Wat zijn storende gedragsstoornissen?

Door Chloe Bennett, B.Sc.Reviewed by Dr. Jennifer Logan, MD, MPH

Kinderen en jongeren kunnen te maken krijgen met een scala aan geestelijke gezondheidsproblemen, in het bijzonder gedrags- en emotionele psychologische aandoeningen zoals ontwrichtende gedragsstoornissen (DBD).

Wat zijn storende gedragsstoornissen?

Storende gedragsstoornissen zijn een categorie van psychiatrische aandoeningen die kunnen worden onderverdeeld in subtypen, waaronder gedragsstoornissen (CD) en oppositioneel-defiant stoornis (ODD). Deze stoornissen komen vaak voor bij kinderen in de kleuter- en schoolleeftijd. De meeste kinderen, vooral peuters, zullen perioden doormaken waarin ze laag-intensief ‘ondeugend gedrag’ vertonen, bijvoorbeeld door spullen te beschadigen en hun kalmte te verliezen. Echter, als een kind extreem moeilijk gedrag vertoont, zoals ernstige uitbarstingen en aanhoudende driftbuien die voor de verzorgers een grote uitdaging vormen om te hanteren, en niet typisch is voor het ontwikkelingsniveau en de leeftijd van het kind, dan kan het worden beschouwd als een kind met een storende gedragsstoornis.

Jump to

• Oppositional Defiant Disorder
• Conduct Disorder
• Etiology of Disruptive Behavioral Disorders
• Parental Factors
• School Factors
• Biological Factoren
• Neurologische Factoren
• Comorbiditeit
• Behandeling

Onderzoek suggereert dat ODD vaak een voorloper is van de ontwikkeling van CD en er zijn een reeks van verschillende symptomen, oorzaken en behandelingen die specifiek zijn voor elk subtype van DBD.

Image Credit: Suzanne Tucker /

Oppositional Defiant Disorder

Diegenen met oppositioneel-defiant stoornis zullen zich vaak presenteren met langdurig ongehoorzaam, vijandig of uitdagend gedrag. Volgens de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) vertonen mensen met ODD een patroon van uitdagend gedrag of een prikkelbare stemming gedurende ten minste zes maanden. Bovendien kunnen mensen met deze aandoening vaak ruzie maken met mensen met een gezagsniveau, zich hatelijk gedragen en de schuld voor hun eigen wangedrag op anderen afschuiven.

Gedragsstoornis

Gedragsstoornis wordt gekenmerkt door zich herhalende gedragspatronen die leeftijdsgeschikte regels schenden en ingaan tegen de basisrechten van anderen. De DSM-5 schetst dat om gediagnosticeerd te worden met een gedragsstoornis er sprake moet zijn van gedragingen als spijbelen van school; herhaaldelijk weglopen van huis; beschadiging van eigendommen of voorwerpen; pyromane neigingen; en agressie tegen zowel dieren als mensen.

Etiologie van storende gedragsstoornissen

In de onderzoeksliteratuur is een complexe reeks psychosociale en biologische factoren naar voren gekomen waarvan wordt aangenomen dat ze van invloed zijn op de ontwikkeling van storende gedragsstoornissen.

Ouderlijke factoren

Onderzoek heeft uitgewezen dat ouderlijke factoren en de gezinsomgeving een rol kunnen spelen bij het ontstaan van DBD. Een kind heeft bijvoorbeeld meer kans om DBD te ontwikkelen als het herhaaldelijk getuige is geweest van huiselijk geweld. Ook een gebrek aan structuur, het gebruik van fysieke of verbale agressie door de verzorger en drugsmisbruik in het gezin kunnen leiden tot onaangepast gedrag bij het kind.

Schoolfactoren

Als de klas van het kind groot is, en er daardoor meer kinderen per leerkracht zijn, kan het kind minder positieve feedback voor goed gedrag krijgen van de leerkrachten.

Biologische factoren

Onderzoek heeft een reeks biologische factoren aan het licht gebracht die verband houden met het ontstaan van DBD. Degenen met symptomen van DBD kunnen hogere niveaus van testosteron hebben, waarvan gedacht wordt dat ze verband houden met een toename van agressief gedrag. Bovendien suggereren sommige onderzoekers dat er een genetische associatie met de stoornis kan zijn, omdat mensen van wie de ouders antisociaal en agressief gedrag vertonen meer kans hebben om zich op dezelfde manier te gedragen.

Neurologische factoren

Voor sommigen met DBD kan de toename in agressieniveau verband houden met neurologische schade veroorzaakt door toevallen of traumatisch hersenletsel. Daarnaast is er steeds meer onderzoek dat wijst op structurele verschillen in de hersenen van mensen met ADHD.

Comorbiditeit

Net als veel andere psychische aandoeningen kunnen mensen met DBD ook symptomen vertonen die verband houden met een reeks psychiatrische stoornissen, waaronder aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD), depressie en leerstoornissen.

Behandeling

Er is een scala aan behandelingsmogelijkheden die zowel op de omgeving van het individu als op zijn eigen gedrag zijn gericht. Woedebeheersing kan vaak worden voorgeschreven om het individu te helpen omgaan met perioden van woede en te voorkomen dat dit leidt tot uitbarstingen van agressie. Oudertraining kan ook worden gebruikt om verzorgers strategieën aan te leren om positief gedrag te belonen. Medicamenteuze behandelingen kunnen worden gebruikt om de symptomen van andere comorbide psychische stoornissen te beheersen, zoals selectieve serotonine heropname remmers voor depressieve symptomen en stemmingsstabilisatoren voor stoornissen zoals bipolair.

Verder lezen

• Alle inhoud over gedragsstoornissen

Citaties