.
door Inbal Kashtan en Miki Kashtan
Inleiding
Nonviolent Communication (NVC) is beschreven als een taal van mededogen, als een middel voor positieve sociale verandering, en als een spirituele praktijk. NVC geeft ons de instrumenten en het bewustzijn om te begrijpen wat ons triggert, om verantwoordelijkheid te nemen voor onze reacties, en om onze verbinding met onszelf en anderen te verdiepen, waardoor onze gebruikelijke reacties op het leven worden getransformeerd. Uiteindelijk gaat het om een radicale verandering in hoe we denken over leven en zingeving. NVC is gebaseerd op een fundamenteel principe:
Aan alle menselijke handelingen liggen behoeften ten grondslag waaraan mensen trachten te voldoen, en het begrijpen en erkennen van deze behoeften kan een gedeelde basis scheppen voor verbinding, samenwerking, en meer in het algemeen – vrede.
Elkaar begrijpen op het niveau van onze behoeften schept een dergelijke verbinding omdat, op dit diepere menselijke niveau, de overeenkomsten tussen ons zwaarder wegen dan de verschillen, waardoor een groter mededogen ontstaat. Wanneer we ons richten op behoeften, zonder kritiek, schuld of eisen te interpreteren of over te brengen, bloeit onze diepere creativiteit op, en ontstaan er oplossingen die eerder uit ons bewustzijn geblokkeerd waren. Op deze diepte kunnen conflicten en misverstanden met groter gemak worden opgelost.
Het leren van NVC is een proces dat vergelijkbaar is met het leren van een nieuwe taal of vaardigheid: stapsgewijs leren in combinatie met voldoende tijd om te oefenen leidt tot groeiend meesterschap. Hoewel het tijd kost om vloeiendheid te ontwikkelen, maakt iedere kennis van een nieuwe taal het waarschijnlijker dat er communicatie kan plaatsvinden. Bovendien, omdat NVC ons uitnodigt tot een niveau van kwetsbaarheid en zorgzaamheid dat vaak niet vertrouwd of gewoon is, zal volledige integratie van het bewustzijn dat aan deze taal ten grondslag ligt waarschijnlijk veranderingen vereisen in onze interne verbinding met onszelf, en genezing van pijn uit het verleden.
De taal van NVC bestaat uit twee delen: onszelf eerlijk uitdrukken tegenover anderen, en anderen empathisch horen. Beide worden uitgedrukt door middel van vier componenten – waarnemingen, gevoelens, behoeften en verzoeken – hoewel empathische verbinding fundamenteel berust op verbinding op het niveau van gevoelens en behoeften, vandaar dat waarnemingen en verzoeken al dan niet kunnen worden geuit. Het beoefenen van NVC houdt in dat we deze componenten onderscheiden van oordelen, interpretaties en eisen, en dat we leren het bewustzijn te belichamen dat in deze componenten besloten ligt, om onszelf uit te drukken en onszelf en anderen te horen op een manier die meer kans biedt op begrip en verbinding, om alle betrokkenen te ondersteunen in het vervullen van hun behoeften, en om in ons allen vreugde in het geven en in het ontvangen te voeden. De praktijk omvat ook een empathische verbinding met onszelf – “zelfempathie”. Het doel van zelfempathie is ons te ondersteunen bij het onderhouden van de verbinding met onze eigen behoeften, waarbij we onze acties en reacties kiezen op basis van zelfverbinding en zelfacceptatie.
NVC is ontwikkeld door Dr. Marshall B. Rosenberg, die het heeft geïntroduceerd bij individuen en organisaties over de hele wereld. NVC is gebruikt tussen strijdende stammen en in door oorlog verscheurde landen; op scholen, in gevangenissen en in bedrijven; in de gezondheidszorg, bij sociale verandering en overheidsinstellingen; en in intieme persoonlijke relaties. Momenteel delen meer dan 200 honderd gecertificeerde trainers en nog veel meer niet-gecertificeerde trainers over de hele wereld NVC in hun gemeenschappen.
De componenten van NVC
Observaties
Observaties zijn wat we zien of horen dat we identificeren als de stimulans voor onze reacties. Ons doel is datgene waarop we reageren concreet, specifiek en neutraal te beschrijven, zoals een videocamera het moment zou kunnen vastleggen. Dit helpt om een gedeelde werkelijkheid met de andere persoon te creëren. De observatie geeft de context voor onze uiting van gevoelens en behoeften, en is misschien niet eens nodig als beide mensen duidelijk zijn over de context.
De sleutel tot het maken van een observatie is om onze eigen oordelen, evaluaties of interpretaties te scheiden van onze beschrijving van wat er is gebeurd. Bijvoorbeeld, als we zeggen: “Je bent onbeleefd,” kan de andere persoon het er niet mee eens zijn, terwijl als we zeggen: “Toen ik je zag binnenlopen en ik niet hoorde dat je me gedag zei,” is de kans groter dat de ander het beschreven moment herkent.
Wanneer we in staat zijn te beschrijven wat we zien of horen in observatietaal zonder ons te mengen in evaluatie, verhogen we de kans dat de persoon die naar ons luistert deze eerste stap zal horen zonder onmiddellijk te willen reageren en meer bereid zal zijn om onze gevoelens en behoeften te horen.
Leren oordelen en interpretaties te vertalen in observatietaal verwijdert ons van goed/fout denken en helpt ons verantwoordelijkheid te nemen voor onze reacties door onze aandacht te richten op onze behoeften als de bron van onze gevoelens in plaats van op de ander. Op deze manier komen waarnemingen – die de weg vrijmaken naar een grotere verbinding met onszelf en met anderen – naar voren als een cruciale bouwsteen voor een diepgaande bewustzijnsverandering.
Gevoelens
Gevoelens vertegenwoordigen onze emotionele ervaring en lichamelijke gewaarwordingen die samenhangen met onze behoeften die vervuld zijn of die onvervuld blijven (zie hieronder). Ons doel is om die gevoelens te identificeren, te benoemen en ermee in contact te komen.
De sleutel tot het identificeren en uitdrukken van gevoelens is zich te richten op woorden die onze innerlijke ervaring beschrijven in plaats van woorden die onze interpretaties van de handelingen van mensen beschrijven. Bijvoorbeeld: “Ik voel me eenzaam” beschrijft een innerlijke ervaring, terwijl “Ik heb het gevoel dat je niet van me houdt” een interpretatie beschrijft van hoe de ander zich kan voelen.
Wanneer we onze gevoelens uiten, gaan we verder met het proces van verantwoordelijkheid nemen voor onze ervaring, wat anderen helpt te horen wat belangrijk voor ons is met minder kans om kritiek of schuld van zichzelf te horen. Dit vergroot de kans dat ze zullen reageren op een manier die aan onze beide behoeften voldoet.
De lijst van gevoelens die gewoonlijk bij deze hand-out hoort (zie www.baynvc.org als je geen gevoelenslijst hebt) is niet uitputtend of definitief; hij wordt aangeboden als een bron voor verkenning en ontdekking van de rijkdom van ons gevoelsleven.
Noden
Onze behoeften zijn een uitdrukking van onze diepste gedeelde menselijkheid. Alle mensen delen belangrijke behoeften om te overleven: hydratatie, voeding, rust, onderdak, en verbinding om er een paar te noemen. We delen ook vele andere behoeften, hoewel we die in verschillende mate en op verschillende momenten meer of minder intens kunnen ervaren.
In de context van NVC verwijzen behoeften naar wat het meest in ons leeft: onze kernwaarden en diepste menselijke verlangens. Het begrijpen, benoemen en verbinden van onze behoeften helpt ons onze relatie met onszelf te verbeteren en het begrip met anderen te bevorderen, zodat de kans groter is dat we allemaal acties ondernemen die aan ieders behoeften voldoen.
De sleutel tot het identificeren, verwoorden en verbinden met behoeften is dat we ons richten op woorden die gedeelde menselijke ervaringen beschrijven in plaats van woorden die de specifieke strategieën beschrijven om aan die behoeften te voldoen. Telkens wanneer we een persoon, een plaats, een handeling, een tijd of een voorwerp opnemen in onze uitdrukking van wat we willen, beschrijven we een strategie in plaats van een behoefte. Bijvoorbeeld: “Ik wil dat je naar mijn verjaardagsfeestje komt” kan een bepaalde strategie zijn om aan een behoefte aan liefde en verbondenheid te voldoen. In dit geval hebben we een persoon, een actie, en een impliciete tijd en locatie in de oorspronkelijke verklaring. De interne verschuiving van het focussen op een specifieke strategie naar het verbinden met behoeften resulteert vaak in een gevoel van kracht en bevrijding, omdat we onszelf kunnen bevrijden van gehechtheid aan één bepaalde strategie door de onderliggende behoeften te identificeren en alternatieve strategieën te onderzoeken.
Gevoelens ontstaan wanneer onze behoeften worden vervuld of niet worden vervuld, wat op elk moment van het leven gebeurt. Onze gevoelens zijn gerelateerd aan de trigger, maar ze worden niet veroorzaakt door de trigger: hun bron is onze eigen ervaring van vervulde of onvervulde behoeften. Door onze gevoelens te verbinden met onze behoeften, nemen we dus de volle verantwoordelijkheid voor onze gevoelens, waardoor we onszelf en anderen bevrijden van schuld en blaam. En door uitdrukking te geven aan onze unieke ervaring op het moment van een gedeelde menselijke realiteit van behoeften, creëren we de meest waarschijnlijke kans voor een ander om onze menselijkheid te zien en empathie en begrip voor ons te ervaren.
De lijst van behoeften die gewoonlijk bij deze hand-out hoort (zie www.baynvc.org als u geen behoeftenlijst hebt) is geenszins uitputtend of definitief. Hij wordt aangeboden als een hulpmiddel bij het vaststellen en ervaren van je eigen behoeften en bij het raden naar de behoeften van anderen. De behoeften op deze lijst komen voor in hun meest abstracte, algemene en universele vorm. Ieder kan in zichzelf de specifieke nuance en smaak van deze bredere categorieën vinden, die haar of zijn ervaring vollediger zal beschrijven.
Verzoeken
Om aan onze behoeften te voldoen, doen we verzoeken om in te schatten hoe groot de kans is dat we medewerking krijgen voor bepaalde strategieën die we in gedachten hebben om aan onze behoeften te voldoen. Ons doel is een specifieke actie te identificeren en uit te drukken waarvan wij denken dat die dit doel zal dienen, en vervolgens bij anderen die erbij betrokken zijn na te gaan of zij bereid zijn op deze manier mee te werken aan de bevrediging van onze behoeften. In een gegeven moment is het onze verbinding met de ander die de kwaliteit van hun reactie op ons verzoek bepaalt. Daarom zijn onze verzoeken op dat moment vaak “verzoeken om verbinding”, bedoeld om verbinding en begrip te bevorderen en om te bepalen of we voldoende verbinding hebben om over te gaan tot een “verzoek om oplossing”. Een voorbeeld van een verzoek om verbinding zou kunnen zijn: “Wil je me vertellen wat je hiervan vindt?” Een voorbeeld van een verzoek om een oplossing zou kunnen zijn: “Zou je bereid zijn je schoenen uit te doen als je het huis binnenkomt?”
De geest van verzoeken berust op onze bereidheid om een “nee” te horen en met onszelf of anderen te blijven werken om manieren te vinden om aan ieders behoeften te voldoen. Of we een verzoek of een eis doen, blijkt vaak uit onze reactie wanneer ons verzoek wordt afgewezen. Een afgewezen eis zal leiden tot bestraffende consequenties; een afgewezen verzoek zal meestal leiden tot een verdere dialoog. Wij erkennen dat “nee” een uitdrukking is van een behoefte die de andere persoon ervan weerhoudt “ja” te zeggen. Als we erop vertrouwen dat we door middel van dialoog strategieën kunnen vinden om aan onze beider behoeften te voldoen, is “nee” slechts informatie om ons erop te wijzen dat “ja” zeggen op ons verzoek wellicht te duur is in termen van de behoeften van de ander. We kunnen dan blijven zoeken naar verbinding en begrip om aanvullende strategieën te laten ontstaan die zullen werken om aan meer behoeften te voldoen.
Om de kans te vergroten dat onze verzoeken begrepen worden, proberen we taal te gebruiken die zo concreet en uitvoerbaar mogelijk is, en die echt een verzoek is in plaats van een eis. Bijvoorbeeld: “Ik zou graag willen dat u altijd op tijd komt” is waarschijnlijk niet uitvoerbaar, terwijl “Zou u bereid zijn om 15 minuten met mij te praten over wat u zou kunnen helpen om om 9 uur op onze vergaderingen te verschijnen?” concreet en uitvoerbaar is. Terwijl een persoon kan instemmen met de eerste uitdrukking (“Ja, ik zal altijd op tijd komen”), zullen onze diepere behoeften – voor verbinding, vertrouwen, verantwoordelijkheid, respect, of anderen – waarschijnlijk onvervuld blijven.
Als iemand instemt met ons verzoek uit angst, schuld, schaamte, verplichting, of het verlangen naar beloning, brengt dit de kwaliteit van verbinding en vertrouwen tussen ons in gevaar. Wanneer we in staat zijn een duidelijk verzoek te formuleren, vergroten we de kans dat de persoon die naar ons luistert keuze zal ervaren in zijn of haar reactie. Het gevolg is dat we misschien niet onmiddellijk instemming zullen krijgen met onze wensen, maar dat de kans groter is dat onze behoeften in de loop van de tijd vervuld zullen worden, omdat we vertrouwen opbouwen dat ieders behoeften belangrijk zijn. In een sfeer van dergelijk vertrouwen neemt de goodwill toe, en daarmee de bereidheid om elkaar te steunen in het vervullen van onze behoeften.
Leren om duidelijke verzoeken te doen en ons bewustzijn te verschuiven naar het doen van verzoeken in plaats van eisen zijn voor de meeste mensen zeer uitdagende vaardigheden. Mensen vinden het verzoekgedeelte vaak het moeilijkst, vanwege wat wij een “crisis van de verbeelding” noemen: een moeilijkheid om een strategie te vinden die daadwerkelijk aan onze behoeften zou kunnen voldoen zonder dat dit ten koste gaat van andere behoeften. Zelfs voordat we de behoeften van anderen in ogenschouw nemen, is het al een uitdaging om te komen met wat wij een positief, uitvoerbaar verzoek noemen. We zijn eraan gewend om te denken in termen van wat we willen dat mensen niet meer doen (“schreeuw niet tegen me”), en hoe we willen dat ze zijn (“behandel me met respect”) in plaats van wat we willen dat ze doen (“zou je bereid zijn om zachter te praten of later?”). Met de tijd, en een diepere verbinding met onze behoeften, breidt onze creativiteit zich uit om meer strategieën te bedenken en te omarmen.
Deze vierde stap is van cruciaal belang voor ons vermogen om het leven te creëren dat we willen. Met name de verschuiving van eisen naar verzoeken brengt een sprong in focus en in geloof met zich mee: we verschuiven van focus op het vervuld krijgen van onze behoeften naar focus op de kwaliteit van verbinding die het mogelijk maakt dat onze beide behoeften er werkelijk toe doen en uiteindelijk ook vervuld worden.
Empathie
Het uiten van onze eigen observaties, gevoelens, behoeften en verzoeken aan anderen is één deel van NVC. Het tweede deel is empathie: het proces van verbinding maken met een ander door hun gevoelens en behoeften te raden. Empathische verbinding kan soms in stilte gebeuren, maar in tijden van conflict kan het een krachtig keerpunt zijn in probleemsituaties als we aan een ander communiceren dat we hun gevoelens begrijpen en dat hun behoeften er voor ons toe doen. Laten zien dat we zo’n begrip hebben, is niet hetzelfde als instemmen met handelen op een manier die niet aan onze eigen behoeften voldoet.
Empathiek contact maken met een ander is een manier om aan onze eigen behoeften te voldoen – aan begrip, verbinding, bijdrage, of anderen. Tegelijkertijd hopen we dat de empathie ook in de behoeften van de ander voorziet en ons beiden helpt strategieën te vinden die in onze behoeften voorzien.
De taal van NVC helpt ons vaak in contact te komen met anderen, maar de kern van empathie ligt in ons vermogen ons met mededogen te verbinden met onze eigen menselijkheid en die van anderen. Het aanbieden van onze empathische aanwezigheid is in die zin een strategie (of verzoek) waarmee we in onze eigen behoeften kunnen voorzien. Het is een geschenk aan de ander en aan onszelf van onze volledige aanwezigheid.
Wanneer we NVC gebruiken om empathisch contact te maken, gebruiken we dezelfde vier componenten in de vorm van een vraag, omdat we nooit kunnen weten wat er in de ander omgaat. De ander zal altijd de uiteindelijke autoriteit zijn over wat er in hem of haar omgaat. Onze empathie kan tegemoet komen aan de behoefte van de ander aan begrip, of het kan zijn eigen zelfontdekking aanwakkeren. We kunnen iets vragen als:
….]
Voel je je …..
Omdat je ….. nodig hebt
In een voortdurend proces van dialoog is het meestal niet nodig om de waarneming te vermelden (die is meestal duidelijk in de context van de communicatie) of het verzoek (omdat we al handelen naar aanleiding van een verondersteld verzoek om empathie). We kunnen tot het raden van een verzoek komen wanneer we ons meer verbonden hebben en klaar zijn om strategieën te verkennen.
In het proces van het delen van empathie tussen twee mensen, als beide partijen in staat zijn zich te verbinden op het niveau van gevoelens en behoeften, vindt vaak een transformatie plaats waarbij een of beide partijen een verschuiving in intentie en aandacht ervaren. Dit kan leiden tot een verschuiving van behoeften of nieuwe reserves van vriendelijkheid en vrijgevigheid genereren, of, in schijnbaar onmogelijke situaties, het kan ons openen voor opmerkelijke uitbarstingen van creatieve oplossingen die ondenkbaar waren toen ze vertroebeld werden door het verbroken contact. Dat zijn momenten van diepe menselijke verbondenheid, voldoening en hoop.
Zelf-empatisch
Zowel het uiten van onze eigen gevoelens en behoeften als het empathisch inschatten van de gevoelens en behoeften van anderen zijn gegrond in een bepaald bewustzijn dat de kern vormt van NVC. Dit bewustzijn wordt gevoed door de beoefening van zelfempathie.
In zelfempathie brengen we dezelfde barmhartige aandacht naar onszelf die we aan anderen geven wanneer we met NVC naar hen luisteren. Dit betekent dat we door onze interpretaties en oordelen heen luisteren om helder te krijgen hoe we er voor staan in termen van onze gevoelens en behoeften. Dit innerlijke bewustzijn en deze helderheid ondersteunen ons bij het kiezen van onze volgende stap: onszelf uitdrukken naar anderen, of hen met empathie ontvangen. Deze volgende stap is onze vraag aan onszelf waar we onze aandacht op willen richten.
De beoefening van NVC brengt een intentie met zich mee om ons op een compassievolle manier met onszelf en anderen te verbinden, en een vermogen om onze aandacht in het huidige moment te houden – wat ook inhoudt dat we ons ervan bewust zijn dat we ons in dit huidige moment soms het verleden herinneren, of ons een toekomstige mogelijkheid voorstellen.
Vaak komt zelfempathie gemakkelijk, als we toegang krijgen tot onze gewaarwordingen, emoties en behoeften, om ons af te stemmen op hoe we zijn. Echter, op momenten van conflict of reactiviteit op anderen, kunnen we merken dat we terughoudend zijn om toegang te krijgen tot een intentie om ons met mededogen te verbinden, en we kunnen haperen in ons vermogen om bij het huidige moment aanwezig te zijn. Op zulke momenten heeft zelfempathie de kracht om onze losgekoppelde staat van zijn te transformeren en ons terug te brengen naar onze compassievolle intentie en onze op het heden gerichte aandacht. Met oefening vinden veel mensen dat zelf-empathie alleen soms innerlijke conflicten en conflicten met anderen oplost terwijl het onze ervaring van het leven transformeert.
