5 onmiskenbaar katholieke kersttradities op de Filipijnen

Hoewel de Filipino’s sommige elementen lenen van het seculiere Amerika, stammen onze oudste kerstrituelen uit ons Spaanse verleden.

De Filippijnen hebben de langste geschiedenis van kersttradities in Azië, dankzij de Spaanse missionarissen die aan het eind van de zestiende eeuw naar de eilanden kwamen.

Heden ten dage beginnen de voorbereidingen voor deze tradities al maanden voordat het december is. Zodra het september is, vullen veel huizen kerstbomen en voorpoorten met linten en lichtjes. De hele maand november klinken in winkelcentra kerstliederen, terwijl langs de grote lanen en openbare gebouwen versieringen verschijnen.

Velen gebruiken de kribbe als motief, een teken dat geloof en de rest van het leven op de Filippijnen nog steeds goed met elkaar verweven zijn.

Hoewel Filippino’s sommige elementen lenen van het seculiere Amerika, zoals beelden van sneeuwpoppen en de Kerstman, komen onze oudste kerstrituelen uit ons Spaans verleden.

Hier volgen vijf van deze tradities:

Nachtmis (Simbang Gabi)

Dit is een novene van ochtendmissen die gedurende negen dagen voor Kerstmis wordt gehouden. De lokale naam “Simbang Gabi” is Tagalog voor nachtmis, omdat deze eucharistievieringen worden gevierd voor zonsopgang.

Ingevoerd door broeders in de 17e eeuw, was het oorspronkelijk bekend onder zijn Spaanse naam, Misa de Gallo, wat betekent Mis van de Haan, wat suggereert dat de kraai van de haan in de ochtend de gelovigen zou oproepen om naar de kerk te komen als de zon opkwam.

Veel Filippino’s nemen vandaag de dag deel aan deze noveen om te bidden voor een specifieke intentie. Zij geloven dat het offer van het opstaan voor zonsopgang hun gebeden krachtiger maakt. Anderen gebruiken deze traditie om te mediteren over de gebeurtenissen voorafgaand aan de geboorte van Christus, als een manier om zich geestelijk voor te bereiden op het kerstfeest.

Na het bijwonen van deze ochtendmissen is het gebruikelijk om rijstwafels (bibingka en puto bumbong) en warme chocolademelk te kopen die buiten de kerken worden verkocht, en deze als ontbijt te nuttigen.

Parol, een traditionele kerstversiering

Een traditionele kerstversiering die overal in de Filippijnen te vinden is, zijn sterlantaarns die doen denken aan de ster van Bethlehem. De lantaarn wordt een parol genoemd, een Tagalog gestileerd woord ontleend aan het Spaanse farol, dat ook lantaarn betekent.

Deze traditie begon in San Fernando, Pampanga, een stad 75 km buiten Manila. Ze werden oorspronkelijk gebruikt om de weg te verlichten voor de bijwonenden van de Simbang Gabi. De eerste lantaarnmaker was Francisco Estanislao die in 1908 de eerste parol bouwde met behulp van bamboe, Japans papier en kaarslicht.

Heden ten dage worden lantaarns gemaakt van hardere materialen, zoals plastic en schelp, en gebruiken ze elektrische lampen in plaats van kaarsen.

De jaarlijkse bouw van parols begint in juni. De grotere, meer ingewikkelde lantaarns kunnen duizenden dollars kosten om te maken. De meest indrukwekkende vertoning van deze lantaarns vindt nog elk jaar plaats in het stadje San Fernando, waar de feestelijke geest van dit lantaarnfestival zo opvallend aanwezig is. Een schrijver van CNN noemde deze lampionnenstad “De kersthoofdstad van Azië.”

Een kribbescène (Belen)

Het ophangen van een kribbescène in een huis of parochie is niet uniek voor de Filippijnen. Katholieken over de hele wereld houden zich elk jaar aan deze traditie.

St. Franciscus van Assisi begon in de 13e eeuw met deze geliefde traditie en tot op de dag van vandaag zijn er in elke katholieke kerk over de hele wereld kerststallen te zien.

Wat de Filippijnse traditie echter ongewoon maakt, is de aanwezigheid ervan in de openbare ruimte. Een jaar lang was de hoofdstraat van het centrale zakendistrict van Manilla bedekt met afbeeldingen van de kribbe. Niemand leek het erg te vinden dat een religieus icoon een openbare straat was binnengedrongen.

Een ander uniek kenmerk van de Filippijnse belen is het gebruik van lokale details. In sommige kerststallen zijn Jozef en Maria gekleed in tropische kleren in plaats van Palestijnse gewaden, hebben ze een karaboe in plaats van een ezel, en zijn ze gehuisvest in een hut geflankeerd door kokospalmen in plaats van een grot. Deze plaatselijke kerststal laat zien hoe Filippino’s het christendom hebben omgevormd van een ooit buitenlands geloof tot hun eigen geloof.

De maaltijd op eerste kerstdag (Noche Buena)

Net zoals het eerste kerstfeest plaatsvond in de omhelzing van familie, verwelkomen Filippino’s de eerste minuten van eerste kerstdag met hun grotere clan. Families verzamelen iedereen, van overgrootouders tot jonge nichtjes en neefjes, om middernacht om de traditionele kerstmaaltijd te delen, die bekend staat als Noche Buena.

Deze maaltijd begint laat op de avond van kerstavond en duurt tot de eerste uren van de eerste kerstdag, en bestaat meestal uit queso de bola (een bol edam kaas), zoete kerstham, Ensaymada (een licht zoet brood bestrooid met suiker en geraspte kaas) en warme chocolademelk.

Tijdens de Noche Buena worden geschenken en kaarten uitgewisseld met familieleden.

Filippijnse kerstliederen (Awiting pasko)

Pedro Chirino, een jezuïet die in de 17e eeuw naar de Filippijnen werd gestuurd, beschreef Filippijnse koren als beter dan die van Spanje. Deze liefde voor muziek blijft een handelsmerk van Filippijnse kerstmissen. Lokale kerstliederen zijn net zo onvervangbaar geworden als onze ochtendmissen en sterallantaarns.

De meest iconische kerstcrooner is Jose Mari Chan. Zijn album “Christmas in Our Hearts”, uitgebracht in 1990, was in 2010 nog steeds het best verkochte album, en is tot op de dag van vandaag nog te horen in winkels en op feesten.

Het meest populaire lied van deze collectie heeft een onmiskenbare christelijke focus, zoals we zien in deze tekst:

Wanneer ik meisjes en jongens lantaarns zie verkopen op straat,
Ik denk aan het kind in de kribbe als hij slaapt,
Wanneer ik mensen cadeaus zie geven, kaarten zie uitwisselen,
Ik geloof dat Kerstmis echt in hun hart is.