De taken en verantwoordelijkheden van de chef-staf van het Witte Huis verschillen van de ene regering tot de andere en in feite is er geen wettelijke verplichting voor de president om deze functie zelfs maar te vervullen. Echter, sinds ten minste 1979 hebben alle presidenten de behoefte aan een stafchef gevonden, die typisch toezicht houdt op de acties van het personeel van het Witte Huis, de dagelijkse agenda van de president beheert, en beslist wie de president mag ontmoeten. Vanwege deze kerntaken is de chef-staf op verschillende momenten bestempeld als “de poortwachter van de president”.
Oorspronkelijk behoorden de taken die nu door de chef-staf worden vervuld toe aan de privé-secretaris van de president en werden zij vervuld door cruciale vertrouwelingen en beleidsadviseurs, zoals George B. Cortelyou, Joseph Tumulty en Louis McHenry Howe van respectievelijk de presidenten Theodore Roosevelt, Woodrow Wilson en Franklin Roosevelt. De privé-secretaris was de feitelijke adjudant van de president, in een rol die persoonlijke en professionele opdrachten combineerde van zeer delicate en veeleisende aard, die grote vaardigheid en uiterste discretie vereisten. De taak van poortwachter en het toezicht op de agenda van de president werd apart gedelegeerd aan de benoemingssecretaris, zoals bij adjudant Edwin “Pa” Watson.
Van 1933 tot 1939, toen hij de reikwijdte van het beleid en de bevoegdheden van de federale regering sterk uitbreidde als reactie op de Grote Depressie, vertrouwde president Roosevelt op zijn beroemde ‘Brain Trust’ van topadviseurs. Hoewel zij rechtstreeks voor de president werkten, werden zij vaak aangesteld op vacante posten in federale agentschappen en departementen, waar zij hun salaris van ontvingen omdat het Witte Huis geen statutaire of budgettaire bevoegdheid had om staffuncties te creëren. Pas in 1939, tijdens Roosevelts tweede ambtstermijn, werd de basis gelegd voor de moderne staf in het Witte Huis met behulp van een formele structuur. Roosevelt wist het Congres ervan te overtuigen in te stemmen met de oprichting van het Executive Office of the President, dat rechtstreeks aan de president zou rapporteren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog creëerde Roosevelt de functie van “stafchef van de opperbevelhebber” voor zijn belangrijkste militaire adviseur, vlootadmiraal William D. Leahy.
In 1946 werd, als reactie op de snelle groei van de uitvoerende tak van de Amerikaanse regering, de functie van “assistent van de president van de Verenigde Staten” in het leven geroepen. Deze was belast met de zaken van het Witte Huis en was de onmiddellijke voorloper van de moderne chef-staf. In 1953, onder de Republikeinse president Dwight D. Eisenhower, werd de assistent bij uitstek van de president de “stafchef van het Witte Huis” genoemd.
Assistent van de president werd een rang die over het algemeen werd gedeeld door de stafchef samen met de andere hoogste presidentiële assistenten zoals de raadsman van het Witte Huis, de perssecretaris van het Witte Huis, en anderen. Dit nieuwe systeem sloeg echter niet onmiddellijk aan. De presidenten Kennedy en Johnson vertrouwden nog steeds op hun secretarissen van benoemingen, en het duurde tot de regering Nixon voordat de chef-staf het bijhouden van de agenda van de president overnam. Deze machtsconcentratie in het Witte Huis van Nixon en Ford (waarvan de laatste chef-staf Dick Cheney was) bracht presidentskandidaat Jimmy Carter ertoe in 1976 campagne te voeren met de belofte dat hij geen chef-staf zou benoemen. En inderdaad, gedurende de eerste twee en een half jaar van zijn presidentschap benoemde hij niemand op de post.
De gemiddelde ambtstermijn voor een stafchef van het Witte Huis is iets meer dan 18 maanden. De inaugurele stafchef, John R. Steelman, onder Harry S. Truman, was ook de laatste die de enige stafchef van een president was, Kenneth O’Donnell tijdens de 34 maanden van John F. Kennedy niet meegerekend. Andrew Card en Denis McDonough dienden elk ten minste één volledige presidentiële ambtstermijn onder respectievelijk de presidenten George W. Bush en Barack Obama.
Veel stafchefs van het Witte Huis zijn voormalige politici, en zetten hun politieke carrière voort na hun stint in het Witte Huis. Lyndon Johnson’s chef-staf W. Marvin Watson werd later postmeester-generaal. Alexander Haig, chef-staf van Richard Nixon, een officier van het Amerikaanse leger met als hoogtepunt een militaire functie als CINCUSEUCOM/SACEUR, werd later minister van Buitenlandse Zaken onder Ronald Reagan. Cheney werd later congreslid voor Wyoming, minister van Defensie onder George H.W. Bush en vice-president in de regering George W. Bush. Donald Rumsfeld was een andere stafchef van Ford en werd vervolgens minister van Defensie in de regering Ford en decennia later in de regering George W. Bush. Rahm Emanuel verliet een hoge leidinggevende functie in het Huis van Afgevaardigden om Barack Obama’s eerste stafchef te worden en werd vervolgens burgemeester van Chicago. Jack Lew, de vierde stafchef van president Obama, werd later benoemd tot secretaris van de schatkist.
