiej i baptyści z pewnością wnieśli istotny wkład w ogólne znaczenie protestantyzmu.
Protestanci to chrześcijanie, którzy pojawili się w Europie w XVI wieku, aby podkreślić autorytet Pisma Świętego, kapłaństwo wierzących i zbawienie z łaski. Główne kategorie protestantów obejmują luteran, reformowanych (zwinglian i kalwinistów), anabaptystów i Kościół Anglii. W grupach protestanckich pojawiły się główne postacie heroiczne, w tym Marcin Luter, Huldrych Zwingli, Jan Kalwin, Balthasar Hubmaier, Conrad Grebel, Menno Simons i Thomas Cranmer.
Jednym z głównych znaków protestantyzmu był rozwój konfesyjny. Ponieważ każdy z Reformatorów w taki czy inny sposób reagował przeciwko średniowiecznej tradycji katolickiej, starali się oni zdefiniować swoje przekonania w kategoriach „wyznań” lub deklaracji wiary. Na spotkaniach takich jak Kolokwium w Marburgu (1529) i Sejm w Spirze (1529), wyznania były przedstawiane na poparcie podstawowych przekonań nowych grup. Wyznania te nadały później kształt „denominacjom”, jakie znamy dzisiaj.
Baptyści pojawili się w rozwoju historycznym w następnym stuleciu po powstaniu pierwotnych denominacji protestanckich. Szybko utożsamili się z wieloma naukami i praktykami anabaptystów, takimi jak potwierdzenie autorytetu Biblii, wolność religijna, chrzest wierzących i doświadczenie religijne. Jednak nauczanie Lutra o miłości Boga i kapłaństwie wierzących było również ważne dla baptystów. Rozumienie suwerenności Boga, łaski Bożej, zadośćuczynienia Chrystusa i sakramentów zostało przejęte przez wielu wczesnych angielskich i amerykańskich baptystów. Stanowiska Zwingli’ego w sprawie prostoty kultu i autorytetu Pisma Świętego były również definitywne dla wczesnych baptystów. Praca Thomasa Cranmera w Book of Common Prayer (1549) ukształtowała praktyki religijne wielu osób, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Tak więc dług baptystów wobec wcześniejszych protestantów był rzeczywiście wielki.
W pierwszym wieku ich rozwoju w siedemnastowiecznej Anglii, trzy podstawowe typy baptystów współpracowały z kilkoma innymi grupami „protestanckimi”. Ogólni Baptyści współpracowali z Baptystami Dnia Siódmego, wymieniając się kazalnicami, a Kalwinistyczni Baptyści pisali wyznania wiary, które naśladowały wyznania Prezbiterian i Kongregacjonalistów. Baptyści i kwakrzy szukali wspólnej sprawy w tolerancji religijnej w okresie Restauracji. Co najważniejsze, baptyści dołączyli do kongregacjonalistów i prezbiterian w tworzeniu Three Dissenting Denominations, ciała politycznych zwolenników, którzy starali się uzyskać ustępstwa ze strony ustanowionego Kościoła w sprawie małżeństw, pochówków i praw politycznych innowierców.
Wielu baptystów na całym świecie nadal uważało się za protestantów i współdziałało z innymi protestantami w znaczący sposób. W zapoczątkowaniu światowego ruchu misyjnego pod koniec XVIII i w XIX wieku, na przykład, baptyści dołączyli do protestantów wysyłających misjonarzy i współpracujących z innymi grupami, takimi jak prezbiterianie i kongregacjonaliści za granicą. W Stanach Zjednoczonych baptyści przyłączyli się do innych grup w promowaniu duchowych przebudzeń, takich jak spotkania obozowe i Wielkie Odrodzenia. W Anglii baptyści, kongregacjonaliści, metodyści i prezbiterianie połączyli się, by w 1802 r. utworzyć Towarzystwo Biblijne.
W ramach większej protestanckiej rodziny chrześcijan w minionym stuleciu baptyści odegrali znaczącą rolę. Wraz z utworzeniem Światowego Aliansu Baptystów w 1905 roku baptyści zasygnalizowali, że chcą podążać za wzorem innych wspólnot protestanckich w jednoczeniu swojej rodziny na skalę światową. Wkrótce przedstawiciele baptystów znaleźli się w dyskusjach dotyczących misji światowej, wiary i porządku oraz życia i pracy kościołów. W wielu krajach w latach 1910-1950, w tym w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Australii, Japonii i Chinach, baptyści dołączyli do rad kościołów, aby mieć większą społeczność i współdziałać w kwestiach teologicznych i etycznych. Baptyści byli obecni z Ameryki Północnej i Europy w tworzeniu Światowej Rady Kościołów w 1948 roku.
Szczególnie ważna w Stanach Zjednoczonych była obecność baptystów w tworzeniu stowarzyszeń na rzecz pielęgnowania wolności religijnej i rozdziału kościoła od państwa, takich jak „Amerykanie Zjednoczeni”. W tych częściach świata, gdzie wolność religijna została odrzucona lub mocno ograniczona, baptyści korzystali z solidarności z innymi protestantami, wzywając do ustanowienia prawa uznającego innowierców i opowiadając się za uwolnieniem więźniów politycznych. Ten rodzaj współdziałania z innymi protestantami był szczególnie ważny w Sojuszu Ewangelicznym w Europie, Chrześcijańskich Związkach w byłym Związku Radzieckim, Chińskiej Radzie Chrześcijańskiej i Ruchu Trzech Jaźni w Chinach kontynentalnych.
Obecność baptystów stojących z innymi protestantami była ważnym zjednoczonym chrześcijańskim świadectwem. Na poziomie kościoła lokalnego, coraz więcej baptystów w Ameryce Północnej łączy swoje kongregacje z innymi wyznaniami protestanckimi, takimi jak czarni baptyści, prezbiterianie, kongregacjonaliści i metodyści, oprócz historycznych związków z baptystami.
Jako wspólnota chrześcijańska o jasnych zasadach, baptyści wnieśli znaczący wkład teologiczny i etyczny do tradycji protestanckiej. Zaangażowanie baptystów w autorytet Pisma Świętego było filarem w ekumenicznych dyskusjach, gdzie biblistyka musi być podstawą całej wiary i życia. Dla baptystów wszystkie sprawy wiary i życia muszą być zapośredniczone przez Pismo Święte.
Jedną z najważniejszych ilustracji wpływu baptystów na rozwój teologiczny większego Kościoła jest rozumienie celu i sposobu chrztu. Kulminując w wydaniu Deklaracji z Limy (1972), baptystyczni myśliciele w Komisji Wiary i Porządku Światowej Rady Kościołów zdołali przekonać swoich protestanckich kolegów, że nauczanie Nowego Testamentu i praktyka starożytnych Kościołów uznaje chrzest wierzącego przez zanurzenie jako preferowaną praktykę.
Podobnie, baptystyczni konsultanci Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Deklaracji o Wolności Religijnej nalegali, aby całkowita wolność religijna została włączona do tych obecnie fundamentalnych dokumentów prawa międzynarodowego. Biograficzny zapis baptystów zaangażowanych w szersze życie protestanckiej pracy chrześcijańskiej jest również imponujący. William Carey, rodzic współczesnego światowego ruchu misyjnego, był siłą jednoczącą zarówno w Indiach wśród kilku grup protestanckich, jak i w kraju, podnosząc świadomość protestantów w Kościele Anglii i wspólnotach dysydenckich w kierunku światowej ewangelizacji. Baptysta W. Noel, angielski baptysta z połowy XIX wieku, dawniej anglikanin, był głównym promotorem powstania chrześcijaństwa kooperatywnego, zwłaszcza Aliansu Ewangelicznego. John Clifford, Alexander Maclaren, J. H. Rushbrooke, Ernest Payne i D. S. Russell z rodziny brytyjskich baptystów byli międzynarodowymi liderami w wielkim stuleciu protestanckiej pracy w Europie i za granicą. W kontekście północnoamerykańskim, E. Y. Mullins, Walter Raushenbush, Harry Emerson Fosdick, J. M. Dawson, Robert Torbet, James Wood, Emmanuel Carlson, Glen Iglehart, Winthrop S. Hudson, Gerhard Claas i Robert T. Handy odegrali ważną rolę w rozmowach z innymi grupami protestanckimi w imieniu baptystów w ostatnim półwieczu. Być może najbardziej wyrazista ze wszystkich, Helen Barrett Montgomery, pierwsza kobieta przewodnicząca jakiejkolwiek protestanckiej denominacji w światowej historii chrześcijaństwa (Północna Konwencja Baptystów w 1920 r.), zainicjowała rozmowy w 1914 r., które doprowadziły do ustanowienia ekumenicznej pracy kobiet i ogólno-protestanckiego Światowego Dnia Modlitwy. Za każdym razem, gdy większość baptystów i innych protestantów otwiera swoje śpiewniki podczas niedzielnego nabożeństwa, może dostrzec dowody wkładu baptystów w protestantyzm i zależności baptystów od większych tradycji protestanckich. Baptyści lubią hymny metodystów, Charlesa Wesleya, takie jak „Hark, the Herald Angels Sing” czy „And Can It Be That I Should Gain?” oraz wielki hymn Marcina Lutra „A Mighty Fortress is Our God”. Wielu baptystów zalicza swój ulubiony hymn do „How Great Thou Art”, faktycznie skomponowany przez szwedzkiego luterańskiego hymnistę, Carla Gustava Boberga. Podobnie niewiele jest współczesnych protestanckich lub wyznaniowych śpiewników, które nie mają takich baptystycznych faworytów jak wielkanocny hymn Roberta Lowry’ego „Low in the Grave He Lay” lub P. P. Bliss „Wonderful”. P. Bliss’a „Wonderful Words of Life,” Williama H. Doane’a „To God Be The Glory,” lub Harry’ego Emersona Fosdicka „God of Grace and God of Glory.” William H. Brackney jest Distinguished Professor of Christian Thought and Ethics, Acadia University and Divinity College. .
